Originally Posted by qqquaker
Hoang tưởng là bệnh thuộc chuyên khoa tâm thần với các triệu chứng rối loạn về tư duy. Dưới cách suy nghĩ của bệnh nhân, nhiều chuyện không có thật nhưng họ lại cho là hoàn toàn đúng.
Người bệnh thường có ư nghĩ hoặc hay nói về các sự việc không có trong thực tế. Khác với người bị lú lẫn, người mắc bệnh hoang tưởng tỏ ra rất có ư thức và năng động.
Tham khảo bài viết sau đây để hiểu rơ về triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị bệnh lư này. Khi cần thăm khám, bạn đọc có thể đăng kư tư vấn qua Video với bác sĩ chuyên khoa để thuận tiện hơn.
Hoang tưởng, ảo giác là ǵ?
Hoang tưởng, ảo tưởng là những ư tưởng, phán đoán sai lầm, không phù hợp với thực tế, do bệnh tâm thần gây ra. Nhưng người bệnh cho là hoàn toàn chính xác, không thể giải thích phê phán được và chỉ mất đi khi bệnh thuyên giảm.
Hoang tưởng có thể gặp trong nhiều bệnh khác nhau như loạn thần cấp, tâm thần phân liệt, trầm cảm, hưng cảm... Nhiều chuyện không có thật nhưng người bệnh lại cho là hoàn toàn đúng. Sự sai của bệnh nhân nặng nề đến mức ta không thể giải thích bằng lư lẽ hay chứng minh bằng dẫn chứng được.
Nguyên nhân của bệnh có thể từ ảo giác, ám ảnh, từ định kiến hay di chứng của một bệnh loạn thần sót lại. Hoang tưởng thường kéo dài, làm thay đổi sâu sắc nhân cách của người bệnh và ảnh hưởng nhiều đến hoạt động sống khác của con người.
Có người hoang tưởng ḿnh bị bệnh nhưng dù khám ở đâu cũng không phát hiện ra bệnh, có người hoang tưởng có giọng nói luôn luôn văng vẳng trong đầu và bắt ḿnh làm theo... Một số bệnh nhân khác, rối loạn hoang tưởng biểu hiện bằng cảm xúc bị kích thích hoặc bị hành hạ hoặc ghen tuông thường nổi khùng và có hành vi bạo lực hoặc kiện cáo.
Các giai đoạn trầm cảm chủ yếu hoặc trầm cảm nhẹ thường thấy ở bệnh nhân rối loạn hoang tưởng. Rối loạn hoang tưởng c̣n có thể phối hợp với các rối loạn ám ảnh cưỡng bức hoặc rối loạn nhân cách.
Rối loạn hoang tưởng nh́n chung khởi phát ở những người cao tuổi, tiến triển mạn tính, khả năng lao động thường không bị giảm sút.
Triệu chứng của hoang tưởng
Không giống như những bệnh tâm thần khác, bệnh hoang tưởng thường tới bất ngờ, mặc dù trước đó một thời gian người bệnh có thể có những biểu hiện khác thường, như bị mất ngủ.
Khi đến cơn, người bệnh thường kể cho người thân rằng ḿnh bị ŕnh rập, theo dơi, đe dọa, bị ma ám hoặc vừa nhận được một nhiệm vụ đặc biệt... Đôi khi lại tưởng ḿnh là một nhân vật quan trọng, nổi tiếng hoặc là nạn nhân nào đó.
Người mắc bệnh hoang tưởng thường ngủ ít, ăn ít và uống nước ít nên nh́n họ rất mệt mỏi, hốc hác. Trường hợp bệnh nặng, người bệnh có thể có những hành động có hại cho bản thân hoặc cho người khác, sau đó thường có xu hướng lẩn trốn v́ mặc cảm tội lỗi.
Ngoài ra, người bệnh có thể có ảo thanh. Là nhận thức về âm thanh - thường là tiếng nói mà không ai nghe thấy. Các âm thanh có thể nói chuyện với bạn hoặc với nhau. Có thể đó là những lời chỉ trích liên tục hoặc có ư kiến độc ác thật hay tưởng tượng về những lỗi lầm.
Nếu thấy người xung quanh ḿnh có những biểu hiện bất thường kể trên, chúng ta nên cố gắng t́m nguyên nhân và đưa bệnh nhân đi khám chuyên khoa tâm thần càng sớm càng tốt. Có như thế bệnh mới nhanh thuyên giảm và khả năng phục hồi sẽ càng cao.
Nếu chưa đi khám được ngay, có thể đăng kư tư vấn từ xa qua Video với bác sĩ chuyên khoa tâm bệnh để bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị.
Nguyên nhân gây hoang tưởng
Hoang tưởng có thể xuất phát từ định kiến hay ám ảnh hoặc ảo giác. Hoang tưởng có thể gặp trong nhiều bệnh khác nhau: tâm thần phân liệt, rối loạn cảm xúc, loạn thần cấp, loạn thần thực tổn…
Hoang tưởng cũng có thể do di truyền và môi trường có khả năng cả 2 đóng một vai tṛ trong việc gây ra tâm thần phân liệt.
Mặc dù nguyên nhân chính xác của hoang tưởng là vẫn chưa được xác định rơ, một số yếu tố dường như làm tăng nguy cơ phát triển hoặc gây ra bệnh rối loạn hoang tưởng, bao gồm:
Có lịch sử gia đ́nh của tâm thần phân liệt
Tiếp xúc với virus trong khi ở trong tử cung
Dinh dưỡng kém, trong khi ở trong tử cung
Hoàn cảnh cuộc sống căng thẳng
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tâm thần phân liệt thường phát triển giữa những năm thiếu niên và giữa độ tuổi 30...
Điều trị rối loạn hoang tưởng
Tùy theo mức độ, t́nh trạng bệnh mà bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Một số phương pháp điều trị như sau:
Liệu pháp hóa dược
Rối loạn hoang tưởng điều trị ngoại trú là chủ yếu, nhưng điều trị nội trú (nằm viện) cho các trường hợp sau:
Bệnh nhân cần khám toàn thân, đặc biệt là khám thần kinh để t́m nguyên nhân của rối loạn hoang tưởng.
Bệnh nhân kích động, có hành vi bạo lực, tự sát, giết người do hoang tưởng chi phối.
Bệnh nhân có hành vi gây rối loạn trong gia đ́nh và nơi công tác do các hoang tưởng chi phối.
Liệu pháp tâm lí
Liệu pháp tâm lí nhằm xác lập niềm tin hợp lí cho bệnh nhân. Liệu pháp tâm lí cá nhân, liệu pháp tâm lí nhận thức, liệu pháp hành vi, liệu pháp tâm lí gia đ́nh có kết quả tốt hơn liệu pháp tâm lí nhóm.
Tâm lư trị liệu có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và cải thiện kỹ năng giao tiếp, mối quan hệ, khả năng làm việc và động lực để dính vào kế hoạch điều trị. Điều trị cũng có thể giúp đối phó với sự kỳ thị xung quanh tâm thần phân liệt hoang tưởng.
|