BÓNG NGƯỜI TRÊN SƯƠNG MÙ
Ở ngoài, đêm tối như mực. Trong toa hạng nh́, riêng tôi ngồi đối diện với Trạch, một người bạn cũ, t́nh cờ gặp v́ cùng đi một chuyến xe. Mười năm trước, bạn tôi c̣n là một người cầm lái xe lửa, cũng hàn vi như tôi; bây giờ gặp nhau trong toa hạng nh́, hai người cùng ngạc nhiên và cùng mừng cho nhau.
Lúc nói chuyện, tôi thấy bên cạnh bạn có cái hộp khảm rất đẹp, liền cầm lấy xem, rồi t́nh cờ mở hộp ra; bạn tôi như có ư không bằng ḷng, nhưng v́ nể tôi nên không nói ǵ. Tôi nh́n vào hộp thấy rất lạ :
Hộp bịt kín, ở trong có một con bướm rất to, hai cánh đă xơ xác. Tôi hỏi bạn:
– Con bướm này vùng tôi thường thấy luôn, quư ǵ mà anh giữ cẩn thận thế này ?
– Vâng, bướm thường, nói cho đúng th́ chính là một con ngài, nhưng đối với tôi…
Vừa nói đến đấy, xe rầm rầm đi qua một cái cầu sắt. Bạn tôi lắng tai nghe rồi nói :
– Xe đi qua cầu N.G.. Tôi bắt con bướm chính ở giữa cái cầu này đă mười năm nay…
Thấy bạn có vẻ khác, tôi đoán có chuyện ǵ, liền hỏi :
– Con bướm này chắc cũng có sự tích ǵ đây ?
– Vâng, nhưng sự tích buồn… chuyện đă ngoài mười năm :
Mười năm trước độ anh đi Saigon th́ tôi c̣n là anh cầm lái tầu hỏa. Chính độ ấy tôi chạy con đường này, t́nh cảnh tôi độ ấy anh đă rơ.
– Cũng như t́nh cảnh tôi…
– Nhưng có một việc tôi không nói anh hay là độ ấy tôi có lấy một người vợ, nhưng giấu nhà, giấu mọi người, giấu anh. Chúng tôi sống trong t́nh cảnh nghèo khổ mà thật lấy làm sung sướng. Nhưng v́ cảnh nghèo, v́ nhà tôi không quen chịu được kham khổ nên người một ngày một yếu dần.
Về sau nhà tôi bị bịnh nặng mà tôi th́ vẫn phải đi làm, không ai trông nom ở nhà. Một đêm nhà tôi yếu quá ngất người đi mấy lần, mà chính đêm ấy là đêm tôi được ông Chánh cử đi cầm lái chuyến xe riêng chở quan Toàn Quyền. Thật là một dịp rất hay cho tôi. Nhưng tôi biết không thể nào đi được, liền vào kêu với ông Chánh, nói là vợ ốm. Ông Chánh đập bàn đập ghế, gắt :
– Tôi không biết ! Một là mười giờ đêm nay anh phải có mặt ở ga, hai là từ giờ này trở đi anh đừng bước chân tới đây nữa . Thôi anh ra !
Lời ông Chánh nói quả quyết, tôi phân vân không biết nghĩ ra sao :
Lúc về nhà, ngồi ở đầu giường, nh́n đến vợ mới biết rằng không đi được, dầu có mất việc làm cũng không cần.
Nhà tôi thấy tôi có vẻ lo nghĩ, hỏi nguyên cớ v́ sao, tôi liền đem việc ấy kể lại cho nhà tôi nghe. Nhà tôi nghe xong, vẻ mặt tươi hẳn lên bảo tôi rằng :
– Thế cậu đi chứ ! Việc ǵ phải ngần ngừ ! Tôi không việc ǵ đâu, đă thấy đỡ nhiều . Chiều mai về mua cái ǵ làm quà cho tôi đấy .
Tôi thấy nhà tôi cười nói vui vẻ, tôi vững tâm, thay quần áo ra ga. Đến ga đúng mười giờ. Nhưng khi cho xe chạy rồi, tôi mới thấy lo, tôi mới biết là tôi liều.
Lúc đó tôi có cái cảm giác lạ lắm :
H́nh như tôi đi thế này, lúc về chắc không nh́n thấy mặt vợ tôi nữa. Tôi cố định trí để cầm máy, nhưng chỉ được một lúc thôi.
Bỗng cả chuyến xe lửa nghiêng về một bên, rồi lắc lư như muốn đổ. Người
“ét” của tôi vội bỏ cái xẻng xúc than, níu lấy tôi nói :
– Ô hay! hôm nay ông làm sao thế ? Chỗ ấy đường cong nguy hiểm thế mà ông không hăm máy. Ông ngủ à ?
Tôi không ngủ nhưng người tuy ở đây mà trí c̣n nghĩ đến người vợ nằm đợi chết một thân, một ḿnh trong gian nhà nhỏ kia. Mắt tôi hoa lên, mồ hôi ra ướt đẫm cả người.
Xe đi vào khe núi, hết cao lại xuống thấp như có vẻ nhọc nhằn. Tôi tḥ đầu ra cửa nh́n thẳng trước mặt, nhưng đêm ấy sương mù đầy trời, không nh́n rơ ǵ cả, chỉ một màu trắng xóa dưới ánh hai cái đèn ở đầu toa.
Bỗng tôi thấy… rơ ràng, tôi thấy in trên sương mù một cái h́nh người đàn bà mặc áo rộng đứng dang tay. Tôi dụi mắt tưởng ḿnh trông hoảng, nhưng không, h́nh người đàn bà vẫn đấy. Tôi gọi người
“ét” lại cửa toa, bảo ông ta nh́n rồi hỏi :
– Bác có thấy ǵ không ?
Vừa nói xong h́nh người vụt biến mất. Bác
“ét” tḥ đầu ra và bảo tôi :
– Chỉ thấy sương mù ! ông lại mê ngủ rồi .
– Không rơ ràng tôi thấy có h́nh người đàn bà in trên sa mù nhưng vừa biến mất.
Người
“ét” cười ra vẻ không tin, lấy xẻng xúc than cho vào ḷ, c̣n tôi vẫn đứng nguyên chỗ cũ đăm đăm nh́n thẳng trước mặt.
Được một lát, h́nh người đàn bà lại hiện ra, lần này rơ ràng hơn, hai tay ngăn thẳng như muốn ngăn đường không cho xe chạy lên nữa.
Tôi gọi người
“ ét ” nhưng bác ta làm bộ không nghe thấy cứ cắm đầu xúc than cho vào ḷ. Tôi biết tôi không mê, tôi biết là cái h́nh người ấy có thật, mà ai cũng phải thấy. Tôi đến cầm lấy tay bác
“ ét ” kéo bác ra xem rồi bảo, cả quyết :
– Nh́n xem !
Bác ta há hốc mồm giương to đôi mắt, hốt hoảng nói :
– Lạ thật !… ma ông ạ !
Xe tiến đến đâu, cái h́nh người lại đến đấy, có lúc mờ, lúc rơ, lơ lửng giữa lưng trời. Rồi cái h́nh người ấy vẫy hai tay một cách thong thả, như có ư bảo chúng tôi đừng tiến lên nữa, có sự ǵ nguy hiểm.
Tôi bảo bác
“ét” :
– Bác này, có sự ǵ lạ sắp xảy ra.
– Vâng, sao cái h́nh lại như lấy tay làm hiệu bảo ta đứng lại.
Cái h́nh người trước c̣n vẫy tay thong thả, sau vẫy thật nhanh như người tỏ ư thất vọng, v́ bảo chúng tôi mà chúng tôi không nghe.
– Hay ta dừng xe lại xem sao, chắc là ma !
– Không được, tự nhiên vô cớ .
C̣n tôi lúc bây giờ hai tai ù như người mất trí khôn: tôi văng vẳng nghe có tiếng người ở thật xa đưa lại, tiếng một người đàn bà bảo tôi :
– Đỗ lại ! Đỗ lại !
Tôi lắng tai, tay nắm chặt lấy cái
“phanh” như định hăm rồi lại không hăm. Một lát, tôi lại nghe thấy tiếng người đàn bà, rơ hơn lần trước, giục tôi:
– Hăm lại ! Hăm ngay lại !
Lúc bấy giờ tôi không biết ǵ nữa, nhắm mắt hăm phanh lại thật mạnh. Các toa rùng một cái, bánh xe kêu rít lên trong đêm thanh vắng. Xe chạy từ từ một quăng rồi đỗ hẳn. Tôi chưa kịp bước xuống, đă thấy người
“xếp tanh” cầm đèn lên hỏi :
– Việc ǵ thế ?
Tôi luống cuống không biết trả lời làm sao, v́ nói thật ai tin ḿnh. Tôi trả lời một cách mập mờ :
– Chắc có sự ǵ lạ. Để tôi cầm đèn đi xem đă .
Lúc bấy giờ mấy ông quan hầu quan Toàn Quyền cũng vừa đến, rồi thấy lạ, đi theo chúng tôi. Vừa đi được một quăng th́ nghe trước mặt có tiếng nước chảy ầm ầm. Tôi định tâm mới nhớ ra rằng đó là cầu N.G..
Mấy đêm ấy mưa lũ, nước chắc chảy xiết, nên mới réo to như vậy. Đến bờ sông, giơ đèn lên soi, mấy người đều kinh hoảng :
Cái cầu N.G. bị nước nguồn chảy về xoáy gẫy làm đôi.
Một tí nữa, nếu không hăm kịp th́ cả một chuyến xe riêng chở quan Toàn Quyền đâm nhào xuống sông sâu, chắc không sống sót một ai; tưởng không có cái tai nạn nào ghê gớm hơn, thế mà chính v́ tôi nên mới không có cái tai nạn ấy. Tôi đứng ngẩn người không hiểu sao cả.
Người
“xếp tanh” mừng cuống quít, hỏi tôi :
– Sao ông biết mà hăm ?
– Tôi cũng không hiểu.
Mấy người quan hầu có vẻ mừng lộ ra mặt, xúm xít quanh tôi hỏi dồn, tôi không biết trả lời ra sao, một lát, mọi người đứng giăn ra, quan Toàn Quyền đến, ngài không nề tôi là người lao động, trong lúc mừng quá, ngài giơ tay bắt tay tôi, cái bàn tay đầy bụi than, rồi ngài tỏ lời khen.
Tôi chắc rồi sau thế nào cũng được trọng thưởng, nhưng trọng thưởng lúc đó đối với tôi cũng như không.
Tôi chỉ nghĩ đến nhà tôi ở nhà, không biết ra sao. Tôi đi trở lại và thoáng thấy cái ǵ bám ở cái đèn để đầu toa, nh́n kỹ th́ ra một con bướm thật to, vướng vào đen, đương đập cánh để t́m đường thoát. Chính là con bướm trong cái hộp này đây.
Trông thấy con bướm tôi thốt nghĩ ra ngay. Chính phải rồi, chính cái h́nh người đàn bà lúc năy là cái bóng con bướm này in lên trên sương mù, đầu con bướm là đầu h́nh người mà hai cánh con bướm đập là hai cái tay người vẫy.
Tôi bắt con bướm rồi định thả cho nó bay đi, sau nghĩ con bướm đă giúp ḿnh được việc, nên giữ lại làm kỷ niệm. Tôi nh́n vào đồng hồ trong toa, thấy kim chỉ đúng hai giờ đêm…
Hôm sau tôi vừa về tới cổng nhà th́ thằng nhỏ chạy ra báo tin nhà tôi mất, mất vào khoảng một giờ đêm qua.
Tôi không hay tin nhảm; tôi chắc đó chỉ là một sự t́nh cờ, một sự ngẫu nhiên, nhưng tôi vẫn yên trí rằng linh hồn nhà tôi đă nhập vào con bướm này để phù hộ cho tôi tránh được tai nạn hôm ấy.
Nhưng tránh được tai nạn mà làm ǵ, tôi thoát được thân tôi mà làm ǵ, giầu sang phú quư bây giờ đối với tôi cũng như không, tôi cũng chỉ như con bướm này, xác đấy mà hồn tận đâu đâu.
Bạn tôi kể xong câu chuyện, đậy cái hộp khảm lại, rồi lại thẫn thờ nói :
– Bây giờ chỉ c̣n lại cái xác bướm không hồn !
Viết theo chuyện một người bạn kể lại.
NHẤT LINH (1934)