Khi dịch viêm phổi cấp do virus Corona gây ra và đang tàn phá nước Mỹ. Những người gốc Á ở Mỹ bây giờ sống trong cảnh bị kỳ thị. Họ được xem là những người mang virus tới.
Kyle Navarro cúi xuống mở khóa xe đạp th́ thấy một người đàn ông da trắng lớn tuổi đang nh́n chằm chằm. Cậu cố phớt lờ ông ta, nhưng không thể. Người đàn ông đi ngang qua, nh́n và miệt thị anh chàng sinh viên y khoa này là nhếch nhác. "Ông ta nhổ nước bọt về phía tôi và tiếp tục bước đi", Navarro nói.
Navarro đang ở San Francisco và rất lo lắng về nạn phân biệt chủng tộc liên quan đến nCoV do chủng virus này được phát hiện đầu tiên ở Trung Quốc. Người châu Á bị đổ lỗi và tấn công vô căn cứ khi dịch lan rộng khắp thế giới. Và giờ, Navarro đă chính thức thành nạn nhân của sự ḱ thị đó.
"Theo bản năng, tôi định hét vào mặt ông ta. Nhưng sau khi hít một hơi, tôi nhận ra làm vậy sẽ khiến tôi gặp nguy hiểm", Navroro nói.
Thay vào đó, anh đă lên Twitter kể lại sự việc để lên án hành động phân biệt chủng tộc và nhận được hàng ngàn b́nh luận đồng cảm.
Người Mỹ gốc Á đang sử dụng mạng xă hội để huy động mọi người chống lại các cuộc tấn công có động cơ phân biệt chủng tộc trong đại dịch, mà Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) dự đoán sẽ tăng khi dịch bệnh ngày nghiêm trọng.
Một chuỗi các phong trào chống phân biệt chủng tộc trong hai tuần qua đă cho ra đời các hashtag #WashTheHate (Hăy gột rửa sự thù ghét) #RacismIsAVirus (Phân biệt chủng tộc là virus), # IAmNotCOVID19 (Tôi không phải là Covid-19). Nhiều diễn đàn trực tuyến để báo cáo những vụ người gốc Á bị tấn công xuất hiện.
Tháng trước, Chinese for Affirmative Action (một tổ chức v́ b́nh đẳng cho người Mỹ gốc Hoa ở San Francisco) và Hội đồng Chính sách và Kế hoạch Châu Á Thái B́nh Dương đă thành lập trung tâm báo cáo các vụ tấn công. Tổng chưởng lư của New York cũng cung cấp đường dây nóng chuyên về các vụ như vậy.
"Khi căng thẳng và lo lắng gia tăng, chúng tôi biết số sự cố thù ghét sẽ gia tăng", Cynthia Choi, đồng giám đốc điều hành của Chinese for Affirmative Action, cho hay.
Trung tâm của hai tổ chức này đă nhận được tới hơn 1.000 báo cáo từ khắp nước Mỹ, từ những người nhổ nước bọt đến ném chai từ trong xe hơi vào người gốc Á. Một báo cáo của FBI được gửi tới cho cơ quan thực thi pháp luật địa phương dự đoán các vụ tấn công sẽ gia tăng và cho biết một người đàn ông Mỹ gốc Á và hai con đă bị tấn công bằng dao tại Câu lạc bộ Sam ở Texas vào tháng trước. Nghi phạm 19 tuổi nghĩ các nạn nhân đang lây bệnh cho người khác.
Nhiều người cho rằng Tổng thống Donald Trump đă khiến cho sự ḱ thị người châu Á nghiêm trọng hơn khi gọi dịch bệnh là "virus Trung Quốc". Tuy nhiên, tuần trước, ông Trump đă nói tại một cuộc họp báo và trên Twitter rằng, không nên đổ lỗi cho người Mỹ gốc Á về dịch bệnh dưới bất kỳ h́nh thức nào. Tuy nhiên, các thành viên đảng đối lập cho rằng phát ngôn của ông đă kịp gây tác động tiêu cực.
Người Mỹ thường quay sang tấn công người gốc Á trong những thời điểm khó khăn như khi nền kinh tế hỗn độn vào những năm 1980. Năm 1982, Vincent Chin bị giết bởi hai cha con Ebens và Nitz ở Detroit khi những người này cho rằng sự thành công của ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản đă khiến họ mất việc dù thực tế Chin là người gốc Hoa, không phải người Nhật và t́nh trạng suy thoái kinh tế trong khu vực là kết quả của hàng loạt sự kiện phức tạp xảy ra rất lâu trước khi Chin ra đời.
"Vào thời điểm đó, tôi biết rằng tôi phải cẩn thận với những người xung quanh. Tôi nghĩ chúng ta đang ở giai đoạn đó", Helen Zia, một nhà báo người Mỹ gốc Hoa ở California, người đă sống tại Detroit thời điểm Chin bị giết hại, cho hay.
Khi hai kẻ giết Chin chỉ phải chịu mức án ba năm quản chế, Zia cho biết bà và nhiều người khác đă liên lạc với các nhóm vận động, nhà thờ và phương tiện truyền thông tiếng Trung Quốc để phản đối bản án. Chỉ dựa vào thư và điện thoại, họ đă t́m thấy các đồng minh trong Hiệp hội Quốc gia v́ sự Tiến bộ của người da màu (NAACP) và Liên đoàn Chống phỉ báng cũng như tiến hành các cuộc biểu t́nh trên toàn quốc.
Cuối cùng, dù Ebens và Nitz không phải đối mặt với án tù, nhưng phải đối mặt với khoản tiền bồi thường khổng lồ cho gia đ́nh Chin mà đến hàng chục năm sau vẫn c̣n hàng triệu USD chưa trả hết được.
"Đó là khoảnh khắc lịch sử. Chúng tôi như bị chết đuối, và chúng tôi phải tập hợp lại để thay đổi những ǵ đang diễn ra xung quanh", Zia cho hay.
Nhờ phương tiện truyền thông xă hội, các thế hệ trẻ người Mỹ gốc Á hiện đang lên tiếng trong thời điểm có thể là thời khắc quan trọng khác. Choi hy vọng họ sẽ tập hợp được cả những người không phải là người châu Á cũng muốn chống lại làn sóng phân biệt chủng tộc trong đại dịch lần này. Các nhóm như NAACP và Hội đồng về Quan hệ Hồi giáo - Mỹ đă lên án các giọng điệu ḱ thị người châu Á.
Với các cuộc tấn công leo thang, Zia không thể không lo sợ đại dịch dẫn đến một thảm kịch khác như cái chết của Chin.
"Mức độ giận dữ đó... đă ở đây rồi. Đối với người Mỹ gốc Á, có virus gây bệnh Covid-19 và virus thù ghét. Virus thù ghét cũng sẽ trở nên tồi tệ hơn nhiều", Zia cảnh báo.