Chờ khoảng một tiếng, một tên công an đi vào, theo sau là ba tôi. Lúc này tôi mới có cơ hội nh́n rơ ba. So với hồi ở nhà, hoàn toàn khác hẳn. Khuôn mặt đen sạm, tóc tai bạc trắng, râu dài tới ngực, mặc bộ đồ tù cũ kỹ, tay cầm chiếc nón lá rách tả tơi. Không kềm được tôi phóng người về phía ba, hai tay dang rộng.
Ba giật ḿnh bước tránh qua một bên miệng lắp bắp :
“Dạ thưa cán bộ, tại con tôi không biết”.
Nói xong ba lầm lủi theo tên công an đến chiếc bàn tre chính giữa pḥng. Đợi tên công an ngồi xuống chiếc ghế ở giữa hất đầu ra lệnh, ba ngồi xuống ở chiếc ghế đầu kia đối diện với tôi. Tên CA hất hàm:
– Anh có 15 phút để nói chuyện với ông.
Dù tự nhủ phải cố gắng b́nh tĩnh nhưng vẫn không thể được, tôi oà khóc như một đứa bé… Trong khi đó ngoài trừ cặp mắt ánh lên một nỗi niềm khổ đau vô hạn, ba b́nh tĩnh hơn tôi nhiều. Ba nói trước, ba hỏi thăm về mẹ, về các em. Cũng vẫn là lời lẽ như trong các thư ba gửi về.
Thỉnh thoảng dù rất cố gắng ḱm lại nhưng ba vẫn húng hắng ho. Tiếng ho vẫn đục như có đàm chận trong cổ. Vừa khóc, vừa trả lời tôi măi nh́n ba, muốn nhảy đến ôm ba vào ḷng. Nhưng khoảng cách hai đầu chiếc bàn quá xa và tên công an ngồi chính giữa như một bức tượng lạnh lùng, đe doạ. Tôi để cho ba hỏi ba nói và tôi trả lời. Có nhiều điều muốn hỏi, muốn kể với ba nhưng nỗi xúc động làm tôi không nói được nên lời.
Thật ra nếu nhớ ra, có hỏi, chắc chắn cũng là câu :
“ Cách mạng khoan hồng, ba học tập tốt sẽ được cho về ”.
Nh́n ánh mắt ba, tôi biết sẽ không bao giờ ba
“học tập tốt” được, ngày về sẽ c̣n xa lắc xa lơ. Tôi lấy từ trong túi xách, mấy gói thực phẩm khô, chuối khô do mẹ làm, một ít bánh đậu xanh, mấy hộp diêm một tút thuốc lá đen đẩy về giữa bàn về phía Ba. Ba đẩy tất cả về phía tên CA, miệng nói:
“ Nhờ cán bộ giữ giùm ”.
Cặp mắt sáng lên, mặt bớt lạnh lùng, tên CA đem các món đồ vào chiếc tủ nhỏ ở góc pḥng. Không biết ba sẽ nhận được lại các món này hay không, tôi không có tâm trí để nghĩ đến.
Tôi cứ măi nh́n người đàn ông gầy g̣ tội nghiệp và yếu ớt đang ngồi trước mặt ḿnh không nói được lời nào. Nước mắt cứ không ngừng tuôn. Nói chuyện được khoảng 15 phút tên công an lạnh lùng đứng dậy tuyên bố hết giờ.
Ba chậm chạp đứng lên, cặp mắt nửa như ngây dại, nửa thảng thốt, nửa tiếc nuối nh́n tôi, bước theo tên công an ra khỏi nhà khách. Không ḱm được, tôi vùng chạy tới, ôm choàng lấy ba khóc như mưa. Lần đầu tiên tôi thấy mặt gă công an như dịu lại, quay mặt ra nơi khác.
Bây giờ th́ ba cũng khóc. Không biết chúng tôi đứng bên nhau được bao lâu cho đến khi tên CA kéo tay Ba tôi đi. Ba lủi thủi đi không quay lại. Cái dáng đi kḥm kḥm, nhẫn nhục đến tội nghiệp. Và đó là lần cuối cùng tôi gặp ba. C̣n sống.
Sau chuyến đi gặp ba trở về, biết được địa điểm, lo lắng về t́nh trạng sức khoẻ của ba, mẹ suốt ngày hối thúc tôi đưa mẹ đi thăm ba. Thời đó người dân b́nh thường nếu muốn ra Bắc phải làm đơn ra phường xin phép.
Với gia đ́nh
“ngụy quân ngụy quyền” như gia đ́nh tôi, xin giấy phép càng khó khăn hơn, thời gian chờ đợi lâu hơn. Phường th́ bảo phải có giấy phép thăm nuôi từ trại gửi về mới cấp.
Đợi giấy phép th́ không biết đến khi nào. Lên gặp chú th́ chú chỉ ngược về phường. Cũng như không. Mẹ th́ cứ sốt ruột, đi ra đi vào. Suốt ngày mẹ như lửa đốt, bỏ ăn bỏ làm. Các em th́ c̣n nhỏ dại, cũng chỉ hai vợ chồng chúng tôi trăm phương ngh́n kế,tính đủ mọi cách cũng chưa biết phải làm thế nào.
T́nh cờ (đến lúc này th́ tôi tin có những sự t́nh cờ do ơn trên sắp đặt), tôi được “lệnh ra Hà Nội tham gia lớp tập huấn dành cho giáo viên môn mạch điện tử”.
Lấy lư do là lần trước vợ tôi chưa đi Hà Nội, tôi xin phép hiệu trưởng cho vợ tôi được nghỉ phép cùng đi.
Do “quan hệ tốt” và có lư do chính đáng, hiệu trưởng đồng ư kư giấy phép dù bây giờ vợ tôi mới sinh con đầu ḷng, sức khoẻ c̣n yếu lắm. Thật ra chúng tôi đă có kế hoạch từ trước. Giấy phép đi Hà Nội có ghi rơ tên tôi và vợ tôi NGUYEN THI CUC,
“cán bộ Trường Bưu Điện Thành Phố ra Hà Nội công tác”.
Chữ trên giấy phép do chúng tôi điền và đưa hiệu trưởng kư. Chữ CUC sau này được sửa thành chữ LOC, tên của mẹ tôi… Thế là tôi và mẹ có giấy phép ra Hà Nội
“công tác”, dĩ nhiên chính là để thăm cha.
Lần trước khi thăm ba, do không biết đường đi cũng như không hy vọng gặp được ba tôi chỉ đem một ít đồ dùng. Kỳ này mẹ chuẩn bị chu đáo hơn. Bao nhiêu tiền dành dụm, mẹ đem ra mua hết.
Sữa đặc, cơm khô, thịt chấy, bánh đậu xanh, áo quần, thuốc lá (nên nhớ hồi đó mọi nhu yếu phẩm, gạo cơm, thức ăn đồ dùng đều được cung cấp theo chế độ tem phiếu, có tiền cũng rất khó mua).
Chúng tôi phải dùng mọi cách, từ vay mượn đến năn nỉ xin xỏ gom góp cũng được khoảng hai bao tải gần 60 kg.
Hai mẹ con ra Hà Nội bằng xe lửa. Sau khi sắp xếp xong công việc cuối tuần hai mẹ con cùng người gánh hàng thuê lên tàu chợ hướng Cao Bằng Lạng Sơn về ga Ấm Thượng. Do đă biết trước địa điểm, lại háo hức mong gặp ba, chuyến đi này diễn ra suông sẻ nhanh chóng hơn lần trước.
Vượt 30 km đường bộ, cuối cùng chúng tôi cũng đến được nhà khách K2 vào lúc nửa đêm. Mẹ chịu đựng gian khổ và khoẻ hơn tôi tưởng tượng rất nhiều. Nghĩ đến lúc gặp lại ba vào ngày mai, hai mẹ con suốt đêm thao thức không ngủ được.
Tiếp chúng tôi là một tay công an khá lớn tuổi với khuôn mặt rất
“h́nh sự”. Tôi tŕnh bày lư do, giấy tờ và xin phép được gặp ba. Gă cầm giấy tờ đi vào bên trong. Độ khoảng 15 phút, gă đi ra vẫn với khuôn mặt khó đăm đăm.
Gă nói :
“Rất tiếc không thể để hai người gặp tù nhân này được. Ông nhà đang bị kỷ luật v́ vi phạm nội quy trại. Hai người có thể để thức ăn và đồ dùng lại chúng tôi sẽ chuyển cho ông”.
Mẹ tôi bắt đầu khóc lóc và năn nỉ. Gă một mực cương quyết lắc đầu. Mẹ tôi càng lúc càng khóc to hơn.
Càng bị từ chối, nỗi uất ức càng lớn, bà càng lớn tiếng. Không có nỗi đau nào bằng nỗi thất vọng lúc này của chúng tôi. Khóc hết nước mắt vẫn không lay chuyển, mẹ tôi càng la càng hét. Gă công an lúng túng không biết xử như thế nào với t́nh thế phát sinh lúc này.
Mẹ tôi lúc này như một người mất trí, khuôn mặt nhuể nhoại mồ hôi. Cặp mắt đỏ ngầu. Những người đến thăm nuôi và cả những
“cán bộ” của các bàn bên cạnh đều hướng về phía bàn chúng tôi.
T́nh h́nh căng thẳng đến nỗi đến tai cấp chỉ huy trại. Một sĩ quan công an bước vào. Hai người thầm th́ nhỏ to ǵ đó.
Cuối cùng viên sĩ quan đến gặp chúng tôi, dịu giọng:
– “Thật ra chúng tôi rất muốn giúp bà nhưng quả thật hiện nay ông nhà đang bị kỷ luật bị giam ở ngoài trại cách đây rất xa. Thôi bà về đi. Tuần sau bà quay lại. Tôi sẽ cho bà gặp ưu tiên với thời gian gấp đôi b́nh thường. C̣n bây giờ bà cứ để thức ăn và đồ dùng chúng tôi hứa sẽ đưa tận tay ông nhà, không thiếu một thứ ǵ”.
Năn nỉ ỉ ôi cách mấy cùng không lay chuyển tên
“cán bộ quản giáo”, tôi nghĩ chắc là hết cách… Chắc phải ở lại Hà Nội thêm một tuần. Nh́n khuôn mặt hiền lành của viên sĩ quan công an, tôi nghĩ gă đă rất thiệt t́nh. Tôi nói nhỏ với mẹ, ḿnh về thôi. Tuần sau lên lại hy vọng họ giữ lời hứa cho gặp được Ba lâu hơn.
Trong khi quay lại bàn tiếp tân để làm thủ tục đưa thức ăn và đồ dùng cho ba
bỗng dưng tôi thấy một ánh mắt hơi khác lạ của một tù nhân làm nhiệm vụ đem nước chè xanh cho những người đến thăm nuôi.
Để ấm nước xuống bàn, người này đi chầm chậm về phía cḥi vệ sinh sau khi ngoái lại nh́n tôi, đôi mắt nhấp nháy kỳ lạ. Tôi xin phép gă cán bộ ông an đi vệ sinh.
Bước vội nhanh vào phía trong vừa kịp thấy dáng kḥm kḥm của người tù nhân bước ra. Tôi bước vào, nh́n quanh cḥi vệ sinh được xây tạm bợ bằng lá tranh với cánh cửa nửa kín nửa hở. Tôi ngồi xuống và nh́n quanh vách tre lá. Tôi có linh cảm h́nh như người tù nhân muốn cho tôi biết một điều ǵ đó. Tôi nh́n quanh, quả đúng như linh cảm, trên góc đ̣n tre phía trái, tôi thấy một mảnh giấy nhỏ, trên đó viết nguệch ngoạc một ḍng chữ:
“Ông D. bệnh nặng”.
Hoảng hốt tôi vội chạy ngược vào pḥng tiếp tân. Dù rất xúc động nhưng tôi vẫn c̣n giữ chút b́nh tĩnh kéo mẹ ra góc pḥng báo tin. Mẹ vững vàng và khôn ngoan hơn tôi tưởng rất nhiều. Bà quay trở lại bàn tiếp tân và nói:
– Xin cán bộ cho tôi ở lại đây đợi chồng tôi về chứ bây giờ vừa đi vừa về Hà Nội cũng mất hai ngày. Gă cán bộ nói láo trơn tru:
– Ông bị biệt giam, không được phải cả tuần chúng tôi mới đưa ông nhà ra gặp bà được.
Đến lúc này nỗi uất ức trong ḷng mẹ tôi bùng nổ, bà khóc và la hét to hơn:
– Mấy ông nói láo, tôi biết chồng tôi đau nặng, đồ sát nhân, sao không cho chúng tôi gặp.
Các ông có c̣n là con người không?
Đến lúc này th́ mẹ tôi không c̣n biết sợ là ǵ nữa, tất cả những oán hận chất chứa trong ḷng bao lâu này được dịp thoát ra, không ai có thể ngăn được. Cả pḥng khách của K2 bắt đầu nhốn nháo, ồn ào.
Nhiều người bu quanh mẹ tôi lúc này đang nằm lăn lộn dưới sàn đất cứng ngắc. Gă cán bộ chạy vào trong và đi ra cùng với viên sĩ quan lúc năy. Gă dịu giọng nói với chúng tôi:
– Xin bà b́nh tĩnh, mời bà và anh vào trong, chúng tôi sẽ giải quyết.
Nói xong gă ra lệnh cho hai công an d́u mẹ tôi vào căn pḥng phía trong. Có lẽ không muốn những người thăm nuôi khác biết chuyện. Căn pḥng sạch sẽ hơn pḥng bên ngoài nhiều. Viên sĩ quan công an nói:
– Bây giờ tôi xin nói thật về t́nh trạng của ông nhà. Thật ra ông đang bệnh và chúng tôi đang tích cực chữa chạy cho ông. Nay bà đă biết, tôi sẽ thu xếp cho bà vào gặp ông. Ông nhà đang nằm ở bệnh xá, tôi sẽ cho người dẫn ông bà đi. Xin ông bà đợi một lát.
Nói xong gă bước ra, nói nhỏ ǵ đó với tay công an trực. Tay công an bước đi thật nhanh. Khoảng 40 hay 50 phút ǵ đó gă trở về, bước đi gấp gáp, hấp tấp. Lại th́ thầm to nhỏ với viên chỉ huy.
Linh cảm không hay đến với tôi. Lần này viên sĩ quan trầm giọng:
“Thưa bà, chúng tôi vừa mới nhận được tin, mặc dù chúng tôi đă tận t́nh chữa trị, nhưng v́ sức yếu,
ông nhà vừa mất cách đây 5 phút. Chúng tôi xin chia buồn với bà. Chúng tôi sẽ lo chôn cất ông nhà đàng hoàng tử tế”.
Nghe tin dữ, mẹ tôi như điên cuồng. Bà nằm lăn ra đất. Vừa khóc vừa la. Không từ nào mà bà không đem ra. Không nhân vật nào bà không đem ra chửi. Vừa chửi vừa khóc, khóc đến khan cả giọng. Mồ hôi quyện với đất đỏ dính đầy áo quần, mặt mũi. Hết khóc rồi bắt đầu cười ngây dại. Tôi ôm mẹ không nói được nên lời. Nỗi đau quá lớn làm thần kinh tôi như tê liệt. Ôm mẹ với trái tim nhói đau như kim châm và mẹ ngất đi
!
Chúng tôi được dẫn đi gặp ba lần cuối. Nơi ba nằm là một căn nhà nhỏ đơn sơ gọi là Bệnh xá nằm sâu trong K2 cách nhà khách khoảng 30 phút đi bộ.
Ba nằm trên một giường tre, thân h́nh gầy guộc, khuôn mặt ốm nhom như bộ xương khô. Hàm râu lổm chổm có lẽ được cắt ngắn một cách vội vàng không dài tḥn như lần đầu tôi gặp. H́nh như đă hết nước mắt, mẹ không khóc yên lặng ngồi xuống đất vói tay ôm lấy ba. Tôi ngồi xuống phía bên kia. Hai mẹ con ôm chầm lấy ba.
Vẫn c̣n hơi ấm của một cơ thể vừa mới qua đời. Mẹ vuốt mắt ba. Mắt trừng trừng nh́n ba. H́nh như tôi thấy trong mắt mẹ màu đỏ của máu.
Sẽ không bao giờ tôi quên được cái h́nh ảnh của ba mẹ tôi trong bệnh xá trại K2 Tân Lập hôm đó. Mẹ không khóc nhưng lại ngất thêm một lần nữa khi tôi kéo mẹ đứng lên.
C̣n tiếp ,