[PinaColada]

Dưới chính quyền của Tổng thống Donald Trump mọi điều đều có thể xảy ra. Vừa qua EU đã nhận thêm cú sốc từ Mỹ. Đó là gì?

Sau những căng thẳng với Mỹ liên quan tới thương mại, thỏa thuận hạt nhân Iran hay quyết định của Nhà Trắng bất ngờ rút quân khỏi Syria, Liên minh châu Âu (EU) lại vừa bất ngờ nhận thêm cú sốc nữa từ quốc gia đồng minh thân thiết bên kia bờ Đại Tây Dương khi Washington đã âm thầm hạ cấp đại sứ quán của khối này tại xứ Cờ hoa.

Quan hệ giữa Mỹ và EU tiếp tục rạn nứt.

Theo thông tin từ Đài Truyền hình Deutsche Welle (DW) của Đức, Bộ Ngoại giao Mỹ đã hạ quy chế ngoại giao của phái bộ EU tại Washington từ "quốc gia thành viên" xuống "tổ chức quốc tế" vào cuối năm 2018.

Động thái này được hé lộ khi Đại sứ EU tại Washington David O'Sullivan tới dự lễ tang cố Tổng thống Mỹ George H.W. Bush hồi tháng 12-2018. Theo thông lệ, thứ tự đại diện các cơ quan ngoại giao vào lễ viếng sẽ được sắp xếp theo số năm thiết lập quan hệ ngoại giao từ cao tới thấp. Đây là một hệ thống có từ lâu đời và đã trở thành “luật bất thành văn”. Vì thế, Đại sứ David O'Sullivan đinh ninh sẽ có tên trong danh sách 30 nhà ngoại giao đầu tiên được gọi tên.

Tuy nhiên, sự việc đã không diễn ra như vậy. Ông David O'Sullivan phải chờ tất cả các đại sứ khác ổn định chỗ ngồi và trở thành người cuối cùng được mời vào vị trí.

Đáng nói là, EU không hề biết việc Mỹ hạ cấp đại sứ từ khi nào và cho đến nay vẫn chưa nhận được bất cứ thông báo gì từ phía Nhà Trắng về việc này. Trả lời phỏng vấn báo chí, Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu (EC) phụ trách vấn đề ngoại giao, bà Maja Kocijancic cho hay đã có sự thay đổi về quyền ưu tiên ngoại giao vốn được nêu trong nghi thức ngoại giao của Mỹ đối với khối này. Bà xác nhận phía EU đang thảo luận với các cơ quan liên quan của chính quyền Mỹ về vụ việc.

Căng thẳng gia tăng trong quan hệ đồng minh giữa EU và Mỹ diễn ra vào thời điểm khá nhạy cảm. Dự kiến, Ủy viên Thương mại của EU Cecilia Malmstrom sẽ tới Washinghton trong vài ngày tới để tham dự vòng đàm phán thương mại mới với Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer.

Giới chức châu Âu kỳ vọng sự kiện này là cơ hội để thuyết phục Tổng thống D.Trump từ bỏ việc áp thuế 25% đối với xe nhập khẩu từ các nước châu Âu. Tuy nhiên, cú sốc liên quan tới vấn đề ngoại giao sẽ là rào cản lớn để hai bên có thể thu hẹp khoảng cách.

Theo Giám đốc Hội đồng Quan hệ đối ngoại Đức tại Berlin Jacela Schwarzer, việc Mỹ hạ cấp cơ quan ngoại giao của EU cho thấy sự thiếu tôn trọng của Nhà Trắng đối với khối này. Đây là điều chưa từng có trong quan hệ ngoại giao giữa hai bên và hoàn toàn đi ngược với chính sách của những tổng thống tiền nhiệm.

Ngay khi lên nắm quyền, Tổng thống D.Trump đã cố gắng làm suy yếu EU về thương mại và tính thống nhất. Không ít lần, ông chủ Nhà Trắng đưa ra lời lẽ gay gắt làm tổn thương đồng minh lâu năm, thậm chí còn gọi EU là “kẻ thù” trong lĩnh vực thương mại.

Đầu tháng 12-2018, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo còn có bài phát biểu gây tranh cãi tại Brussels, trong đó đặt câu hỏi tỏ ý nghi ngờ về giá trị của các tổ chức đa quốc gia như Liên hợp quốc và EU. Bà Jacela Schwarzer cho rằng, việc làm suy yếu EU sẽ tạo cơ hội cho Mỹ tối đa hóa các lợi ích trên toàn cầu.

Sau những quyết định như trên, một lần nữa chủ trương “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống D.Trump được thể hiện rõ. Với những gì đã diễn ra, có thể nói quan hệ đồng minh Mỹ - EU đang ở trong giai đoạn tồi tệ nhất trong nhiều năm trở lại đây. Giới phân tích lo ngại, căng thẳng sẽ không chỉ dừng lại ở tình trạng hiện tại mà sẽ trở thành ngòi nổ cho những bất ổn toàn diện trong tương lai gần.