1) ĂN CÓ KHÓ KHÔNG?
Nhớ hồi c̣n nhỏ, một lần trong bữa ăn, ba tôi giận dữ nói: “Con lấy đũa quậy nhiều lần vào nồi cơm lúc đang sôi phải không?” Tôi sợ hăi nh́n ba tôi, ḷng ngạc nhiên không hiểu tại sao ông biết là lúc nấu cơm tôi dùng đũa quậy nhiều lần vào nồi cơm đang sôi, v́ sợ cơm bị khê cháy. Ba tôi bị đau bao tử, nên ông rất khó khăn, kỹ lưỡng chuyện ăn uống. Lúc hết giận, ba tôi giải thích: “Khi cơm sôi, chỉ cần quậy một lần cho đều rồi bớt lữa. Không nên quậy nhiều lần v́ như vậy sẽ làm cho gạo đổ nhựa ra bọc lấy hột cơm, nên hột cơm bên ngoài th́ mềm, ở giữa th́ sượng”
Ha ha… Hồi nhỏ tôi cũng ăn cơm đó mà không thấy khác biệt ǵ, cơm nào cũng là cơm, và nghĩ là ba tôi chỉ… vẽ chuyện.
Bây giờ già rồi; già hơn tuổi ba tôi lúc ông dạy tôi về chuyện nấu cơm và ăn cơm, tôi nhận ra rằng, trong đời, ngay cả chuyện ăn cũng cần phải có kiến thức và kinh nghiệm.
2) NGỦ CÓ KHÓ KHÔNG?
Cũng như “ăn”, “ngủ” là sinh hoạt tự nhiên của con người. Hễ đói th́ ăn; buồn ngủ th́ ngủ; cần ǵ học, mà học là học cách nào?
Nhớ trước đây một cô huê hậu VN đi máy bay, trưng ra một màn “huê hậu ngủ ngày” vô cùng “ấn tượng”. Cô nằm ngủ kiểu mà khi nh́n vào ai cũng tưởng tượng đến câu thơ của Hồ Xuân Hương “Phành ra ba góc da c̣n thiếu”. Cả cộng đồng mạng nổi sóng; kẻ khen người chê ầm ĩ. Người bênh vực th́ bảo “Ngủ th́ làm sao mà kiểm soát được”; người chê th́ bảo “Ngủ th́ ngủ cũng phải ngủ cho đẹp! Ngủ cũng phải học!” Ngủ có phải học không? Cá nhân tôi th́ tin rằng có. Thế hệ trước đây, trong gia đ́nh, từ khi c̣n nhỏ, cha mẹ đă canh chừng gắt gao con cái khi ngồi khi nằm, nhất là con gái. Khi thấy nó nằm hay ngồi hớ hênh quá th́ nhắc, chỉnh cho nó ngồi ngay ngắn, đúng cách lại. Và cả khi ngủ, thấy chúng nằm không ngay, không đẹp mắt th́ “sửa” lại cho ngay. Lâu dần, sẽ thành thói quen, tay chân phành ra hay khép lại đều có “ư thức”; “ư thức” cả trong “vô thức”; lớn lên sẽ không mắc phải cái cảnh ngủ ngày đầy “ấn tượng” như cô huê hậu đó.
Đó là ngủ đơn. Giờ nói chuyện ngủ kép. Trước đây, xă hội VN, trai gái đi đâu cũng phải trai ngủ riêng, gái ngủ riêng. Ngày nay dưới thời “VC rực rỡ” trai gái kéo nhau đi chơi, đi du ngoạn, tối lại ngủ chung với nhau không “ngại ngùng” gi cả. Tôi đă chính mắt xem những cái video clip do bọn trẻ quay lại rồi bỏ lên mạng.
Khổng Tử sống mấy ngàn năm trước, nhưng ông hiểu rơ cái khác nhau giữa lư trí và thể xác, nên chủ trương “nam nữ thọ thọ bất thân”. Thể xác khi “thích” th́ lư trí không “can ngăn” nổi. Cho nên mới nam nữ không được gần gũi nhau. Cọ vào th́ nẹt lửa. Lư trí không nhảy vào can thiệp được. Trừ thánh nhân ra, c̣n người phàm th́ không thể dùng lư trí để kiểm soát những phản ứng của thể xác được. Không ai có thể dùng lư trí để làm cho ḿnh không cảm thấy đau khi bị dao đâm vào da thịt chẳng hạn. Hồi trẻ tôi có nghe một câu chuyện thực như thế này. Thời Tây, một cặp vợ chồng kia chạy không kịp khi lính Tây kéo đến. Người chồng leo lên nóc nhà trốn. Cô vợ bị một tên lính Tây đè ra hiếp. Anh chồng ở bên trên nh́n xuống chứng kiến từ đầu tới cuối. Khi lính Tây rút đi, anh chồng vác dao rượt chém cô vợ. Những người lớn tuổi trong làng đứng ra khuyên can, bảo rằng đó là “ách nước”, chứ có ai muốn vậy đâu. Anh chồng sừng sộ đáp: “Tui chém là chém cái tội nó ở dưới… nẩy lên!” (thanh tao hơn th́ “Tui chém nó v́ cái tội nó rên”)
Tôi tin rằng cô vợ không muốn vậy. Không muốn bị hiếp. Không thích bị hiếp. Không mong bị hiếp. Rất xấu hổ khi bị hiếp. Nhưng những thứ đó thuộc phần lư trí. C̣n phần thể xác th́ khi đă đúng nơi, nói theo kiểu “khoa học hiện đại” là khi đă điểm đúng “huyệt G” rồi th́ dù một tỷ thằng “lư trí” nhảy vào bảo nằm im, cũng không thể nằm im được, không thể không “nẩy lên” được!
Cho nên lúc nào cũng phải học, tuổi nào cũng phải học và việc ǵ cũng phải học. Học để biết. Biết để hiểu. Và hiểu để có sự cảm thông với chính ḿnh và với tha nhân.
3) “ẤY” CÓ KHÓ KHÔNG?
Xin kể ngay một câu chuyện nữa, cũng thuộc loại “người thật việc thật”: Hồi người Việt mới sang tỵ nạn ở Mỹ, có anh chàng Việt lần đầu “vật lộn” với một cô gái Mỹ. Phụ nữ Mỹ họ rất tự nhiên, không thẹn thùng, e lệ như phụ nữ Á châu; nên khi “vật lộn” th́ họ nhiệt t́nh lắm: la hét, cào cấu, hổn hển y như sắp… tắt thở tới nơi khiến anh chàng VN hoảng quá; đang tấn công sắp chiếm được thành rồi mà thấy “địch” la dữ quá tưởng “nó” sắp… chết, nên vội ngưng lại xem chuyện ǵ. Cô gái Mỹ chưng hửng, ngưng… hổn hển và hỏi ráo hoảnh: “Chuyện ǵ vậy?”. Ha ha… Té ra không phải “nó” tắt thở; mà là “nó” đang… nín thở!
Vậy “ấy” có cần học không? Dĩ nhiên là cần! Nếu không tại sao từ ngàn xưa cho đến ngày nay người ta viết hàng đống sách để dạy? Nhưng học là học cái ǵ? Chuyện “ấy” th́ cũng như ăn. Hễ đói th́ kiếm cái ǵ cho vào mồm, nhai rồi nuốt, khó ǵ đâu?
Không phải vậy. Nếu mọi việc trên đời chỉ để thoả măn chính ḿnh th́ cứ sống theo bản năng, không cẩn học. C̣n nếu biết yêu thương nhau, biết trân trọng nhau, biết nghĩ đến nhau trong mọi hoàn cảnh, biết “chia ngọt xẻ bùi” th́ phải học. Học để biết cách cùng đưa nhau lên… thiên thai. Tinh thần và thể xác là hai phần không thể tách rời của đời sống con người.
Các bậc thánh nhân có thể yêu theo kiểu thánh nhân là yêu chay, yêu tinh thần, không cần hôn hít, ve vuốt ǵ cả. C̣n người phàm th́ đại đa số ai cũng cần có một cuộc sống cân bằng về cả hai phương diện tinh thần và thể xác. Không có một t́nh yêu trai gái nào bền vững lâu dài nếu t́nh yêu đó không có t́nh dục; và ngay cả có t́nh dục mà phần t́nh dục đó không cân bằng, nhưng lại không có sự cố gắng của người trong cuộc để học hỏi mà bù đắp, san sẻ yêu thương cho nhau th́ t́nh yêu cũng khó vững bền..
Trong cuốn “Lady Chatterley’s Lover” nhà văn D. H. Lawrence kể chuyện một cặp vợ chồng trẻ thuộc giai cấp quư tộc bên Anh cưới nhau được vài năm; rồi người chồng nhập ngũ và sau đó bị thương liệt cả hai chân, không c̣n có khả năng đàn ông nữa. Từ đó, cuộc sống vợ chồng của họ thời gian đầu vẫn b́nh thường nhưng về sau th́ thay đổi hẳn. Cô vợ tuy yêu chồng nhưng sự thiếu thốn về t́nh dục dẫn đến việc cô có quan hệ xác thịt với người đàn ông quản gia… Về sau, cô vợ bỏ chồng chạy theo người t́nh mà lúc đầu quan hệ chỉ đơn thuần là v́ t́nh dục, rồi dần dà nảy sinh t́nh yêu…..
Câu chuyện c̣n dài. Nhưng tựu chung tác giả muốn nói một điều là t́nh dục là một phần không thể thiếu của t́nh yêu. Không có nó t́nh yêu sẽ chết. Mà ngay cả có t́nh dục nhưng nếu đó chỉ là một hoạt động theo bản năng th́ t́nh yêu cũng sẽ chết. T́nh dục cần được học hỏi để trở thành một hoạt động để bày tỏ, san sẻ yêu thương chứ không phải chỉ đơn thuần để thoả măn nhu cầu sinh lư cho riêng cá nhân ḿnh.
LỜI KẾT
Trong bốn cái khoái của con người, ba cái đầu đă nói qua trong những stt trước rồi, c̣n cái khoái thứ tư th́ tương đối không có ǵ nhiều để học. Chỉ cần kiểm soát chuyện ăn uống của ḿnh để khỏi bị Tào Tháo rượt, và đừng có bạ đâu ỉa đái đó như khỉ trên rừng th́ mọi chuyện sẽ ổn thoả. Cho nên không cần phải dài ḍng.
***
Để kết lại, xă hội VN xưa, con người từ lúc mới sinh ra đến khi trưởng thành đều được gia đ́nh và học đường dạy dỗ nghiêm khắc. Từ chuyện ăn, chuyện ngủ, chuyện “ấy” đến chuyện đại tiện, tiểu tiện đều được nhắc nhở, chỉ bảo cặn kẽ. Nhờ vậy mà xă hội trật tự, ổn định, lành mạnh. Đời sống có thể thiếu tiện nghi, chật vật; nhưng con người đối đăi với nhau trong yêu thương và tôn trọng; sẳn sàng giúp đỡ, nhường nhịn, che chở cho nhau. Ngày nay, từ khi bọn khỉ rừng tràn về thành phố, biến phố thành rừng th́ mọi giá trị mà cha ông chúng ta đă dày công xây dựng đều trở thành công cốc. Bọn khỉ rừng đó “sống, chiến đấu” bằng bản năng khỉ rừng của chúng; dùng cái sức mạnh của loài thú tràn về chiếm được thành phố rồi th́ tưởng ḿnh là cái rốn của vũ trụ, một bước từ khỉ thành người, không cần học; không học từ những chuyện cần học để làm một con người có phẩm cách như ăn, uống; mà ngay cả học để thu thập kiến thức để xây dựng đất nước cũng không học nốt. Chỉ cần mỗi con mua một cái bằng tiến sĩ, phó tiến sĩ, kỹ sư dán trước ngực là đă tự cho ḿnh trí thức, tài ba lỗi lạc rồi. V́ vậy mà chúng ăn không từ một thứ ǵ; ăn xương máu nhân dân, ăn rừng, ăn biển, ăn ruộng vườn, ăn đất đai, ăn cứt con nít, ăn mồ hôi háng phụ nữ, ăn luôn cả hài cốt liệt sĩ từng một thời là đồng chí của chúng. C̣n ngủ th́ bạ đâu ngủ đó; ngủ cả trong khi đang “họp quốc hội”, đứa há mơm, đứa nghẽo đầu, đứa xuôi tay, đứa dạng chân. Đến cái món đ. th́ c̣n kinh khủng hơn nhiều. Chúng đ. từ trẻ con đến người lớn; cha đ. bồ của con trai; đ. vợ, đ. chồng “đồng chí” của nhau. V́ ăn tạp, ngủ tạp và đ. tạp như vậy nên chúng bạ đâu ỉa, đái đó, khiến cả một nước bây giờ thúi um. Một bọn cầm quyền như vậy th́ xă hội VN ngày nay nát bét như tương là chuyện đương nhiên. Giả như lũ khỉ rừng đó có lăn ra chết hết hôm nay th́ xă hội VN cũng phải cần một trăm năm nữa để học lại những giá trị tốt đẹp của cha ông mà ăn không giành giựt, ngủ không “phành ra ba góc”; trở về lại với cách sống nhân bản của ông cha chúng ta đă làm từ nhiều thế hệ trước.
Cho nên, nhân gian có câu châm biếm này: “Nhân bất học, bất tri lư; nhỏ không học lớn làm tỉnh uỷ”. Muốn làm người th́ chuyện ǵ cũng phải học, lúc nào cũng phải học, tuổi nào cũng phải học.
Học làm người mới khó; chứ làm khỉ th́ có khó ǵ!