V́ sao siêng tập thể dục vẫn không thể giảm cân? Bạn đă mắc sai lầm ǵ trong nỗ lực giảm cân? Cơ thể có xu hướng giảm vận động và trao đổi chất để bù lượng calo tiêu hao khi tập luyện, nên bạn tập mà không giảm cân.
Một nghiên cứu về các hành vi và sự trao đổi chất cho thấy việc tập thể dục có thể không giúp giảm cân được nhiều như người ta vẫn tưởng. Nguyên nhân có thể do những cơ chế thụ động bên trong cơ thể có xu hướng tự động giảm vận động và trao đổi chất để bù cho lượng calo đă mất đi khi tập luyện.
Những t́nh nguyện viên hoặc các con vật tham gia thí nghiệm chỉ giảm cân ít hơn nhiều so với dự kiến. Cách tính toán khả năng giảm được bao nhiêu bằng việc cân đối lượng calo nạp vào khi ăn và lượng calo tiêu hao khi tập thể dục, không khớp với thực tiễn.
Siêng tập thể dục vẫn không thể giảm cân có thể do cơ thể và năo bộ ngăn cản việc năng lượng bị tiêu hao bằng cách hạn chế vận động sau khi tập. Ảnh: WG
Các nhà khoa học tham gia nghiên cứu đặt ra giả thiết rằng, cơ thể con người cũng như loài vật sẽ phản ứng lại việc tập thể dục bằng cách tự động cắt giảm tiêu thụ năng lượng. Việc cắt giảm này được thực hiện qua nhiều cơ chế khác nhau, giúp cho việc tiêu hao năng lượng bị giới hạn ở mức thấp nhất có thể. Kết quả là trọng lượng của người tập cũng khó giảm theo.
Họ chứng minh giả thiết bằng cách sử dụng tia sáng hồng ngoại để theo dơi các vận động của chuột trong lồng thí nghiệm. Sau đó dùng phần mềm tinh vi lập bản đồ các hoạt động thể chất hàng ngày. Bản đồ hiển thị chi tiết từng giây vận động của con vật cũng như đo đạc thời gian nghỉ ngơi của chúng.
Những con chuột đực khỏe mạnh được nuôi trong lồng thí nghiệm có các bánh xe. Bốn ngày đầu, các bánh xe được khóa lại nên chúng sẽ không thể chạy thể dục và được tự do đi lang thang trong lồng. Sau đó các bánh xe được mở khóa trong 9 ngày tiếp theo, chúng có thể chui vào các bánh xe và chạy trong đó tùy thích.
Kết quả cho biết mặc dù chế độ ăn uống không thay đổi và chuột đốt cháy nhiều calo trong suốt thời gian chạy thể dục nhưng chúng không giảm cân. Khi phân tích bản đồ vận động và trao đổi chất cho thấy nguyên nhân do các con chuột đă dần dần thay đổi thói quen vận động. Sau khi đă chạy bộ trong các bánh xe xong, những con chuột không chạy ḷng ṿng hay lang thang quanh lồng như trước. Chúng cũng dần hạn chế các hoạt động tiêu tốn năng lượng.
Tiến sĩ Daniel Lark thuộc nhóm nghiên cứu cho rằng cơ thể và năo bộ chuột cảm nhận được sự thiếu hụt năng lượng khi nó bắt đầu chạy. Sau đó cơ thể sẽ gửi đi các tín hiệu sinh học để làm chậm, tiết kiệm năng lượng, duy tŕ cân bằng trao đổi chất và giữ nguyên cân nặng.
"Loài chuột và loài người có rất nhiều điểm khác biệt. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu trên chuột đă phần nào giải đáp câu hỏi v́ sao chúng ta khó giảm cân chỉ bằng việc tập thể dục", ông nói.
Trong một nghiên cứu được xuất bản trong tập san Diabetes của Hiệp hội pḥng bệnh tiểu đường Mỹ cho thấy, cơ thể và bộ năo tự động ngăn cản việc năng lượng bị tiêu hao bằng cách hạn chế các vận động sau khi tập. Từ đó khiến người tập thể dục không giảm cân được nhiều như mong muốn. Nghiên cứu được tiến hành trên động vật có ư nghĩa cảnh báo cho những người bắt đầu tập thể dục với kỳ vọng lớn vào việc giảm cân.