01/13/2021
Hôm nay 13/1, là ngày lễ Lee-Jackson tại tiểu bang Virginia. Nhiều công sở đóng cửa, công chức được nghỉ việc.
Lễ này có từ năm 1889, ban đầu chỉ để tưởng niệm tướng Robert E. Lee, người thống lĩnh quân đội miền Nam trong cuộc Nội Chiến Mỹ. Đến năm 1904 danh tướng Stonewall Jackson được thêm vô. Trong buổi lễ có màn diễn hành (parade) của các cựu chiến binh mang cờ "Confederate" của miền Nam.
Ngày nay một tổ chức gọi là "Sons of Confederate Veterans" (gồm những người con cháu các cựu chiến binh) hằng năm vẫn tiếp tục truyền thống cha ông tại một vài địa điểm ở Virginia, như thành phố Lexington.
Năm 1983, lễ này được sáp nhập với ngày lễ toàn quốc tưởng niệm Martin Luther King, Jr. vào ngày thứ Hai của tuần lễ thứ ba trong tháng Giêng. Thế là bỗng dưng một số cư dân Virginia được hưởng một weekend bốn ngày ngon ơ. Trớ trêu ở chỗ lá cờ Confederate lại đại diện cho một chế độ từng bảo vệ chính sách nô lệ.
Ngày nay nó c̣n được xem là biểu tượng của sự kỳ thị chủng tộc, điều mà ông Martin Luther King đă tranh đấu để chống lại (và cuối cùng phải trả giá rất đắt).
V́ Hiến Pháp Mỹ bảo vệ quyền tự do ngôn luận nên người dân có thể giương lá cờ Confederate này bất cứ nơi đâu. Chỉ những chốn công sở hay trường học mới không được phép mà thôi. Tuy nhiên, sau 17 năm chính quyền tiểu bang quyết định tách hai ngày lễ này ra trở lại để tránh trường hợp các đoàn thể đụng độ và xích mích với nhau v́ lư do cờ xí.
Và mặc dù Lee-Jackson là một ngày lễ cho toàn tiểu bang, nhưng không phải thành phố nào ở Virginia cũng tổ chức tưởng niệm.
Điều này cho thấy không phải ai cũng hănh diện về cái quá khứ kỳ thị sắc tộc của ông bà ḿnh.
Nghĩa Bùi