Cuộc chiến đàn hặc vừa bước qua khung cửa khủng hoảng chính trị vĩ đại.
Một ông cấp tiến viết trên trang mạng Politico đại khái cuộc chiến đàn hặc đă trở thành một đe dọa cho sự sinh tồn của thể chế dân chủ của Mỹ, khiến dân Mỹ mất tin tưởng vào chế độ bầu bán dân chủ. Không sai! Nhưng oái ăm thay, ông này lại đổ lỗi cho TT Trump là người đă khiến dân Mỹ mất tin tưởng vào bầu bán trong khi đảng DC chính là đảng đang muốn phá bỏ kết quả bầu cử vừa rồi và lũng đoạn bầu cử tới.
Đầu tuần qua, bà chủ tịch Hạ Viện thông báo Hạ Viện sẽ biểu quyết về “thủ tục điều tra để bảo đảm sự trong sáng của tiến tŕnh điều tra” và ngày thứ Năm vừa qua, Hạ Viện đă biểu quyết thật. Tất cả các dân biểu CH chống cùng với 2 dân biểu DC, số dân biểu DC c̣n lại thuận hết.
Cuộc biểu quyết là một vết đen khổng lồ cho TT Trump. Ngược lại, cũng rất tai hại cho đảng DC.
Thứ nhất, xác nhận là đúng như TT Trump đă tố giác, đây quả là một đ̣n phép chính trị phe phái, không phải là chuyện TT Trump có phạm tội ǵ hay không;
thứ nh́ bắt hơn 30 dân biểu DC trong vùng cử tri CH phải chường mặt ra, gây khó khăn lớn cho họ trong kỳ bầu năm tới;
thứ ba, phe CH sẽ cố kéo dài tiến tŕnh và cuộc bầu tổng thống sẽ biến thành một trưng cầu dân ư về TT Trump, không ai để ư đến bên đảng DC ai sẽ thắng để ra tranh cử, có chương tŕnh ǵ;
thứ tư, cho thiên hạ thấy khối CH đoàn kết 100% sau lưng TT Trump trong khi khối DC có hai dân biểu ‘bỏ đảng’; và cuối cùng, sẽ kích động khối cử tri da trắng bảo thủ của TT Trump đi bầu mạnh năm tới. Tất cả là chuyện ai cũng biết, không có ǵ đáng ngạc nhiên.
Về điểm thứ nhất: biểu quyết tuyệt đối theo làn ranh đảng phái (ngoại trừ 2 dân biểu DC ‘phản đảng’) chứng minh rơ ràng tính phe phái. Nếu TT Trump có tội nào đó, không thể có chuyện tất cả dân biểu một đảng nh́n thấy tội trong khi tất cả phe kia không nh́n thấy tội. Nhớ lại năm xưa:
- TT Nixon: 100% DC và đa số CH cho rằng TT Nixon phạm tội, đưa đến việc ông từ chức để tránh bị truất phế.
- TT Clinton: 100% CH và hơn 30 dân biểu DC ủng hộ điều tra; TT Clinton bị đàn hặc nhưng không truất phế.
- TT Trump: 100% CH + 2 dân biểu DC thấy không có nhu cầu điều tra, khoan nói tới chuyện TT Trump có tội hay không. [Không có được MỘT ông/bà dân biểu CH thấy TT Trump có tội th́ làm sao t́m ra được 20 thượng nghị sĩ CH để truất phế?]
Do đó, ai cũng hiểu đàn hặc là cách đảng DC dùng để đánh TT Trump trong mùa bầu cử thôi, chỉ v́ DC không có cách nào khác hạ TT Trump năm tới qua bầu cử chính danh, đúng như ông dân biểu DC Al Green đă từng thú nhận.
Quyết định của bà Pelosi là hậu quả việc cả nước lên án bà ra lệnh mở cuộc điều tra đàn hặc TT Trump mà không cho cả Hạ Viện biểu quyết. Nhiều chuyên gia nghĩ bà khi đó chưa đủ túc số hay có đa số quá ít để chấp nhận cho cả Hạ Viện biểu quyết.
Phe CH, TT Trump, và cả vài tiếng nói DC và ngay cả báo Washington Post đă lên án bà Pelosi thiếu minh bạch, vi phạm thủ tục quốc hội. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham cho biết ông đă thu thập được 50 phiếu thượng viện để lên án bà Pelosi, nếu biểu quyết có thêm phiếu của PTT Pence th́ Thượng Viện coi như đă công khai tố Hạ Viện vi phạm Hiến Pháp và mọi cố gắng truất phế TT Trump sẽ trôi theo ḍng nước. Trước nguy cơ thực tế đó, bà Pelosi đă kéo thắng tay, miễn cưỡng tổ chức biểu quyết, tất nhiên sau hơn một tháng vận động thêm các dân biểu chống Trump trong hậu trường.
Trong khi đó, một liên minh của 40 tổ chức bảo thủ đă đệ đơn khiếu nại bà chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi đă biến đàn hặc thành vũ khí chính trị bí mật, hoàn toàn trái với tinh thần của Hiến Pháp. Dù vậy, bà Pelosi vẫn trơ trẽn chỉ trích phe CH biểu quyết chống mở cuộc điều tra: “Tại sao CH lại sợ sự thật? Tất cả các dân biểu phải ủng hộ việc cho dân Mỹ nghe được sự thật qua chính tai của họ”. Vâng, sau khi bà đă cho điều trần bí mật trong hơn một tháng và chỉ đồng ư cho cả Hạ Viện biểu quyết điều trần công khai sau khi bị áp lực qua lớn. Cái lưới không xương nói sao cũng được.
Một yếu tố quan trọng cần lưu ư. Trong suốt cả tháng qua, phe DC đă nhờ TTDC làm đồng minh để công bố những tin bất lợi cho bị cáo Trump trong khi những tin có lợi th́ bị hoàn toàn giấu nhẹm, và rồi TTDC cũng hồ hởi đóng vai loa phóng thanh vô điều kiện, nghiă là cả hai bên thông đồng với nhau để xoay chuyển dư luận quần chúng. Cho đến nay, có lẽ đă xoay chuyển được dư luận quần chúng phần nào, tạo thêm hậu thuẫn trong Hạ Viện, bà mới chấp nhận cho cả Hạ Viện biểu quyết. Trong nhà binh, cách này không khác ǵ nă đại bác cả tháng ủi băi đáp trước khi thả lính vào trận.
Ta thấy chuyện khá khôi hài: sau khi Hạ Viện đă điều cha điều mẹ cả tháng trời rồi th́ bây giờ mới biểu quyết mở cuộc điều tra. Thế điều tra cả tháng nay dựa trên cái ǵ vậy? Dựa trên một quyết định đơn phương bất hợp pháp v́ chưa được Hạ Viện biểu quyết cho phép? Như vậy các cuộc điều trần trước đây có c̣n giá trị không?
Có hai điều quan trọng nhất trong thủ tục mới là
1) các cuộc điều trần sẽ phải công khai, tuy chẳng ai biết những tiết lộ trong các cuộc điều trần bí mật trước đây có được công bố trọn vẹn hay không,
2) phe thiểu số CH sẽ có quyền đ̣i nhân chứng ra điều trần; chưa rơ CH sẽ đ̣i ai ra, nhưng có nhiều triển vọng CH sẽ cố lái cuộc điều trần vào chuyện cha con cụ Biden, do đó cụ Biden đang run trong khi bà Warren đang tạ ơn trời đất.
Trong một tin liên hệ, ông Charles Kupperman, cựu phụ tá của cố vấn An Ninh Quốc Gia John Bolton, đă từ chối không ra điều trần viện lư do ông đang tham khảo ư kiến ṭa án xem ông có bổn phận phải theo lệnh của hành pháp không ra điều trần, hay phải theo lệnh của lập pháp phải ra điều trần. Có tin hành động của ông Kupperman đă là lư do quan trọng khiến bà Pelosi phải công khai hóa cuộc điều tra: giúp Hạ Viện có lư do chính đáng lôi các quan chức chính quyền Trump ra điều trần một cách hợp pháp, qua một biểu quyết chính thức của Hạ Viện. Tin buồn cho đảng DC là ông toà đă cho biết sẽ lấy quyết định vào tháng Giêng, nghĩa là nhiều nhân chứng mà phe DC đ̣i ra điều trần sẽ có lư do tŕ hoăn chờ phán quyết của ṭa trước khi nhận ra điều trần.
Một nhận định mới nhất mà cũng ‘hấp dẫn’ nhất của TTDC: bà nhà báo Elizabeth Drew viết trên báo USA Today là “không cần tổng thống phải phạm tội ǵ cũng đàn hặc và truất phế được”. Theo bà này, đàn hặc là công cụ để Hạ Viện kiểm soát tổng thống, do đó nếu Hạ Viện cảm thấy tổng thống làm chuyện sai trái nào đó, chẳng hạn như lạm quyền hay tham nhũng, th́ Hạ Viện có quyền đàn hặc tổng thống cho dù chẳng có ‘tội’ cụ thể nào hết. Không có ǵ lạ. Kẻ này đă viết nhiều lần, đàn hặc không phải là một vấn đề pháp lư mà chỉ là một công cụ chính trị.
Một lập luận giải thích rất rơ Hạ Viện đang làm chuyện ǵ.
Tin buồn cho đảng DC: một thăm ḍ của báo phe ta New York Times tại 6 tiểu bang xôi đậu then chốt nhất cho cuộc bầu cử tổng thống năm tới cho thấy tại tất cả những nơi này, đa số dân Mỹ chống đàn hặc và chống truất phế TT Trump. Trung b́nh là 52% chống đàn hặc trong khi 43% ủng hộ. Sáu tiểu bang này là Arizona, Florida, Michigan, North Carolina, Pennsylvania, và Wisconsin.
TIN CẬP NHẬT BẦU CỬ
Những thăm ḍ mới nhất tại hai tiểu bang then chốt có bầu sơ bộ đầu tiên đă củng cố t́nh trạng của vài tuần qua.
Cụ bà Warren đă thắng áp đảo cụ Biden và cụ Sanders, chị Buttigieg có vẻ đang lên trong khi bà Kamala Harris tuột xuống dưới 3% luôn. Ngay tại tiểu bang nhà Cali, bà Harris đă tuột xuống hặng 5, thua xa cả chị Buttigieg.
Cụ Biden, trong thế kẹt tiền trầm trọng, đă phải thành lập một ủy ban vận động tài chánh, gọi là Political Action Committee hay viết tắt là PAC, là những tổ chức chuyên vận động tài chánh tầm mức lớn với các tài phiệt và đại công ty.
Trong suốt cuộc đời chính trị của cụ Biden, cụ đă t́m cách tạo dựng một h́nh ảnh thanh liêm, trong sạch không lệ thuộc vào tiền bạc của giới tài phiệt, nên đă cực lực lên án các loại PAC, bất kể của ứng cử viên nào và của đảng nào. Lư do thật là cụ chưa bao giờ cần đến PAC hết. Hai lần tranh cử tổng thống trước đây của cụ đểu chết trong trứng nước, trong khi việc tranh cử thượng sĩ tại tiểu bang nhà là chuyện trong túi từ hơn ba chục năm nay. Bây giờ th́ cụ Biden đă trắng trợn lật ngược thái độ, thành lập một PAC cho chính ḿnh.
Thế mới nói “đừng nghe những ǵ chính trị gia nói, mà hăy nh́n kỹ những ǵ họ làm”.
Tin giờ chót: thêm một can nhạn rớt đài: ông Beto O'Rourke đă chính thức rút lui ra khỏi cuộc chạy đua và Ṭa Bạch Ốc.
Một con nhạn khác, anh Cory Booker cũng đang hấp hối tuy chưa chết.
Bà Kamala Harris th́ vừa 'cải tổ' ủy ban vận động, sa thải một mớ trong khi cắt lương mớ c̣n lại v́ hết tiền hậu thuẫn.
Vu Linh