Giữa lo ngại về sự chia rẽ trong đảng Cộng ḥa, Trump xuất hiện tại một hội nghị bảo thủ, điểm tên từng nghị sĩ cùng đảng chống lại ông.
"Những người Cộng ḥa trên danh nghĩa (RINO) quanh chúng ta sẽ hủy hoại đảng và những người lao động Mỹ, cũng như chính đất nước", cựu tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 28/2 phát biểu tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) ở thành phố Orlando, bang Florida, nói thêm rằng ông sẽ "tích cực làm việc để bầu ra những lănh đạo Cộng ḥa mạnh mẽ, cứng rắn và sáng suốt".
Hai người mà Trump đặc biệt nhấn mạnh là Liz Cheney, lănh đạo số ba của đảng Cộng ḥa tại Hạ viện, và Mitch McConnell, lănh đạo phe thiểu số tại Thượng viện. Họ đều từng chỉ trích Trump gay gắt v́ vai tṛ của ông trong vụ bạo loạn ở Đồi Capitol hôm 6/1. Bà Cheney thậm chí nhiều lần kêu gọi đảng Cộng ḥa nên cắt đứt quan hệ với cựu tổng thống.
Trong bài phát biểu, Trump gọi Cheney là "người hiếu chiến", nói thêm rằng các chỉ số khảo sát về bà "sụt giảm nhanh hơn bất cứ ai" mà ông từng thấy. Trump c̣n tuyên bố đă giúp hồi sinh chiến dịch tranh cử của McConnell tại bang Kentucky năm ngoái, nhưng điều này được cho là không đúng sự thật.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ ở thành phố Orlando, bang Florida, hôm 28/2. Ảnh: AFP.
Chính quyền Tổng thống Joe Biden cũng không nằm ngoài mục tiêu "xả giận" của Trump trong lần xuất hiện đầu tiên trước công chúng kể từ khi rời Nhà Trắng. "Chỉ trong một tháng ngắn ngủi, chúng ta đă đi từ nước Mỹ trên hết xuống nước Mỹ cuối cùng", cựu tổng thống cho hay, chỉ trích Biden về một loạt vấn đề như nhập cư và thỏa thuận hạt nhân Iran.
"Chúng ta đều biết rằng chính quyền Biden rồi sẽ tồi tệ, nhưng không ai trong chúng ta tưởng tượng nổi chuyện sẽ tồi tệ đến mức nào và đi xa đến đâu", Trump nói.
Tuy nhiên, dù kịch liệt công kích người kế nhiệm, cựu tổng thống vẫn thu hút những tràng vỗ tay lớn hơn với cam kết "thanh lọc" đảng Cộng ḥa. "Hăy loại bỏ hết những người đó", Trump đề cập đến nhóm phản đối ông trong đảng.
Theo b́nh luận viên Jonathan Martin và Maggie Haberman của NY Times, "lời tuyên chiến" của Trump và phản ứng nhiệt t́nh từ đám đông cho thấy t́nh thế tiến thoái lưỡng nan của đảng Cộng ḥa. Sự chú ư đổ dồn về Trump và những kế hoạch tương lai của ông được cho là gây cản trở nỗ lực "lấy lại những ǵ đă mất" của đảng Cộng ḥa.
Ngay cả khi phe Dân chủ kiểm soát cả Nhà Trắng lẫn lưỡng viện quốc hội lần đầu tiên sau hơn 10 năm, nhiều đảng viên Cộng ḥa phát biểu tại CPAC đề cập rất ít về Biden, hay gói kích cầu trị giá gần 2.000 tỷ USD mà Hạ viện vừa thông qua hôm 27/2, biện pháp mà các nghị sĩ Cộng ḥa đều nhất trí phản đối.
Thượng nghị sĩ bang Texas Ted Cruz, người hôm 26/2 dành một bài phát biểu để ca ngợi sự lănh đạo của Trump đối với đảng Cộng ḥa, giải thích rằng họ sẽ quay về các vấn đề thực tại ngay khi chương tŕnh nghị sự của Biden trở nên rơ ràng hơn.
"Khi người dân Mỹ chứng kiến những ư tưởng tồi tệ dẫn đến mất việc làm và tước đi các quyền tự do, nền chính trị sẽ xoay chuyển theo lẽ tự nhiên", Cruz cho hay, đồng thời dự đoán rằng các nhà hoạt động đảng Cộng ḥa "chắc chắn" sẽ chú ư hơn đến chính quyền hiện tại vào cuối năm nay.
Trong khi đó, tại CPAC, Trump được cho là đă nỗ lực kêu gọi quyên góp cho hai ủy ban liên kết với ông. Cựu tổng thống c̣n mô tả cụ thể về "chủ nghĩa Trump", coi đây là một hệ tư tưởng chính trị tập trung vào việc đàm phán địa chính trị và hạn chế nhập cư, đồng thời xây dựng h́nh ảnh những đảng viên Cộng ḥa ủng hộ luận tội ông là "người ngoài" trong một đảng Cộng ḥa thống nhất.
Các b́nh luận viên của NY Times cho rằng xét trên nhiều khía cạnh, lịch sử đă lặp lại với màn tái xuất của Trump tại CPAC. Năm 2011, ông cũng xuất hiện tại hội nghị này và sử dụng bài phát biểu để công kích các đảng viên Cộng ḥa khác, đồng thời cảnh báo về sự trỗi dậy của Trung Quốc.
Trong bài phát biểu hôm 28/2, mặc dù phủ nhận kế hoạch thành lập một đảng cánh hữu mới, Trump vẫn "bóng gió" về khả năng tranh cử vào năm 2024. "Ai biết được, tôi thậm chí có thể quyết định đánh bại họ lần thứ ba", cựu tổng thống tuyên bố, bất chấp thực tế là ông đă thất bại trước Biden năm ngoái.
Kết quả bầu cử không ngăn được Trump liên tục tuyên bố rằng ông đă chiến thắng. Sau khi liệt kê những điều mà ông ca ngợi là thành tựu trong nhiệm kỳ, cựu tổng thống trở nên sôi nổi và bày tỏ sự tức giận. "Ṭa án Tối cao không đủ can đảm để giải quyết bất cứ chuyện ǵ", Trump đề cập đến cơ quan bao gồm ba thẩm phán do ông đề cử. Đám đông đáp lại bằng tiếng hô vang: "Ngài đă thắng, ngài đă thắng!"
Tuy nhiên, các cuộc phỏng vấn tại CPAC cho thấy nhiều người thuộc phe bảo thủ, dù vẫn ủng hộ Trump, tỏ ra phân vân về việc liệu ông có nên tái tranh cử vào năm 2024 hay không. Cuộc khảo sát được tiến hành tại hội nghị phản ánh rơ điều đó, khi Trump nhận được tỷ lệ tán thành áp đảo, nhưng 32% người tham gia khảo sát không muốn ông tái tranh cử, hoặc không chắc liệu ông có nên hay không.
Bất chấp điều đó, giới quan sát đánh giá Trump đă thể hiện ư định tranh cử lần ba một cách nghiêm túc trong bài phát biểu. Trên thực tế, cựu tổng thống và cuộc bầu cử năm 2020 vẫn duy tŕ được âm hưởng vang vọng, vượt xa phần c̣n lại của đảng Cộng ḥa.
"Chúng tôi yêu ngài! Chúng tôi yêu ngài!", đám đông hô vang ngay từ lúc bắt đầu hội nghị hôm 28/2.
Sau khi bước lên bục phát biểu, Trump, người tái xuất sau 5 tuần, đặt câu hỏi: "Mọi người đă thấy nhớ tôi chưa?".