9/15/19
Tác giả:
Peter Wehner
Dịch giả:
Mai V. Phạm
Chấp nhận thực tế về nhân cách rối loạn của tổng thống là quan trọng, thậm chí là rất cần thiết.
Nguồn: REUTERS/Joshua Roberts
Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống năm 2016, tôi nhận được một cuộc điện thoại từ một nhà báo và tác giả có ảnh hưởng, chuyên viết về chính trị, hỏi tôi về Donald Trump. Sự trỗi dậy của Trump trong đảng Cộng ḥa vẫn c̣n là một điều gây sốc, và anh ấy muốn biết những điều tôi cảm nhận mà anh nên nhớ khi anh viết về Trump.
Điều đầu tiên hiện trong đầu tôi: Hăy nói chuyện với các nhà tâm lư học và bác sĩ tâm thần về t́nh trạng sức khỏe tâm thần của Trump, v́ tôi xem đó là điều quan trọng nhất khi muốn hiểu về ông Trump. Đó cách tốt nhất để hiểu về Trump.
Tôi đă không ngại công khai về chuyện này trước đây. Trong một lần xuất hiện trên chương tŕnh Washington Journal của đài C-SPAN vào ngày 14/7/2016, tôi đă trả lời một cử tri ủng hộ Trump, người này đă buồn bă bày tỏ sự phản đối tôi v́ tôi không ủng hộ Trump mặc dù tôi là một thành viên đảng Cộng ḥa trong suốt cuộc đời và đă phục vụ dưới thời chính quyền Ronald Reagan, Bush cha và Bush con.
Tôi đă trả lời vị cử tri tên Ben, ở Purcellville, Virginia như sau:
“Tôi không phản đối ông Trump v́ tôi nghĩ ông sẽ thua Hillary Clinton. Tôi nghĩ Trump sẽ thua, nhưng như tôi đă nói, ông ấy cũng có thể sẽ thắng. Sự phản đối của tôi đối với Trump dựa trên một điều ǵ đó hoàn toàn khác. Trước hết, tôi nghĩ rằng tính cách thất thường của Trump không phù hợp để trở thành tổng thống. Tôi nghĩ ông ta thất thường, bất lương, không ổn định, bị rối loạn nhân cách; và bị ám ảnh. Dù ǵ đi nữa, tôi cũng đă phục vụ trong Nhà Trắng 7 năm và làm việc cho ba đời Tổng thống Cộng ḥa khác nhau, và đọc rất nhiều lịch sử, tôi nghĩ yêu cầu chính đối với chức vụ tổng thống Mỹ là bản chất và tính cách… cho dù bạn có khôn ngoan, phán đoán, và thận trọng”.
Tuyên bố đó của tôi đă được xác thực. Chứng rối loạn nhân cách của Donald Trump – những cách suy nghĩ, cư xử, và hành xử không lành mạnh – đă trở thành những đặc điểm riêng biệt trong nhiệm kỳ tổng thống của Trump. Nó được thể hiện theo nhiều cách: ḷng tự ái cực đoan; nghiện nói dối về những điều lớn lẫn nhỏ nhất, bao gồm cả tài chính cũng như đe dọa và bịt miệng những người có thể phơi bày tài chính của ông ta; hoang tưởng không thực tế, bao gồm cả việc phủ nhận những điều ông ta nói ngay cả khi có bằng chứng video; mối quan hệ của ông đối với các thuyết âm mưu; đ̣i hỏi người khác phải trung thành tuyệt đối trong khi không thể hiện với họ điều đó; sự tự cao tự đại và gian lận nhỏ nhặt của Trump.
Điều đó thể hiện ở sự bốc đồng và tính thù hận của Trump; khao khát được nịnh bợ; hành vi sai trái, các hành vi xâm hại t́nh dục với phụ nữ, tính dục hóa những đứa con gái của ông; sự ngưỡng mộ dành cho những kẻ độc tài tàn bạo; không biết hối hận; không có sự đồng cảm và cảm thông, bao gồm cả việc tấn công một gia đ́nh có con trai chết trong khi chiến đấu v́ tổ quốc, chế giễu một phóng viên khuyết tật, và chế giễu một cựu tù binh. (Khi được hỏi về cảm giác của Trump đối với những người khác, cố vấn của Trump đồng thời là luật sư khét tiếng Roy Cohn, đă nói rằng: “Ông ta là một người máu lạnh”.)
Ví dụ gần đây nhất là sự bận tâm quá đáng đến độ kỳ quái của Trump về việc ông ta sai trái lặp đi lặp lại rằng, Alabama sẽ phải đối mặt với cơn băo Dorian, đến mức Trump đă dùng một cây bút sáp đen để cố t́nh vẽ trên tấm bản đồ đường đi cơn băo có thể đổ bộ vào Alabama.
“Trump đang suy sụp quá rơ ràng”, một chiến lược gia của đảng Cộng ḥa có liên lạc thường xuyên với Nhà Trắng đă chia sẽ như thế với tạp chí Business Insider hôm thứ Sáu. Khi được hỏi tại sao tổng thống Trump luôn nhắc về Alabama thay v́ các bang thực sự bị ảnh hưởng bởi cơn băo, chiến lược gia này đă nói: “Bạn nên hỏi bác sĩ tâm lư về điều đó. Tôi không chắc chắn tôi có đủ khả năng để b́nh luận về điều này”.
Chúng ta đă nhiều lần nghe điều tương tự dưới thời tổng thống của Trump. Có người nói rằng, suy đoán sức khỏe tâm thần của Trump là không phù hợp và không khôn ngoan, đặc biệt đối với những người không được đào tạo chính thức trong lĩnh vực tâm thần học hoặc tâm lư học. Điều đó đúng ở một điểm nào đó. Vâng, tốt nhất là để cho các chuyên gia xác định xem Trump có thỏa măn các tiêu chuẩn chẩn đoán lâm sàng về chứng rối loạn nhân cách căm ghét xă hội, hoặc hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ (yêu bản thân thái quá), hoặc có thể bị cả hai, hoặc không mắc chứng nào cả.
Trong khi một chẩn đoán lâm sàng nằm ngoài chuyên môn của tôi, th́ những suy yếu về tâm lư của Trump quá hiển nhiên đối với những ai không cố t́nh mù quáng. Mỗi ngày, chúng ta thấy sự hỗn loạn, tâm trí không ổn định của Trump được phơi bày. Chúng ta có nên bỏ qua điều đó hay không?
Một phép so sánh đơn giản có thể giúp t́m ra câu trả lời. Nếu khói bốc ra từ mui xe hơi, nếu bạn nhận thấy vũng dầu bên dưới, nếu động cơ quá nóng và bạn ngửi thấy mùi dầu cháy, th́ bạn không cần phải là thợ sửa xe để biết rằng có điều ǵ đó không ổn với chiếc xe hơi của bạn.
Chấp nhận thực tế về sự rối loạn nhân cách của Trump là quan trọng và thậm chí là cần thiết. Ít nhất, nó sẽ giúp chúng ta phản ứng tốt hơn với “màn tŕnh diễn quái dị” của Trump. Thậm chí đến bây giờ, sau gần 1000 ngày trong nhiệm kỳ tổng thống của ḿnh, những hành vi phẫn nộ mới nhất của Trump đă gây sốc và mất niềm tin với mọi người. Phản ứng là: “Anh có thể tin là Trump đă nói điều đó và làm điều đó hay không?”
Câu trả lời của tôi là: “Tại sao bạn lại ngạc nhiên?” Nó chỉ thực sự sốc nếu giả thiết là chúng ta đang đối mặt với một người b́nh thường về mặt tâm lư. Nhưng, chúng ta không đối mặt với một người b́nh thường. Trump đă bị suy yếu một cách nghiêm trọng, hành động như một người bị rối loạn tính cách. Nhiều người Mỹ vẫn chưa nhận ra rằng chúng ta đă bầu một người đàn ông bị hư hại tâm lư nặng nề làm tổng thống. Nhưng sẽ là hữu ích nếu nhiều người nhận ra.
Thêm nữa, nó sẽ khiến chúng ta bớt giật ḿnh, đỡ ngỡ ngàng, ít ở trạng thái kích động liên tục, và ít bị khiêu khích. Donald Trump nổi trội nhờ tạo ra hỗn loạn, thao túng nhằm lừa lọc chúng ta, tạo ác cảm giữa những người Mỹ, khiến mọi người luôn căng thẳng. Trump muốn chi phối giờ giấc của chúng ta. Chúng ta không nên trao cho ông ta cái quyền đó.
Cuối cùng, nó cũng có thể làm giảm bớt sự căm ghét mà nhiều người dành cho Trump. Nh́n rơ bản chất thực sự của ông ta – một tâm hồn bị hủy hoại khủng khiếp, một người đàn ông thất thường, một người có đầu óc rối loạn – sẽ không làm giảm thái độ kinh tởm của chúng ta đối với cách hành xử tệ hại của Trump với người khác, cũng như hành động tàn ác và phi nhân tính của ông ta. Nó cũng không làm suy yếu quyết tâm của chúng ta chống đối Trump. Tuy nhiên, điều đó làm phức tạp vấn đề một chút là tạo ra sự thương hại và nỗi buồn dành cho Trump.
Nhưng trên hết, chấp nhận sự thật về trạng thái tâm thần của Trump sẽ khiến chúng ta nghiêm túc hơn với nghĩa vụ dân chủ, đó là ngăn chặn một người không xứng đáng về mặt tinh thần và đạo đức trở thành tổng thống.
Văn pḥng tổng thống quá quyền lực và hậu quả là quá nguy hiểm để cho phép một người –xem đạo đức là những ǵ có lợi với những ham muốn sai lệch và sự bốc đồng lươn lẹo – trở thành tổng thống. Khi một người tin vào lợi ích của bản thân và của dân tộc mà anh lănh đạo là một và giống nhau, nó sẽ mở cánh cửa cho tất cả sự hung ác luân lư và thể chất.
Dù cho các triệu chứng rối loạn của ông Trump có được chẩn đoán hay không, th́ tất cả các khiếm khuyết tâm lư của ông ta đều quá rơ ràng. Những khuyết điểm này đă gióng hồi chuông cảnh báo khi Trump tuyên thệ nhậm chức; bây giờ chúng ngày càng tệ hơn. Mỗi ngày Donald Trump làm tổng thống là một ngày của..... Và một ngày của hiểm họa.
______
Tác giả: Peter Wehner là thành viên kỳ cựu và nổi tiếng của Đảng Cộng ḥa, từng là giám đốc phụ trách các bài diễn văn, đồng thời là cố vấn của Tổng thống Ronald Reagan, Bush Cha, và Bush Con. Hiện ông là thành viên cao cấp tại Trung tâm Chính Sách Đạo đức và Công cộng – một tổ chức think-tank của phe bảo thủ.
Mai V, Phạm: Cựu Quân nhân Hải Quân Hoa Kỳ.
Tiếng Dân