Các cường quốc phương Tây phản đối Mỹ chấm dứt miễn trừ trừng phạt liên quan tới Iran. Các nước như Pháp, Đức và Anh hôm 30/5 đă chỉ trích quyết định của Mỹ chấm dứt lệnh miễn trừ trừng phạt cho phép các hoạt động tại những cơ sở hạt nhân của Iran nhằm ngăn chặn các chương tŕnh phát triển vũ khí.
Cơ sở hạt nhân Nantanz của Iran. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong tuyên bố chung, 3 nước châu Âu nói trên nêu rơ: "Chúng tôi rất lấy làm tiếc về quyết định của Mỹ chấm dứt 3 lệnh miễn trừ. Đây là những công việc được thực hiện theo tinh thần Nghị quyết 2231 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, nhằm phục vụ các lợi ích không phổ biến vũ khí hạt nhân của tất cả các bên và đảm bảo với cộng đồng quốc tế về bản chất ḥa b́nh và an toàn trong các hoạt động nghiên cứu hạt nhân của Iran."
Các lệnh miễn trừ này cho phép các công ty của Nga, Trung Quốc và châu Âu tham gia dự án chuyển đổi mục đích sử dụng của ḷ phản ứng nước nặng Arak của Iran thành ḷ phản ứng nghiên cứu và đưa nhiên liệu đă qua sử dụng ra nước ngoài.
Trước đó, ngày 27/5, Mỹ đă tuyên bố chấm dứt lệnh miễn trừ trừng phạt đói với các nước vẫn tiếp tục tham gia thỏa thuận hạt nhân kư năm 2015 với Iran, vốn cho phép Nga, Trung Quốc và các công ty châu Âu làm việc tại các địa điểm hạt nhân nhạy cảm của Tehran, khiến thỏa thuận này đứng bên bờ vực sụp đổ. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố Washington đang đáp trả các bước đi hạt nhân “bên miệng hố chiến tranh” của Iran nhằm buộc Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt.
Trước động thái này, Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) tuyên bố quyết định này sẽ không ảnh hưởng tới chương tŕnh hạt nhân của nước này. Người phát ngôn cơ quan này Behrouz Kamalvandi nêu rơ việc chấm dứt miễn trừ trừng phạt với những bên c̣n lại tham gia thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), vốn được Iran kư kết với Nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức) hồi năm 2015, hoàn toàn "không ảnh hưởng tới công việc của Iran" trong việc phát triển chương tŕnh năng lượng hạt nhân dân sự.
Giới quan sát nhận định hành động này của Mỹ có thể sẽ đẩy thỏa thuận hạt nhân lịch sử JCPOA trước nguy cơ đổ vỡ. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc từng coi JCPOA là cần thiết nhằm đảm bảo việc không phổ biến vũ khí hạt nhân tại Iran, cũng như tạo ra sự ổn định trong khu vực và trên thế giới.
VietBF@ sưu tầm.