Thẩm phán cao tuổi nhất của Ṭa án Tối cao Mỹ thông báo kế hoạch nghỉ hưu.Các phương tiện truyền thông Mỹ ngày 26/1 (theo giờ Washington D.C), đưa tin thẩm phán Stephen Breyer của Ṭa án Tối cao Mỹ đă công bố kế hoạch nghỉ hưu.
Thẩm phán Ṭa án Tối cao Mỹ Stephen Breyer. Ảnh: CNN
Báo The Hill và kênh CNN dẫn nguồi tin đáng tin cậy cho biết ông Stephen Breyer, năm nay 83 tuổi và là thẩm phán thâm niên nhiều thứ hai của Ṭa án Tối cao Mỹ, quyết định sẽ nghỉ hưu từ tháng 9 tới.
Dự kiến, ông Breyer chính thức tuyên bố nghỉ hưu tại Nhà Trắng ngày 28/1.
Thẩm phán Stephen Breyer, một người theo chủ nghĩa tự do ôn ḥa, do cựu Tổng thống Bill Clinton đề cử, sau đó được Thượng viện Mỹ phê chuẩn với số phiếu gần như tuyệt đối (87 phiếu ủng hộ, 9 phiếu chống) và nhậm chức tháng 8/1994. Hiện nay, ông là thẩm phán Ṭa án Tối cao có thời gian phụng sự lâu thứ hai sau thẩm phán Clarence Thomas.
Trong gần ba thập niên làm thẩm phán Ṭa án Tối cao, ông Stephen Breyer đă có nhiều đóng góp pháp lư quan trọng, bên cạnh những nỗ lực hậu trường nhằm t́m kiếm và xây dựng sự đồng thuận cho các quyết định của Ṭa án Tối cao, nơi số lượng thẩm phán bảo thủ đang chiếm đa số.
Việc thẩm phán Breyer nghỉ hưu từ tháng 9 sẽ giúp Tổng thống Joe Biden có cơ hội đầu tiên để đề cử một thẩm phán mới vào Ṭa án Tối cao Mỹ. Người tiền nhiệm của ông Biden, cựu Tổng thống Donald Trump, trong 4 năm lănh đạo Nhà Trắng đă đề cử thành công tới 3 thẩm phán Ṭa án Tối cao và đó đều là những người theo đường lối bảo thủ.
Trong chiến dịch vận động tranh cử năm 2020, ông Biden từng cam kết sẽ giới thiệu một gương mặt nữ da màu vào Ṭa án Tối cao nếu ông có cơ hội.
Theo Fox News, hai ứng cử viên sáng giá nhất hiện nay là thẩm phán liên bang Ketanji Brown Jackson, người từng nằm trong danh sách đề cử hồi năm 2016 của cựu Tổng thống Barack Obama, và thẩm phán ṭa án tối cao tại California Leondra Kruger, một luật sư uy tín từng có quan hệ công việc mật thiết với cả hai chính quyền do đảng Dân chủ và Cộng ḥa lănh đạo.
Một ứng cử viên tiềm tàng khác là J. Michelle Childs, nữ thẩm phán ṭa án liên bang 55 tuổi tại bang Nam Carolina. Điểm chung của ba ứng cử viên này là đều rất tài năng, c̣n khá trẻ. Bà Michelle Childs năm nay 55 tuổi, bà Jackson 51 tuổi, trong khi bà Kruger mới 45 tuổi.
Phát ngôn viên Nhà Trắng từ chối trả lời câu hỏi của báo giới về ứng cử viên dự kiến sẽ được Tổng thống Biden đề cử lên Thượng viện cho vị trí thẩm phán Ṭa án Tối cao Mỹ.
Các thành viên Ṭa án Tối cao Mỹ hiện nay. Ảnh: The Hill
Trong hơn 1 thập kỷ trở lại đây, Ṭa án Tối cao Mỹ luôn có 3 nữ thẩm phán, kể từ năm 2010, khi Tổng thống Obama đề cử thẩm phán Elena Kagan thay thế thẩm phán về hưu John Paul Stevens. Hai nữ thẩm phán c̣n lại là Sonia Sotomayor và Ruth Bader Ginsburg.
Tháng 9/2020, thẩm phán Ruth Bader Ginsburg, người được nước Mỹ coi là biểu tượng của công lư và quyền b́nh đẳng, qua đời ở tuổi 87 v́ ung thư tụy. Tổng thống Trump sau đó đă chỉ định nữ thẩm phán Amy Coney Barrett thay thế. Ngày 27/10/2020, Thượng viện Mỹ đă bỏ phiếu xác nhận đề cử của Tổng thống Trump đối với bà Amy Coney Barrett vào vị trí thẩm phán Ṭa án Tối cao.
Ṭa án Tối cao là định chế quyền lực cao nhất của nhánh tư pháp tại Mỹ, có thẩm quyền tối hậu trong việc giải thích Hiến pháp và quyền tài phán chung thẩm đối với mọi vấn đề tố tụng liên bang. Dù cơ cấu chỉ có 9 thẩm phán, song Ṭa án Tối cao là một nhánh quyền lực rất quan trọng. Người dân Mỹ dành t́nh cảm ngưỡng mộ và kính trọng cho các thẩm phán Ṭa án Tối cao v́ họ coi đó là “những người gác cổng, giải thích Hiến pháp, những người gánh trên vai trách nhiệm suốt đời bảo vệ công lư và lẽ phải”.
Theo Hiến pháp nước này, các thẩm phán Ṭa án Tối cao do tổng thống đề cử, Thượng viện phê chuẩn và làm việc với nhiệm kỳ trọn đời. Việc bổ nhiệm các thẩm phán Ṭa án Tối cao từ trước tới nay luôn là đề tài nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận và chính giới Mỹ
Vietbf@ sưu tập