Trung Quốc hiện đang tỏ ra lép vế trước Mỹ. Họ đang tính nước cờ hoà hoăn để đấu lại Mỹ
Sau khi chuyện này ngă ngũ rồi th́ EU mới sẽ tính lại đối sách đối với Trung Quốc theo cả cách riêng lẫn đồng hành cùng Mỹ.
Cả EU lẫn Trung Quốc đều coi cuộc gặp cấp cao thường niên lần thứ 21 năm nay là thành công. Chủ tịch Uỷ ban EU Jean-Claude Juncker thậm chí c̣n coi kết quả của sự kiện là "bước khai thông đột phá". Nh́n vào bề ngoài th́ có thể cảm nhận dễ dàng đồng t́nh với biểu lộ như thế của hai bên. Chẳng ǵ th́ chỉ trong khoảng thời gian ngắn, cả chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh lẫn thủ tướng Trung Quốc Lư Khắc Cường đều công du châu Âu. Cuộc gặp cấp cao song phương năm nay lại kết thúc với tuyên bố chung chứ không đến nỗi không có được tuyên bố chung như năm ngoái. Cứ theo những nội dung trong tuyên bố chung được ông Lư Khắc Cường, ông Jucker và chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk cùng kư kết th́ bên nào cũng nhượng bộ và được nhượng bộ. Có đi có lại như thế nên được toại ḷng nhau th́ đâu có ǵ là lạ.
Phía EU không làm ầm ĩ chuyện dân chủ và nhân quyền ở Trung Quốc như thông lệ. Phía EU cũng chẳng coi Trung Quốc là "địch thủ hệ thống" như trong văn kiện chiến lược đối với Trung Quốc được đưa ra trước đó. EU đồng thời c̣n không cản phá Trung Quốc thực hiện sáng kiến về Một vành đai, một con đường như trước nữa mà trao đổi với Trung Quốc về gắn kết kế hoạch này của Trung Quốc với dự án kết nối châu Âu với châu Á của EU.
Trung Quốc cũng nhượng bộ cho EU đúng cái mà EU hiện muốn có được nhất là cam kết mở cửa thị trường Trung Quốc hơn nữa cho doanh nghiệp của EU và không bắt buộc doanh nghiệp EU phải chuyển giao công nghệ cho Trung Quốc. Trung Quốc cũng c̣n hứa với EU là ngay trong năm nay thôi và nếu được th́ thậm chí c̣n sớm nhất sẽ kư kết với EU hiệp ước về bảo hộ đầu tư.
Mỹ từ lâu nay rồi cũng đ̣i Trung Quốc nhượng bộ như thế nhưng Trung Quốc mới chỉ đang đàm phán với Mỹ chứ đâu đă đạt được thoả thuận cuối cùng. EU đă nắm chắc được trong tay là trên phương diện này Trung Quốc nếu có nhượng bộ Mỹ th́ cũng không thể nhiều hơn, sâu hơn và xa hơn so với đă nhượng bộ cho EU. EU và Trung Quốc cũng c̣n nhất trí cùng nhau phối hợp hành động và thống nhất quan điểm để cải cách Tổ chức thương mại thế giới (WTO) và thúc đẩy chủ nghĩa đa phương. Như thế đủ để có thể nói là cả hai bên đă "cầu được ước thấy" ở cuộc gặp cấp cao năm nay.
Trong thực chất th́ kết quả của sự kiện không hẳn được đến mức như vậy. Không nhượng bộ cho EU th́ đằng nào Trung Quốc cũng sẽ phải có cải cách và điều chỉnh chính sách v́ chỉ như thế mới xử lư được ổn thoả cuộc xung khắc thương mại với Mỹ và tránh leo thang mức độ quyết liệt trong cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc. Tại kỳ họp quốc hội vừa rồi, Trung Quốc đă quyết định một số cải cách thể chế và kinh tế nên cái gọi là nhượng bộ cho EU kia thật ra đâu có ǵ mới. Hơn nữa, thoả thuận là một chuyện c̣n việc thực hiện nó lại là chuyện khác thuộc về sau này.
Không phải hai bên không biết những điều ấy. Họ đă quá hiểu nhau rồi. Nhưng cả hai vẫn đều tung hô kết quả trên là thành công lớn bởi cả hai hiện có nhu cầu hoà hoăn với nhau cấp thiết hơn là nhu cầu đối phó và ganh đua với nhau. Họ chấp nhận giải pháp t́nh thế tạm thời để Mỹ không thể phân hoá và chia rẽ nội bộ họ. Để đối phó với việc cùng bị Mỹ gây xung khắc thương mại, họ phải liên minh với nhau, phải dựa vào nhau, phải thống nhất quan điểm và phối hợp hành động trong ứng phó và đáp trả Mỹ, trong cải tổ WTO, trong thúc đẩy tự do hoá mậu dịch và chủ nghĩa đa phương trên phạm vi toàn cầu. Chừng nào c̣n chưa kết thúc ổn thoả đàm phán thương mại với Mỹ, chừng đấy Trung Quốc c̣n phải tranh thủ EU.
Nếu muốn tiếp tục lôi kéo các thành viên EU tham gia dự án Một vành đai, một con đường th́ Trung Quốc phải hoà hoăn với EU chứ không thể đối địch EU. Sách lược của Trung Quốc là vừa hợp tác với EU vừa phân hoá nội bộ EU. EU sắp tiến hành đàm phán thương mại với Mỹ và đang bị Mỹ doạ áp thuế quan bảo hộ mậu dịch đối với sản phẩm của hăng Airbus và thực phẩm trị giá 11 tỷ USD nên càng phải tranh thủ và lôi kéo Trung Quốc về phía ḿnh. Sau khi chuyện này ngă ngũ rồi th́ EU mới sẽ tính lại đối sách đối với Trung Quốc theo cả cách riêng lẫn đồng hành cùng Mỹ.