Theo như Bộ trưởng Ngoại giao của tiểu bang Maine, bà Shenna Bellows tuyên bố, cựu Tổng thống Trump có sẽhành động của ông trước Đồi Capitol vào ngày 6/1 đă vi phạm “Điều khoản phản loạn” của Tu chính án thứ 14 bị loại khỏi cuộc bỏ phiếu, khiến cựu cố vấn Nhà Trắng David Axelrod cảnh báo nước Mỹ sẽ tan nát nếu ông Trump thất bại .
Vào ngày 13/2/2019, nhà tư vấn và phân tích chính trị David Axelrod đă có bài phát biểu tại Đại học Chicago. (Joshua Lott/AFP qua Getty Images)
Cựu cố vấn Nhà Trắng David Axelrod cảnh báo, các quyết định gần đây nhằm loại bỏ cựu Tổng thống Donald Trump khỏi các cuộc bỏ phiếu sơ bộ ở các tiểu bang, có nguy cơ gây ra t́nh trạng bất ổn lớn trước cuộc bầu cử năm 2024.
Tuần trước, Bộ trưởng Ngoại giao của tiểu bang Maine, bà Shenna Bellows tuyên bố, cựu Tổng thống Trump sẽ bị loại khỏi cuộc bỏ phiếu, cho rằng hành động của ông trước Đồi Capitol vào ngày 6/1 đă vi phạm “Điều khoản phản loạn” của Tu chính án thứ 14.
Vài ngày trước đó, Ṭa án Tối cao tiểu bang Colorado đă loại cựu Tổng thống Trump khỏi cuộc bỏ phiếu của tiểu bang dựa trên cách giải thích tương tự về sửa đổi.
Ông Axelrod nói với CNN về các cuộc bỏ phiếu gần đây: “Tôi hết sức dè dặt về tất cả những điều này”. “Tôi thực sự nghĩ rằng nếu ông ấy [Trump] thực sự không thể tranh cử v́ hàng chục triệu người muốn bỏ phiếu cho ông ấy, đất nước sẽ bị chia cắt”, ông nói.
Về cựu Tổng thống Trump, ông nói: “Muốn đánh bại ông ấy, nên phải thực hiện thông qua lá phiếu chứ không phải thông qua Tu chính án thứ 14”.
Chứng minh tuyên bố của ḿnh
Cựu cố vấn Nhà Trắng sau đó cho biết các quyết định của Colorado và Ngoại trưởng Maine có thể củng cố cho tuyên bố của ông Trump, rằng ông đang bị các quan chức Đảng Dân chủ đối xử bất công.
Ông Axelrod nói: "Phần lớn động cơ tranh cử của ông Trump là một chiến lược bảo vệ pháp lư, nhằm cố gắng thiết lập một khuôn khổ hợp lư... họ (Đảng Dân chủ) theo đuổi ông ấy v́ ông ấy đang tranh cử tổng thống, họ đang cố gắng ngăn cản ông ấy trở thành tổng thống".
Ông Axelrod tiếp tục: "Chúng tôi đă thực hiện thí nghiệm này và (nhận thấy) rằng kể từ khi ông Trump bị truy tố, khả năng của ông ấy chỉ tăng lên và thứ mà họ nghĩ có thể ngăn cản đối với ông ấy hóa ra lại là một nguồn năng lượng và nó mang lại cho ông Trump rất nhiều lợi ích”.
Tại Maine, các quan chức Đảng Dân chủ đă tạm dừng kết quả điều tra của bà Shenna Bellows cho đến khi hệ thống ṭa án ra phán quyết về vụ việc. Ṭa án Tối cao Hoa Kỳ có thể sẽ có phán quyết cuối cùng về việc liệu cựu Tổng thống Trump có thể xuất hiện trên lá phiếu ở Maine và các tiểu bang khác hay không.
Trong quyết định dài 34 trang của ḿnh, bà Bellows viết: “Tôi không dễ dàng đưa ra kết luận như vậy và tôi cũng lưu ư rằng chưa có ngoại trưởng nào từng loại bỏ quyền bầu cử của một ứng cử viên tổng thống theo Mục 3 của Tu chính án thứ 14”.
"Nhưng tôi cũng nhận thấy rằng chưa có ứng cử viên tổng thống nào từng tham gia vào một cuộc nổi dậy".
Tuy nhiên, cựu Tổng thống Trump chưa bao giờ bị kết án hoặc buộc tội nổi dậy hay nổi loạn chống lại chính phủ Hoa Kỳ.
Mặc dù tiểu bang Maine chỉ có bốn phiếu đại cử tri nhưng đây là một trong hai tiểu bang có số phiếu đại cử tri bị chia rẽ. Cựu Tổng thống Trump đă thắng tại Maine bằng một phiếu đại cử tri duy nhất vào năm 2020, v́ vậy nếu ông được dự đoán sẽ trở thành ứng cử viên tổng tuyển cử của Đảng Cộng ḥa, nếu phiếu bầu của ông ở Maine bị hủy, th́ nó có thể có tác động đáng kể đến một cuộc đua được cho là sẽ được quyết định sít sao.
Điều này trái ngược với Colorado, nơi nghiêng nhiều về đảng Dân chủ và dự kiến sẽ duy tŕ như vậy vào năm 2024.
Các chuyên gia pháp lư cho rằng các phán quyết ở Maine và Colorado cho thấy sự cần thiết của Ṭa án Tối cao Hoa Kỳ, vốn chưa bao giờ ra phán quyết theo Điều 3, phải làm rơ những ǵ các tiểu bang có thể làm, nếu không, nhiều tiểu bang và ṭa án khác có thể cố gắng ra phán quyết loại bỏ cựu Tổng thống Trump khỏi lá phiếu tương ứng của họ.
Ông Rick Hasen, giáo sư luật tại Đại học California-Los Angeles, đă viết để đáp lại phán quyết của Maine: “Rơ ràng là trước khi Ṭa án Tối cao Hoa Kỳ đưa ra hướng dẫn cuối cùng và mang tính quyết định, những phán quyết này sẽ không ngừng được đưa ra và những quyết định sẽ không nhất quán (chẳng hạn như nhiều tiểu bang giữ ông Trump trong lá phiếu v́ c̣n nhiều nghi hoặc).”
Ông Hasen nói: “Có vẻ như chắc chắn rằng sớm hay muộn Ṭa án Tối cao Hoa Kỳ sẽ thụ lư vụ việc”.
Đội Chiến dịch tranh cử của ông Trump tuần trước đă yêu cầu bà Bellows rút lui khỏi vụ án v́ bà là cựu lănh đạo Liên minh Tự do Dân sự Hoa Kỳ (ACLU). Liên minh Tự do Dân sự Hoa Kỳ là một tổ chức pháp lư theo chủ nghĩa tự do thống trị và đă chuyển sang cánh tả trong những năm gần đây.
Đội Chiến dịch tranh cử của ông Trump đă trích dẫn ḍng tweet của bà Bellows gọi ngày 6/1 là một "cuộc nổi loạn". Bà cũng bày tỏ sự hối tiếc về việc ông Trump được trắng án trong phiên ṭa luận tội tại Thượng viện sau vụ tấn công vào Đồi Capitol. Bà ấy không chịu bỏ cuộc.
Ṭa án Tối cao Colorado, lấy tỷ lệ 4:3 về việc có nên trở thành ṭa án đầu tiên trong lịch sử tuyên bố một ứng cử viên tổng thống không đủ điều kiện cho Mục 3 hay không. Ṭa án tối cao này có tất cả 7 thẩm phán đều do đảng Dân chủ bổ nhiệm.
Hai nhóm cánh tả có trụ sở tại Washington, D.C, trước đây đă đặt ra những thách thức nghiêm trọng nhất đối với cựu Tổng thống Trump ở Colorado và một số tiểu bang khác.
Đội Chiến dịch tranh cử của ông Trump xác nhận với các cơ quan truyền thông rằng họ sẽ kháng cáo phán quyết của Maine và chỉ trích phán quyết của bà Bellows là "can thiệp bầu cử".
Người phát ngôn Chiến dịch tranh cử của ông Trump, ông Steven Cheung, cho biết trong một tuyên bố: “Chúng tôi đang chứng kiến những nỗ lực nhằm đánh cắp cuộc bầu cử và tước quyền bầu cử của cử tri Mỹ”.
Ông Steven Cheung nói: “Không c̣n nghi ngờ ǵ nữa, những nỗ lực mang tính đảng phái nhằm can thiệp vào cuộc bầu cử là một cuộc tấn công thù địch vào nền dân chủ Mỹ”.
Các cuộc thăm ḍ cho thấy cựu tổng thống Donald Trump vẫn là ứng cử viên tổng thống hàng đầu của Đảng Cộng ḥa cho đến nay. Một cuộc khảo sát toàn diện cho thấy ông dẫn trước Thống đốc bang Florida, ông Ron DeSantis và cựu Đại sứ Liên hợp quốc, bà Nikki Haley 50 điểm.