Trung Quốc đă liên tục trêu ngươi Mỹ với những hành động gần đây tại Biển Đông. Thực ra ngay từ đầu năm 2019, Mỹ đă ra cảnh báo. Nay mà
Hôm 23/5, thượng nghị sĩ hai đảng Cộng ḥa và Dân chủ đă tŕnh một bản dự thảo lên Thượng viện Mỹ nhằm mở đường cho chính phủ trừng phạt các cá nhân và tổ chức Trung Quốc tham gia vào những hành động “trái phép và nguy hiểm” của Bắc Kinh trên Biển Đông và biển Hoa Đông.
Nếu được thông qua thành luật, “Đạo luật trừng phạt ở Biển Đông và Biển Hoa Đông” sẽ cho phép chính phủ Mỹ tịch thu và thu hồi các tài sản tài chính nằm trên lănh thổ Mỹ hoặc từ chối cấp visa cho những đối tượng Trung Quốc bị cáo buộc “có hành động hoặc chính sách gây đe dọa tới nền ḥa b́nh, an ninh và ổn định” tại các khu vực ở Biển Đông có tranh chấp với một hoặc nhiều nước ASEAN.
Tàu chiến của Philippines, Mỹ, Ấn Độ và Nhật Bản tham gia cuộc tập trận chung trên Biển Đông hôm 9/5.
“Dự thảo này nhằm tăng cường thêm những nỗ lực của Mỹ và các nước đồng minh nhằm ngăn chặn hoạt động quân sự hóa trái phép và nguy hiểm của Trung Quốc trên các thực thể vẫn c̣n đang tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông nhưng đă bị Bắc Kinh xâm chiếm trái phép”, Thượng nghị sĩ đảng Cộng ḥa Marco Rubio chia sẻ với tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP).
“Đạo luật này c̣n tái khẳng định cam kết của Mỹ về việc duy tŕ một khu vực tự do và mở cửa đối với tất cả các nước đồng thời kiềm chế chính phủ Trung Quốc có hành động bắt nạt và ép buộc các quốc gia khác trong khu vực”, ông Rubio nói thêm.
Đáng nói, dự luật cũng yêu cầu Ngoại trưởng Mỹ định kỳ sáu tháng phải tŕnh cho Quốc hội báo cáo chỉ ra những cá nhân hoặc công ty Trung Quốc tham gia hoạt động xây dựng hoặc phát triển các dự án nằm trên khu vực đang xảy ra tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Những hoạt động nằm trong danh mục cấm của dự luật gồm cải tạo đất, xây đảo nhân tạo, xây hải đăng và lắp đặt các cơ sở hạ tầng truyền thông lưu động.
Ngay cả nhữn hoạt động "đe dọa an ninh và ổn định" tại vùng biển do Nhật Bản hay Hàn Quốc quản lư ở biển Hoa Đông cũng nằm trong danh mục chịu xử phạt của Mỹ.
Trước đây, dự luật này từng được Thượng nghị sĩ Marco Rubio đề xuất vào năm 2017 nhưng không qua được Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ thông qua. Thông thường, một đạo luật muốn được thông qua cần Thượng viện và Hạ viện bỏ phiếu tán thành, sau đó tŕnh Tổng thống Mỹ phê duyệt.
Điều đáng nói, dự luật mới có khả năng được thông qua do tân Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ là Thượng nghị sĩ James Risch là người có tư tưởng phản đối các chính sách và hành động của Trung Quốc.
“Chúng tôi rất lạc quan v́ Chủ tịch Risch là người đặc biệt quan tâm tới vấn đề Trung Quốc”, phát ngôn viên của ông Rubio nói hôm 22/5.
Gần nhất, hôm 19/5, tàu khu trục USS Preble của hải quân Mỹ đă tiến hành hoạt động tuần tra nhằm đảm bảo tự do hàng hải (FONOP) trên Biển Đông khi tiến lại gần băi cạn Scarborough, khu vực tranh chấp giữa Trung Quốc và Philippines.
Đây là lần thứ hai trong tháng Năm, hải quân Mỹ điều động tàu chiến tới Biển Đông để thực hiện sứ mệnh FONOP nhằm thách thức những tuyên bố chủ quyền phi lư của Trung Quốc trên vùng biển chiến lược.
Bắc Kinh đă lên tiếng chỉ trích hành động của tàu chiến Mỹ, đồng thời cáo buộc Washington “vi phạm chủ quyền của Trung Quốc cũng như làm ảnh hưởng tới nền ḥa b́nh, an ninh và trật tự ở khu vực”.
Giáo sư chuyên ngành các mối quan hệ quốc tế Shi Yinhong nhận định, chính quyền của Tổng thống Donald Trump “không ngừng tăng cường tần xuất cũng như số lượng FONOP của hải quân Mỹ trong hai năm qua”.
Song ông Shi nhấn mạnh hoạt động cải tạo, xây dựng đảo nhân tạo và quân sự hóa của Trung Quốc ở Biển Đông là “những thách thức quân sự thật sự” mà Mỹ “khó ḷng có thể thay đổi”.