5/25/19
Năm 1934, quân chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thắt chặt ṿng vây tấn công quân Cộng Sản trong tỉnh Giang Tây (Jiangxi). Tưởng Giới Thạch có thể tiêu diệt mật khu Cộng Sản. Mao Trạch Đông, mới lên làm thủ lănh, t́m đường tháo chạy về phía Nam rồi tiến qua phía Tây Bắc, vừa đánh vừa chạy, một năm sau th́ đến Thiểm Tây lập chiến khu mới.
Nếu không mua được các “chíp” từ Intel, Broadcom, Qualcomm của Mỹ, các công ty ZTE hay Huawei ở bên Tàu sẽ tê liệt! Nhưng nay Tập Cận B́nh sử dụng vũ khí “đất hiếm” có thể làm nền công nghiệp điện tử của Mỹ tê liệt. (H́nh: Teh Eng Koon/AFP/Getty Images)
Đảng Cộng Sản Trung Quốc thường ca ngợi thành tích Vạn Lư Trường Chinh. Cuộc nội chiến, trong đó Mỹ giúp Tưởng Giới Thạch, kết thúc năm 1949 khi Mao thắng thế.
Tập Cận B́nh mới đến đặt ṿng hoa tại nơi Mao xuất phát cuộc trường chinh, thị trấn Vu Đô (Yudu, 雩 都), Giang Tây. Tại sao ông ta lại tới viếng địa điểm lịch sử này vào ngày Thứ Sáu tuần trước? Cuộc trường chinh bắt đầu vào Tháng Mười, 1934, bây giờ mới là Tháng Năm!
Có một lư do, là Tập Cận B́nh muốn gửi một thông điệp về cuộc chiến tranh mậu dịch đang khởi sự!
Đây là chuyến du hành ở trong nước đầu tiên của Tập Cận B́nh, hai tuần lễ sau khi Tổng Thống Mỹ Donald Trump tuyên chiến bằng những biện pháp thuế quan mới đánh trên hàng hóa nhập cảng từ Trung Quốc.
Ngày Thứ Hai, Tập Cận B́nh đến thành phố Cống Châu (Ganzhou, 赣州), Giang Tây, đi thăm các công trường khai thác và nhà máy chế biến của công ty JL MAG Rare-Earth, một công ty sản xuất “đất hiếm” (rare-earth) lớn nhất thế giới. Hàng Trung Quốc chiếm 59% trong tổng số $155 triệu đất hiếm mà Mỹ nhập cảng năm ngoái.
Đặc biệt, người đi kè kè bên cạnh Tập Cận B́nh trong chuyến đi lại là Phó Thủ Tướng Lưu Hạc, sứ giả chính của Bắc Kinh trong các cuộc thương lượng mậu dịch. Mọi người đoán ra ư nghĩa bản thông điệp: Trung Cộng có thể sử dụng đất hiếm như một vũ khí trong cuộc chiến. Nếu Trung Quốc ngưng bán ngay tất cả số đất hiếm cung cấp cho Mỹ th́ nhiều ngành công nghiệp ở nước Mỹ sẽ tê liệt! Các nhà báo hỏi thẳng điều này và phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Cộng trả lững lờ: Hăy chờ đó, xem sao!
Bài diễn văn của Tập Cận B́nh tại Vu Đô có thể đă chứa đựng một câu trả lời. Họ Tập tuyên bố, “Chúng ta đang bắt đầu một cuộc Vạn Lư Trường Chinh mới!” Trong khi đó, các mạng xă hội trong nước Tàu đang truyền nhau một bài hát về “Mậu Dịch Chiến!”
Bài hát “Mậu Dịch Chiến” do Triệu Lương Điền (趙良田) sáng tác, đặt lời theo điệu nhạc trong một phim về chiến tranh Trung Nhật, sản xuất năm 1969, kích thích ḷng ái quốc của người dân Trung Hoa. Bài hát lập đi lập lại “Mậu dịch chiến! Mậu dịch chiến! Chúng ta không sợ những lời khiêu chiến! Chúng ta không sợ những lời khiêu chiến! Mậu dịch chiến phát sanh ở Thái B́nh Dương!”
Nhiều công dân mạng ở Trung Quốc nói máu họ nóng lên khi nghe những câu hát này! Dân lục địa sẵn sàng tham dự cuộc Vạn Lư Trường Chinh mới!
Đất hiếm gồm 17 loại, thực ra không hiếm mà có rất nhiều trong đất, ở California, Trung Quốc, Nga, Australia, Brazil, Burundi, Ấn Độ, Malaysia, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam. Nhưng những nguyên liệu này trở thành hiếm hoi v́ khai thác tốn kém. Phải lọc những kim loại đó ra khỏi những thứ khác trong đất, cần rất nhiều sức lao động, khiến giá thành cao quá, không có lời. Hơn nữa, việc khai thác đất hiếm gây hại cho môi trường sống, muốn giảm bớt cũng rất tốn kém.
Trước năm 1980, Mỹ là nước sản xuất nhiều “đất hiếm” nhất thế giới. Mỏ đất hiếm ở Mountain Pass, California đóng cửa năm 2015 v́ không có lời, hai năm sau bán cho một công ty Trung Quốc. Năm ngoái mỏ này hoạt động trở lại, nhưng chỉ lấy quặng đưa về nước Tàu tinh luyện.
Trung Quốc có mỏ đất hiếm tại Giang Tây, Sơn Đông, Tứ Xuyên, Quảng Đông, Quảng Tây, Vân Nam, Hồ Nam, Phúc Kiến, Nội Mông Cổ, thường đă sản xuất 90% số đất hiếm. Năm ngoái xuống chỉ c̣n chiếm 71% trong số 170,000 tấn trên cả thế giới, sau khi Mỹ tăng số sản xuất.
Những kim loại hiếm này vẫn được dùng khi muốn làm kiếng có màu, chế biến các dụng cụ nam châm, nhưng gần đây được sử dụng trong kỹ nghệ điện tử và tin học. Phần cứng trong máy điện toán, điện thoại di động, máy laser, ḷ vi âm, chất bán dẫn, các động cơ điện… đều cần dùng. Các hệ thống quốc pḥng như hỏa tiễn, tàu ngầm và phi cơ đều chứa những cơ phận điện tử cần đất hiếm.
Bắc Kinh đă sử dụng việc bán đất hiếm làm vũ khí ngoại giao. Năm 2010, tàu bè Trung Cộng và Nhật Bản đụng độ nhau tại vùng đảo Senkaku, Điếu Ngư Đài, Bắc Kinh đă giảm bớt số lượng đất hiếm cần cho các xe chạy điện của công ty Toyota, hay pin điện của Matsushita Electric.
Với tỷ lệ cung cấp lớn cho số lượng đất hiếm dùng ở Mỹ, Trung Cộng có thể dùng thứ nguyên liệu này làm vũ khí trong cuộc “mậu dịch chiến” hay không?
Có thể, nếu Tập Cận B́nh dám chịu đựng những đ̣n đáp lại.
Mỗi năm các công ty điện tử và viễn thông trong nước Tàu nhập cảng khoảng $200 tỷ chất bán dẫn từ các công ty Mỹ. Nếu không mua được các “chíp” từ Mỹ, các công ty ZTE hay Huawei ở bên Tàu sẽ tê liệt! Các thứ chíp sản xuất trong nước Tàu chưa đạt được tiêu chuẩn cao, chỉ dùng trong các hàng rẻ tiền. Intel, Broadcom, Qualcomm vẫn chiếm độc quyền thế giới về những loại chíp cần cho các mặt hàng tân tiến nhất!
Nhưng ông Tập Cận B́nh vẫn cần phải kích thích ḷng yêu nước trong dân chúng, cho nên ông kêu gọi sống lại tinh thần chiến đấu cho Vạn Lư Trường Chinh mới. Bắn tiếng đe dọa dùng vũ khí “đất hiếm” chỉ là một cách báo cho dân Trung Hoa thấy rằng nước họ có một thứ vũ khí có thể làm nền công nghiệp điện tử của Mỹ tê liệt. Không phải người dân Trung Hoa nào cũng biết các công ty của nước họ cũng có thể bị đánh sập không khác ǵ, nếu Mỹ phản công.
Kêu gọi Vạn Lư Trường Chinh cũng là một cách Tập Cận B́nh báo tin cho Donald Trump biết Bắc Kinh… không vội vàng.
Trong cuộc chiến tranh mậu dịch đang diễn ra, phía Mỹ tỏ ra sốt ruột hơn Trung Cộng. Trả đũa các sắc thuế quan do Mỹ đánh ngay lập tức trên $200 tỷ mặt hàng, họ cũng đánh thuế trên $60 tỷ hàng Mỹ, nhưng lại nhẩn nha chờ tới đầu Tháng Sáu mới áp dụng.
Khi ông bộ trưởng Tài Chánh Mỹ nói rằng ông sắp qua Tàu nói chuyện th́ phát ngôn viên ngoại giao Trung Cộng tỏ vẻ ngạc nhiên, không biết ǵ về chuyện đó cả. Tổng Thống Trump tuưt đi tuưt lại về “Bạn tốt” Tập Cận B́nh nhưng chính họ Tập không nói một câu nào hết. Trong khi đó bộ máy tuyên truyền của Bắc Kinh hô hào dân chúng chấp nhận “hy sinh” sẵn sàng chịu đựng các cuộc tấn công của Mỹ.
Hiện nay Tập Cận B́nh không có cách nào “ăn miếng trả miếng” với Donald Trump. Nhưng cuộc chiến tranh kéo dài th́ bên nào chịu đựng được lâu hơn sẽ chiếm ưu thế. Đó là lư do họ Tập kêu gọi dân Tàu bắt đầu một cuộc Vạn Lư Trường Chinh mới!
Ngô Nhân Dụng