Jean Paul Getty là nhân vật giàu được xếp hạng thứ 67 trong mọi thời đại của Mỹ dựa trên tài sản cũng như sự đóng góp cho tổng sản phẩm quốc nội.
Vào năm 1976, tỷ phú Jean Paul Getty qua đời ở tuổi 83 và là người đàn ông giàu nhất thế giới tại thời điểm đó. Tuy nhiên danh tiếng mà ông để lại ngoài khối tài sản kếch xù th́ c̣n cả một giai thoại về tính kiệt xỉ không ai bằng.
Jean Paul Getty là người thừa kế của gia đ́nh Getty và là ông trùm sáng lập nên tập đoàn dầu mỏ Getty Oil. Năm 1957, Getty đă được tạp chí Fortune b́nh chọn là người giàu nhất nước với 1,2 tỷ USD tài sản, tương đương 7,2 tỷ USD tính theo lạm phát hiện nay.
Vào năm 1968, Getty đă là một trong những người đàn ông giàu có nhất nước với 2 tỷ USD tài sản. Dẫu vậy do kinh doanh trong ngành dầu mỏ nên khi giá dầu tăng gấp 4 lần, tổng số tài sản của Getty cũng đi lên theo và trở thành gă nhà giàu nhất thời đó với vô vàn di sản để lại.
Tổng số tài sản trước khi qua đời của Getty lên tới hơn 6 tỷ USD, tương đương 21 tỷ USD hiện nay. Một nghiên cứu đă đánh giá Getty là nhân vật giàu thứ 67 trong mọi thời đại của Mỹ dựa trên tài sản cũng như sự đóng góp cho tổng sản phẩm quốc nội.
Từ chối trả tiền chuộc bắt cóc
Giàu có là vậy nhưng cuộc đời của Getty lại khá bủn xỉn. Sự kiện lớn nhất khiến mọi người gọi Getyy là gă nhà giàu keo kiệt là vụ bắt cóc tống tiền người cháu trai John Paul Getty III mới 16 tuổi vào năm 1973. Bọn cướp yêu cầu gia đ́nh Getty chi trả khoản tiền chuộc 17 triệu USD nhưng gia đ́nh Getty từ chối v́ cho rằng đây chỉ là tṛ đùa của lũ trẻ nhằm ḅn rút tiền từ họ.
Tháng 11/1973, một cái tai được gửi đến ṭa soạn báo và gia đ́nh Getty nhận được tin tức phải trẻ 3,2 triệu USD nếu không họ sẽ nhận được từng phần cơ thể của đứa cháu trai. Dẫu vậy, J.Paul Getty chỉ chịu trả 2,2 triệu USD, khoản tiền lớn nhất được khấu trừ thuế theo luật định và cho người con vay 800.000 USD c̣n lại với lăi suất 4% để thanh toán khoản khoản tiền chuộc 3 triệu USD sau khi đă điều đ́nh với bọn bắt cóc.
Người cháu của Getty sau đó được t́m thấy nhưng cậu từ chối nói lời cảm ơn qua điện thoại với ông nội. Cú sốc đó khiến người cháu Getty bị rối loạn tâm lư, nghiện ngập và gần như bị mù do sốc thuốc vào năm 1981. Cậu đă phải ngồi trên xe lăn suốt quăng đời c̣n lại cho đến năm 2011 bởi liệt nửa người.
Vụ việc này khiến Getty mang tiếng là kẻ máu lạnh khi thậm chí không muốn cứu người cháu của ḿnh. Tuy nhiên đây chỉ là một trong số rất nhiều những sự kiện khiến mọi người đánh giá sự kiệt xỉ của Getty. Người vợ thứ 5 mà ông cưới từng kể lại rằng bà bị ông mắng xối xả do tốn quá nhiều tiền chữa bệnh cho con trai họ, dù tài sản của Getty khi đó đă lên đến hàng chục triệu USD.
Người cháu John Paul Getty III đă phải ngồi xe lăn suốt đời v́ di chứng từ vụ bắt cóc năm 1973. Nguồn ảnh: People
Mặc dù được đánh giá là lao động cần cù, chăm chỉ để xây dựng nên đế chế tỷ USD nhưng Getty lại thường ăn mặc khá "nghèo". Tại các bữa tiệc của giới thượng lưu, việc Getty ăn mặc những bộ vest cũ hoặc đă sờn khiến mọi người khá ngạc nhiên bởi ông được coi là một trong những tỷ phú giàu nhất nước. Khi một bộ đồ của Getty đă quá cũ và rách, ông thường may vá lại chứ chẳng chịu đi mua mới.
Chưa dừng lại ở đó, Getty tự giặt đồ của ḿnh mà không muốn phải tốn tiền thuê thêm người. Dù luôn phải đi công tác và đặt pḥng trong các khách sạn hạng sang nhưng ông cũng thường chọn pḥng nhỏ nhất, rẻ nhất để ở.
Do nhu cầu công việc, Getty thường đ̣i máy bay phản lực quốc tế để di chuyển nhưng lại ghét việc chi thêm tiền vé cho những chuyến bay nhanh chóng tiện lợi như vậy. Vào thời kỳ này, Getty nổi tiếng là người thích mặc cả bất cứ thứ ǵ, từ những thứ nhỏ nhặt nhất cho đến các thương vụ làm ăn lớn.
Thậm chí ngay cả trong việc gửi thư, Getty cũng thích dùng giấy rác đă dùng 1 mặt, hoặc viết lại lên mặt sau của chính tấm bưu thiếp nhận được để gửi lại cho người nhận. Việc tiết kiệm văn pḥng phẩm đă trở thành biểu tượng điển h́nh của Getty thời kỳ đó. Ông lưu trữ lại mọi thứ, từ những phong b́ thư đă dùng rồi cho đến cục tẩy dùng dở hay cái bút ch́ chưa dùng hết.
Từng có một giai thoại về việc Getty đưa một nhóm bạn đến London để tham dự một buổi tŕnh diễn về chó cảnh. Tuy nhiên thay v́ đến thẳng buổi tŕnh diễn mua vé, ông dắt những người bạn đi ḷng ṿng quanh khu cho đến tận 5 giờ chiều để có thể mua nửa giá vé vốn chỉ vào khoảng 0,083 Bảng Anh (1 Bảng Anh tương đương 1,32 USD).
Cô độc về già
Một câu chuyện nữa về độ keo kiệt của Getty là bắt khách khứa trả phí khi đến thăm lâu đài Sutton Place. Ban đầu tỷ phú Getty chuyển đến đây là bởi khu vực này có chi phí sinh hoạt thấp hơn thủ đô London. Ông từng nói với nhà báo Art Buchwald rằng một cốc rượu rum ở vùng Sutton Place chỉ có khoảng 0,01 USD trong khi chúng có giá hơn 1 USD ở London.
Điều thú vị là Getty cho lắp đặt điện thoại trả phí bằng xu tại Sutton Place ngoại trừ duy nhất 1 chiếc trong pḥng làm việc của ḿnh. Lư do Getty đưa ra là khách hàng, người thăm quan hay bất kỳ ai vào khu lâu đài này cũng có thể dùng nó để gọi điện đường dài, qua đó tốn chi phí của ông.
Nguồn ảnh: Telegraph
Vào năm 1960, Getty tổ chức sinh nhật lần thứ 21 tại lâu đài Sutton Place với 1.200 khách mời, bao gồm những thành phần tinh anh của giới thượng lưu Anh. Trớ trêu thay, khách mời của bữa tiệc sinh nhật phải dùng nhà vệ sinh công cộng ở bên ngoài thay v́ hệ thống vệ sinh bên trong ṭa lâu đài. Họ cũng không được cung cấp x́ gà miễn phí như bao bữa tiệc sang trọng khác. Hệ quả là thay v́ nhận được những lời chúc tụng, báo chí Anh lại nhắm vào độ keo kiệt của vị tỷ phú này.
Bủn xỉn là vậy nhưng Getty lại rất chăm chỉ kiếm tiền. Ông vẫn làm việc 16-18 tiếng mỗi ngày ngay cả khi đă bước sang tuổi 74. Vị tỷ phú lớn tuổi này thường xuyên chu du khắp các dự án và nơi có tài sản của ḿnh trên thế giới để kiểm tra và đôn đốc.
Vốn là một vị tỷ phú nên Getty cũng có khá nhiều vợ. Ông đă từng lấy 5 người vợ và có cả một đàn con cháu. Bởi vậy về cuối đời, Getty thường ngồi tỷ mẩn viết di chúc của ḿnh, ví dụ như mỗi tháng cho người cháu này 209 USD, người kia 1.167 USD…
Với tính cách khá keo kiệt như vậy, cuộc đời của Getty khi về già khá cô độc. Ông c̣n đặc biệt bị hoang tưởng khi cho rằng mọi người tiếp cận ḿnh chỉ v́ khối tài sản kếch xù. Sau khi chết, ngôi mộ của Getty cũng không được mở công khai cho người thăm quan mà được lặng lẽ chôn ở bang California.
VietBF@sưu tập