10/22/19
Nicholas Chapman (Nhà nghiên cứu): TRUNG QUỐC ĐANG VUNG TIỀN VẼ ‘ĐƯỜNG LƯỠI B̉’ KHẮP NƠI .Những chiến dịch quảng bá “đường lưỡi ḅ” không diễn ra riêng lẻ, và cũng chưa cho thấy có dấu hiệu nào Trung Quốc sẽ dừng lại. Cảnh giác với Bắc Kinh không bao giờ là thừa.
Việt Nam không phải là quốc gia duy nhất rút khỏi rạp bộ phim Everest – Người tuyết bé nhỏ (do hăng DreamWorks của Mỹ và công ty Pearl Studio từ Trung Quốc hợp tác sản xuất) sau khi phát hiện có h́nh ảnh “đường lưỡi ḅ” – tuyên bố chủ quyền phi lư và đă bị bác bỏ của Trung Quốc ở Biển Đông.
Giới chức Malaysia cũng yêu cầu bộ phim phải bị cắt bỏ cảnh có “đường lưỡi ḅ” mới được tŕnh chiếu. Philippines đă rút bộ phim này ra khỏi rạp từ tuần rồi.
Câu hỏi đặt ra: Đây có phải trường hợp riêng lẻ và liệu Trung Quốc có đủ sức tác động lên Hollywood để nhào nặn những thông điệp chủ quyền theo ư ḿnh? Và thực tế đă chứng minh: Ảnh hưởng của Trung Quốc đối với Hollywood có thể sẽ vượt xa h́nh dung của nhiều người.
Ảnh hưởng của Bắc Kinh đi cùng với các khoản đầu tư ngày càng nhiều vào những bộ phim có sức nặng của Hollywood. Theo thống kê của New York Times, trong số 100 phim đạt doanh thu cao nhất thế giới từ năm 1997-2003, Trung Quốc đóng góp tài chính chỉ 12 bộ phim Hollywood. Thế nhưng trong 5 năm tiếp theo đó, Bắc Kinh đă đồng sản xuất 41 bộ phim nằm trong top doanh thu.
Các hăng phim Hollywood cũng hào hứng được chiếm một phần trong thị trường phim ảnh của Trung Quốc, vốn đă vượt qua Mỹ về doanh thu bán vé lần đầu tiên vào quư 1/2018.
Thành công tại thị trường Trung Quốc có thể giúp các bộ phim Hollywood bù đắp cho kết quả tệ hại ở Mỹ, thậm chí trở thành bom tấn toàn cầu. Đồng thời, bị cấm cửa khỏi thị trường Trung Quốc sẽ là thảm họa đối với một bộ phim.
Tại một hội thảo điện ảnh Mỹ - Trung tổ chức ở Los Angeles vào năm 2013, bà Zhang Xun, người khi đó là chủ tịch của Tập đoàn phim quốc doanh Trung Quốc, đă khẳng định trước các nhà sản xuất Hollywood: “Chúng tôi có một thị trường khổng lồ. Và chúng tôi muốn chia sẻ nó với các bạn”.
Thông điệp đă rơ: Đừng dại ǵ đánh mất thị trường béo bở này. Và cho dù không cần nói ra, các hăng phim cũng luôn có một động lực mạnh mẽ để tránh đụng chạm đến Trung Quốc.
Bằng sức mạnh kim tiền và kích cỡ của nền dân số, Trung Quốc ngày càng muốn tăng quyền lực được định đoạt h́nh ảnh của ḿnh trong những bộ phim do người Mỹ sản xuất và chiếu cho cả thế giới xem.
Và điện ảnh chỉ là một phần trong chiến dịch tổng thể, rộng khắp của Bắc Kinh nhằm kiểm soát và phô diễn ra thế giới h́nh ảnh một đất nước Trung Quốc theo cách chính họ muốn kể.
Trung Quốc đang kết hợp cả sức mạnh kinh tế lẫn văn hóa. Bắc Kinh cuối cùng đă hiểu rằng dù nhiều chính phủ có thể tỏ ra cứng rắn với tham vọng của ḿnh, các doanh nghiệp thường chỉ muốn đứng ngoài chính trị.
Biết rơ không doanh nghiệp nào muốn làm phật ḷng ḿnh, Trung Quốc đă tận dụng tối đa sức mạnh kinh tế để cưỡng ép nhóm này chấp nhận các tuyên bố chủ quyền - dù là vô lư.
Một vài ví dụ: Giải đấu của Hiệp hội Bóng rổ Mỹ (NBA) bị tất cả đối tác Trung Quốc cắt đứt quan hệ làm ăn sau khi giám đốc điều hành một đội bóng lên tiếng về cuộc biểu t́nh ở Hong Kong. Apple rút một ứng dụng khỏi app store của iOS sau khi bị truyền thông Trung Quốc chỉ trích.
Từ hăng hàng không đến công ty công nghệ, từ chuỗi khách sạn đến hăng thời trang - lĩnh vực nào cũng có công ty đă phải đứng ra xin lỗi với lư do “làm tổn thương cảm xúc của người Trung Quốc” và mong chờ cơ hội được tiếp tục làm ăn tại thị trường này.
Tận dụng sức mạnh mềm cũng giúp Trung Quốc chối bỏ được sự liên can trong việc nhào nặn các quan điểm về chủ quyền. Ví dụ nếu ai đó phản đối về bộ phim của DreamWorks, Trung Quốc có thể đổ hết rằng đó là chuyện của các nhà làm phim. Thế nhưng, bằng chứng đă cho thấy đây không chỉ là lợi ích của các nhà làm phim.
CẢNH GIÁC TRUNG QUỐC KHÔNG BAO GIỜ LÀ THỪA
Nicholas Chapman là nhà nghiên cứu người Anh hiện làm việc tại Nhật Bản. Ông nhận bằng Tiến sĩ Quan hệ quốc tế của Đại học quốc tế Nhật Bản. Nghiên cứu của ông liên quan tới các vấn đề an ninh quốc tế và nội chính của các nước châu Á - Thái B́nh Dương, tập trung vào Việt Nam, Trung Quốc và Nhật Bản