Hàng trăm xe container của Việt Nam bị Trung Quốc cấm qua biên giới do vi phạm thủ tục thông quan nhập khẩu. Nhiều xe chở thanh long sang Trung Quốc bị ùn ứ ở cửa khẩu Hà Khẩu - Lào Cai.
V́ sao xe bị cấm cửa vào Trung Quốc?
Theo thông tin mà PV Thanh Niên nắm được, hiện nay có hàng trăm xe container của Việt Nam bị cơ quan chức năng Trung Quốc cấm cửa, không đượng chở hàng vào Trung Quốc do vi phạm các quy định về thủ tục thông quan của họ.
Trong số này nhiều nhất là xe biển số TP.HCM, B́nh Thuận, B́nh Định và một số tỉnh khác.
Theo t́m hiểu của PV Thanh Niên, tất cả các xe này đều chở trái cây vào Trung Quốc thông qua các công ty môi giới phía Trung Quốc làm thủ tục. Anh Nguyễn Minh H. một chủ doanh nghiệp vận tải ở B́nh Thuận cho biết: “Xe tôi chở thanh long sang Trung Quốc quanh năm giờ bất ngờ không được vào v́ bị cấm do vi phạm. Doanh nghiệp chúng tôi làm các thủ tục nhập hàng vào Trung Quốc thông qua các công ty luật môi giới của họ chứ có tự ư vào được đâu. Giờ mấy đầu xe của tôi đều bị cấm chở hàng vào Trung Quốc mà tôi không hề biết ḿnh vi phạm ǵ”. Chiều 16.8, anh H. phải thuê hai chiếc xe đầu kéo từ Lào Cai sang hàng nhập khẩu vào Trung Quốc thay cho những chiếc xe đă bị cơ quan chức năng Trung Quốc “cấm cửa”.
Theo cựu Chủ tịch Hiệp hội Thanh long B́nh Thuận Bùi Đăng Hưng, phía Trung Quốc không có chính sách ǵ mới về nhập khẩu. Nhưng do ḿnh không thực hiện đúng các quy định về xuất xứ hàng hóa, về thủ tục thông quan th́ họ kiểm soát chặt chẽ nên bị chậm lại.
Ông Hưng giải thích, việc nhập thanh long vào Trung Quốc theo đường tiểu ngạch không c̣n “thả lỏng”. Thay vào đó, các cơ quan kiểm soát nông sản của Trung Quốc vận hành các tiêu chí về an toàn thực phẩm và xuất xứ hàng hóa để “siết” trái cây Việt Nam.
Nhưng trao đổi với Thanh Niên, Giám đốc Sở Công thương B́nh Thuận Đỗ Minh Kính lại tiết lộ, tất cả các xe container nhập khẩu vào Trung Quốc đều được gắn một mă số điện tử (biển số điện tử có mă vạch) ở đầu xe. Khi xe qua biên giới vào Trung Quốc, máy sẽ nhận diện và thông quan tự động. Một số “c̣” dịch vụ Trung Quốc làm giả các biển số điện tử để nhập hồ tiêu vào nội địa bị phát hiện nên họ không sử dụng biển số điện tử, mà kiểm tra bằng phương pháp thủ công, do vậy việc thông quan chậm trễ kéo dài mấy ngày qua. “Không có liên quan ǵ đến chất lượng hàng hóa” - ông Kính khẳng định.
Cũng theo ông Kính, một số c̣ của Trung Quốc đă làm giả giấy tờ thông quan để nhập hồ tiêu và bị phát hiện. Do vậy, những chiếc xe này lập tức bị cấm cửa.
Anh H, chủ doanh nghiệp vận tải container ở B́nh Thuận hiện đang ở Lào Cai cũng cho biết, hai ngày nay, tại cửa khẩu Hà Khẩu của tỉnh Lào Cai, việc thông quan cơ bản đă trở lại b́nh thường. Tuy nhiên, nhiều nhà xe hoang mang v́ không biết bao giờ phía Trung Quốc tháo gỡ lệnh cấm qua biên giới đối với các đầu xe container của ḿnh. Việc cấm xe của Trung Quốc đối với các đầu xe chuyên vận tải trái thanh long sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc xuất khẩu thanh long qua biên giới và thiệt hại lớn cho doanh nghiệp vận tải.
Thương lái Trung Quốc “làm chủ” cuộc chơi!
Câu chuyện thương lái người Trung Quốc thu gom thanh long tận nhà vườn, thậm chí đứng đằng sau hầu hết các hoạt động xuất khẩu, là chuyện không lạ.
Chuyên gia Bùi Đăng Hưng, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Thanh long B́nh Thuận thừa nhận, dù các vựa thanh long ở “thủ phủ” thanh long Hàm Thuận Nam, Hàm Thuận Bắc (B́nh Thuận) đều do người địa phương đứng tên nhưng hầu hết đều do người Trung Quốc điều hành và đầu tư vốn. Do vậy họ quá hiểu từ tập tục sản xuất đến phương thức kinh doanh, thời điểm mùa vụ của ḿnh. Điều này tức là người trồng thanh long không thể làm chủ đầu ra. Thậm chí những doanh nghiệp địa phương, nếu không liên kết với thương lái Trung Quốc đều bị ép, và trước sau ǵ cũng “đổ bể”.
Trả lời câu hỏi có phải do phía Trung Quốc đă trồng một diện tích thanh long quá lớn, nên họ hạn chế nhập thanh long của B́nh Thuận, ông Bùi Đăng Hưng cho rằng, thực tế diện tích thanh long ở Quảng Tây đă phát triển hàng chục ngh́n hec-ta, nhưng do đặc điểm thổ nhưỡng, khí hậu nên thanh long của Trung Quốc bị chua, không ngon bằng thanh long Việt Nam. Do vậy họ trồng thanh long không ảnh hưởng đến việc nhập khẩu trái cây này từ Việt Nam.
