"Cái gật đầu" của Washington được đưa ra sau căng thẳng cao độ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và các nước láng giềng ở khu vực phía đông Địa Trung Hải về tài nguyên dầu khí, cũng như lo ngại ở một số quốc gia Arab về ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Ankara trong khu vực, khiến không quân một quốc gia Địa Trung Hải đă lên kế hoạch trang bị khoảng 40 tiêm kích F-35 và Rafale với mục tiêu không che giấu là ngăn chặn tham vọng của Thổ Nhĩ Kỳ?
"Kẻ thù truyền kiếp" của Thổ sắp sở hữu gần 20 chiếc F-35
Hôm 30/11, Đại sứ Mỹ tại Hy Lạp xác nhận rằng Athen đă t́m cách mua tiêm kích F-35 do Lockheed Martin sản xuất trong bối cảnh căng thẳng với Thổ Nhĩ Kỳ ở đông Địa Trung Hải.
Theo Đại sứ Geoffrey Pyatt: "Hoa Kỳ, ở các cấp cao nhất, đă hoan nghênh sự quan tâm của Hy Lạp trong việc mua F-35 cho Lực lượng Không quân Hellenic (HEF-Không quân Hy Lạp)".
"Chúng tôi đă đưa ra thông điệp ủng hộ của chúng tôi đối với hoạt động thương mại và đang hợp tác chặt chẽ với nhau trong một chương tŕnh mua vũ khí trong tương lai.
Mối quan hệ quốc pḥng giữa Mỹ và Hy Lạp đang ở mức cao nhất (trong) mọi thời đại và là một trong những mối quan hệ quân sự mạnh mẽ nhất của Mỹ ở Châu Âu.
Con đường để (Athen) có được F-35 là một quá tŕnh kéo dài nhiều năm, được xây dựng một cách tự nhiên dựa trên những thành công đạt được trong chương tŕnh nâng cấp F-16 Viper của Hy Lạp", Đại sứ Pyatt nhấn mạnh.
Tiêm kích tàng h́nh F-35B của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ và Không quân Hoàng gia Anh (RAF) di chuyển tới vị trí tiếp nhiên liệu bằng Voyager KC.Mk 2 của RAF tại Bắc Hải (Nguồn: Al-Monitor/Getty Images).
Vào đầu tháng 11/2020, tờ Proto Thema của Hy Lạp đưa tin Athen đă chính thức gửi một lá thư tới Lầu Năm Góc yêu cầu tham gia chương tŕnh F-35 trong một lá thư gửi Bộ Quốc pḥng Mỹ.
Đáng chú ư, bức thư được cho là bao gồm một yêu cầu sơ bộ về việc cung cấp cho HEF số lượng F-35 từ 18 đến 24 chiếc vào năm 2021.
Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis mới đây cũng đă tuyên bố lên kế hoạch mua 18 tiêm kích Rafale do Pháp chế tạo để thay thế những chiếc Mirage 2000 cũ của HEF.
"Cái gật đầu" của Washington được đưa ra sau căng thẳng cao độ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và các nước láng giềng ở khu vực phía đông Địa Trung Hải về tài nguyên dầu khí, cũng như lo ngại ở một số quốc gia Arab về ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Ankara trong khu vực.
Cần nhấn mạnh là vào năm 2019, Mỹ đă loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương tŕnh F-35 sau khi Ankara mua hệ thống pḥng không S-400 của Nga.
Vào tháng 10/2020, trong lúc Thổ Nhĩ Kỳ thử nghiệm S-400 th́ các Thượng nghị sĩ Chris Van Hollen (D-MD) và James Lankford (R-OK) đă tiếp tục kêu gọi chính quyền của ông Trump áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Ankara v́ hành vi mua S-400.
Chính quyền của ông Trump cũng đă chính thức thông báo với Lưỡng viện Mỹ về ư định bán F-35 cho UAE, một "đối thủ" khác của Thổ Nhĩ Kỳ.
Mỹ sẽ "mạnh tay" với Thổ, rút bỏ Căn cứ Incirlik?
Đầu tháng 11/2020, Bộ trưởng Quốc pḥng Hy Lạp Nikos Panagiotopoulos đă công bố kế hoạch xây dựng một căn cứ hải quân mới trên Đảo Crete.
Trong chiến dịch can thiệp quân sự của NATO vào Libya năm 2011, Đảo Crete đă chứng minh giá trị quân sự của nó đối với khu vực Địa Trung Hải, Bắc Phi và Trung Đông.
Thông báo của ông Panagiotopoulos được đưa ra ngay sau chuyến thăm của trợ lư Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ về các vấn đề chính trị và quân sự, R. Clarke Cooper tới Căn cứ Hải quân Souda tại Đảo Crete với mục đích tham quan các cơ sở hạ tầng quân sự của NATO tại đây.
Trợ lư Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ về các vấn đề chính trị và quân sự R. Clarke Cooper (người đầu tiên bên trái) trong chuyến thăm Căn cứ Hải quân Souda.
Khi được phóng viên của Al-Monitor hỏi liệu chuyến đi của ông có bao gồm t́m kiếm các giải pháp thay thế cho sự hiện diện của Quân đội Mỹ tại Căn cứ Không quân Incirlik của Thổ Nhĩ Kỳ hay không, ông Cooper trả lời:
"Không có ǵ bất thường khi thấy các quan chức như tôi thực sự phải bỏ ra thời gian để thực hiện một số đánh giá về phương án phụ.
Khi xem xét ở (cấp độ) vĩ mô của toàn bộ lục địa… thông qua nền tảng về sự cạnh tranh quyền lực lớn, Mỹ đă tập trung kỹ hơn vào những nơi cần ở lại hoặc những nơi có thể cần có sự điều chỉnh".