Có dịp ghé qua trường cũ, đi ngang con đường Trần Nhân Tôn tôi bắt gặp h́nh ảnh một cậu nhóc chừng mười tuổi đang đọc ngấu nghiến quyển truyện Conan trong một quầy sách cũ.
Những quyển sách cũ luôn đem lại cho người ta sự hoài niệm, trân quư những thứ c̣n sót lại của quá khứ. Có trong tay chúng như có cho ḿnh một kho báu - những trang giấy nhuộm màu thời gian và kư ức /// ẢNH: Thiên Anh
Cái h́nh ảnh ấy làm ḷng tôi nôn nao nhớ về khoảng thời gian trước đây.
Khi c̣n là cậu sinh viên năm nhất, trên con đường đi học về tôi thường ghé ngang những tiệm sách cũ ấy, t́m cho ḿnh một cuốn sách thật hay để về nhà đọc. V́ là sinh viên từ quê vào Sài G̣n học tập, cuộc sống cũng khá chật vật nên không dư dả để vào mấy nhà sách mua sách mới mấy chục ngàn đến trăm ngàn. Và những tiệm sách cũ là nơi mà những đứa sinh viên nghèo như tôi t́m đến để thỏa ḷng cái sở thích đọc sách, t́m ṭi.
Nguyên cả con đường rợp bóng cây, những tiệm sách nối đuôi nhau mọc lên san sát. Trong nhà lẫn ngoài cửa tiệm, họ bày bán những hàng sách cũ với đầy đủ các thể loại: từ sách giáo khoa, sách văn học thường thức đến các loại sách học kĩ năng- ngoại ngữ và cả sách tâm linh, phong thủy,.. Chúng được bày biện trên những kệ cao, có khi chất hàng đống dọc con đường vào. Các cô các chú chủ quán điềm thản với chiếc gọng kính trên mũi đang đọc sách thấy khách vào bỗng niềm nở chào mời. Vừa bước vào trong, bỗng thấy choáng ngợp bởi núi sách chồng chất cao quá đầu, một mùi hăng hăng ngai ngái của thứ giấy đă hoen cũ xông lên mũi tôi. Với một số người họ không thích thứ mùi ấy nhưng với những tâm hồn yêu sách th́ thứ mùi đặc trưng ấy khiến họ cảm thấy sung sướng.
Những quyển sách có bề ngoài có vẻ xấu xí, thô kệch, đa phần giấy đen hoặc đă ngả vàng úa, có cuốn b́a đă bong ra hoặc rách vài chỗ. Tuy thế nhưng vẫn đem lại cảm giác thích thú cho người đam mê sách. Nơi đây không chỉ dành cho những người muốn t́m sách rẻ mà c̣n nơi để những người có sở thích sưu tầm sách cũ t́m đến. Quyển “Túp lều bác Tom”, rồi “Cánh buồm đỏ thắm” cho đến quyển “Không gia đ́nh”,… tất cả đều xuất bản từ mấy chục năm trước mà giờ có t́m lại chắc cũng không t́m ra bản ấy. Thật sự những quyển sách cũ luôn đem lại cho người ta sự hoài niệm, trân quư những thứ c̣n sót lại của quá khứ. Có trong tay chúng như có cho ḿnh một kho báu - những trang giấy nhuộm màu thời gian và kư ức.
Tiệm sách dù không đông khách nhưng lúc nào cũng có người ra người vào. Người đến t́m mua, người đến dặn ḍ kiếm giúp, người lại đến bán mớ sách cũ ở nhà. Từ mấy đứa nhỏ lăn xăn t́m mấy cuốn truyện tranh cho đến những cô cậu học sinh, sinh viên như tôi ngó nghiêng t́m sách bài tập, sách học ngoại ngữ hay mấy cuốn tiểu thuyết, ngôn t́nh này nọ. Những cô chú trung niên, các cụ già cũng t́m đến như một thú vui tuổi già bên những cuốn sách cũ. Một người một vẻ đang t́m kiếm nhưng họ đều say sưa bên những cuốn sách.
V́ là sách cũ nên có giá tầm một nửa giá b́a, có khi c̣n bán đồng giá từ mười đến hai chục ngàn một cuốn nên tôi đủ khả năng mua chúng. Những cuốn sách bị lỗi nặng th́ xếp riêng thành những thùng cacton nhỏ với giá rất-b́nh-dân. Hàng tuần tôi đều ghé qua đây một lần, dạo quanh các tiệm sách cũ rồi chọn mua một hai cuốn ǵ đó. Có hôm chỉ dạo quanh ngắm nghía hàng sách cũ v́ không t́m được cuốn sách ưng ư nhưng cũng đủ thỏa ḷng mà ra về.
Năm tháng qua đi, tôi cũng ít ghé qua những tiệm sách cũ nữa. V́ nay thành phố đă có con đường sách khang trang, đẹp đẽ, người người kéo về đó mua sách, chụp h́nh, tham quan. C̣n mấy ai nhớ tới những con đường sách cũ như xưa. Thật buồn khi biết rằng đă có không ít tiệm sách cũ phải dời đi hoặc sang lại hàng tấn sách ấy. Trên những con phố sách cũ đường Trần Huy Liệu, Nguyễn Thị Minh Khai hay thân quen nhất là Trần Nhân Tôn cũng đă thưa vắng bớt. Nhưng với những người chủ yêu nghề, yêu sách th́ chúng vẫn âm thầm ở đó, vẫn mong manh hi vọng chờ những người khách lạ đến, ghé mua vài ba cuốn sách cũ là thấy vui rồi!