8/13/19
Joseph E. Stiglitz - Project Syndicate
Trà Mi dịch
*- Joseph E. Stiglitz, đoạt giải Nobel về kinh tế, là Giáo sư tại Đại học Columbia và Chuyên gia kinh tế trưởng tại Viện Roosevelt. Ông là tác giả, gần đây nhất, của cuốn “Con người, Quyền lực và Lợi nhuận: Chủ nghĩa tư bản tiến bộ cho một thời đại bất măn” (People, Power, and Profits: Progressive Capitalism for an Age of Discontent, W.W. Norton và Allen Lane).
Những chuyên gia kinh tế đă nhiều lần cố gắng giải thích cho Donald Trump hiểu rằng các thỏa thuận thương mại có thể ảnh hưởng đến các quốc gia mà Hoa Kỳ có trao đổi về mậu dịch, nhưng không ảnh hưởng đến mức độ thâm hụt tổng quát.
NEW YORK – Trong thế giới mới do Tổng thống Mỹ Donald Trump bào dũa nên, người dân liên tục bị sốc, không bao giờ có thời gian để suy nghĩ đủ về những tác động của các sự kiện dồn dập đổ vào đầu. Vào cuối tháng 7, Cục Dự trữ Liên bang đă đảo ngược chính sách, đưa lăi suất về mức b́nh thường hơn, sau một chục năm giữ lăi suất thật thấp sau cuộc Đại suy thoái. Sau đó, trong ṿng ít hơn 24 giờ Hoa Kỳ đă có thêm hai vụ giết người hàng loạt, nâng tổng số người thiệt mạng trong năm lên 255 – nhiều hơn một người bị bắn chết mỗi ngày. Và một cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, mà Trump đă tweet sẽ là “tốt, và dễ thắng”, đă bước vào một giai đoạn mới, nguy hiểm hơn, làm náo loạn thị trường và đưa ra mối đe dọa của một cuộc chiến tranh lạnh mới.
Những chuyên gia kinh tế đă nhiều lần cố gắng giải thích cho Donald Trump hiểu rằng các thỏa thuận thương mại có thể ảnh hưởng đến các quốc gia mà Hoa Kỳ có trao đổi về mậu dịch, nhưng không ảnh hưởng đến mức độ thâm hụt tổng quát. Nhưng, như thường lệ, Trump tin những ǵ Trump muốn tin, khiến những người khốn khó nhất phải trả giá cho hậu quả của những chính sách của ông.
Ở một mặt, quyết định của Cục Dự trữ Liên bang ít quan trọng: thay đổi 25 điểm căn bản sẽ không có nhiều hậu quả. Ư nghĩ cho rằng Cục Dự trữ Liên bang có thể điều chỉnh nền kinh tế bằng cách cẩn thận thay đổi lăi suất đúng lúc đă bị mất uy tín từ lâu – ngay cả khi nó chỉ là tṛ giải trí cho người theo dơi chính sách của Cục Dự trữ Liên bang và đem lại việc làm cho các nhà báo viết về tài chánh. Nếu việc hạ lăi suất từ 5,25% xuống zero đă không ảnh hưởng nhiều đến nền kinh tế trong năm 2008-09, tại sao chúng ta lại nghĩ rằng việc hạ 0,25% lăi suất sẽ có tác dụng có thể thấy được? Các tập đoàn lớn vẫn đang ngồi trên đống tiền mặt: không phải v́ thiếu thanh khoản khiến họ ngừng đầu tư.
Từ lâu, John Maynard Keynes đă nhận ra rằng tuy việc đột ngột thắt chặt chính sách tiền tệ, tín dụng bị hạn chế, có thể làm chậm nền kinh tế th́ khi nền kinh tế yếu kém, tác động của sự nới lỏng chính sách có thể không đáng kể. Ngay cả việc sử dụng các công cụ mới như nới lỏng định lượng cũng không có hiệu quả, như châu Âu đă kinh nghiệm. Trên thực tế, lăi suất âm đang được một số quốc gia thí nghiệm có thể trái thói làm suy yếu nền kinh tế do hậu quả bất lợi trên bảng cân đối của ngân hàng và do đó ảnh hưởng đến cả việc cho vay.
Lăi suất thấp hơn dẫn đến tỷ giá hối đoái thấp hơn. Thật vậy, đây có thể là con đường chính đem lại hiệu quả cho chính sách của Cục Dự trữ Liên bang hôm nay. Nhưng có phải đó là không có ǵ khác, ngoài việc “phá giá cạnh tranh”, mà chính quyền Trump đang tru tréo chỉ trích Trung Hoa? Và điều đó, theo dự đoán, đă khiến các quốc gia khác chạy theo, giảm tỷ giá hối đoái của họ, cho thấy rằng bất kỳ lợi ích nào cho nền kinh tế Mỹ nhờ hiệu ứng tỷ giá hối đoái chỉ xẩy ra trong thời gian ngắn. Trớ trêu hơn nữa là nguyên nhân của sự sụt giảm tỷ giá hối đoái hiện nay ở Trung Hoa gần đây là v́ chế độ bảo vệ nền kỹ nghệ trong nước mới đây của Mỹ và v́ Trung Hoa đă ngừng can thiệp vào tỷ giá hối đoái – nghĩa là ngừng hỗ trợ nó.
Nhưng, ở một mặt khác, hành động của Cục Dự trữ Liên bang đă nói lên nhiều điều. Nền kinh tế Mỹ được cho là rất tuyệt vời. Tỷ lệ thất nghiệp ở mức 3,7% và tăng trưởng ba tháng đầu năm là 3,1% đáng làm cho các nước tiên tiến phải ghen tị. Nhưng nh́n vào bên dưới bề mặt một chút thôi người ta thấy ngay có rất nhiều điều phải lo ngại. Tăng trưởng ở ba tháng thứ II giảm xuống chỉ c̣n 2,1%. Số giờ làm việc trung b́nh trong ngành sản xuất trong tháng 7 đă giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2011. Tiền lương thực tế chỉ cao hơn một chút so với mức lương mười năm về trước, trước cuộc Đại suy thoái. Tỉ lệ đầu tư thực tế trên GDP thấp hơn nhiều so với tỉ lệ đó vào cuối những năm 1990, mặc dù việc cắt giảm thuế được cho là để thúc đẩy chi tiêu kinh doanh, nhưng ngược lại, phần lớn chúng lại được các tập đoàn dùng để tài trợ cho việc mua lại cổ phần.
Kinh tế nước Mỹ đáng ra phải phát triển huy hoàng, với ba biện pháp kích thích công khố khổng lồ trong ba năm qua. Việc cắt giảm thuế năm 2017, phần lớn chỉ mang lại lợi ích cho các tỷ phú và những tập đoàn, đă tăng thâm hụt mười năm thêm 1,5-2 ngh́n tỷ đô la. Trump đă phải tăng khoản chi tiêu gần 300 tỷ đô la trong hai năm để tránh việc chính phủ bị tê liệt, phải đóng cửa vào năm 2018. Và vào cuối tháng 7, một thỏa thuận mới để tránh đóng cửa chính phủ một lần nữa đă phải chi thêm 320 tỷ đô la. Nếu phải chịu thâm hụt hàng ngh́n tỷ đô la để giữ cho nền kinh tế Mỹ hoạt động tốt, th́ Mỹ sẽ ra sao khi mọi thứ không c̣n sáng sủa nữa?
Nền kinh tế Mỹ đă không mang lại lợi ích cho hầu hết người Mỹ, thu nhập đă bị đ́nh trệ – hoặc tệ hơn – trong nhiều chục năm. Những khuynh hướng bất lợi này phản ảnh bằng việc giảm tuổi thọ dân số. Đạo luật thuế của Trump làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn bằng cách kết hợp vấn đề cơ sở hạ tầng đang mục rữa, làm suy yếu khả năng của các tiểu bang tiến bộ hơn trong việc hỗ trợ giáo dục, tước đi bảo hiểm y tế của hàng triệu người, và khi nó được thực thi tất cả sẽ khiến tầng lớp có mức thu nhập trung b́nh của Mỹ phải đóng thuế nhiều hơn, làm đời sống kinh tế, xă hội của họ xấu đi.
Phân phối lại từ dưới lên trên – dấu ấn không chỉ của thời tổng thống Trump, mà c̣n của các chính quyền Cộng ḥa trước đây – làm giảm tổng số cầu, bởi v́ tỉ lệ chi tiêu so với thu nhập của những người ở tầng lớp giầu nhất nhỏ hơn nhiều so với tỉ lệ đó của những người nghèo nhất ở dưới đáy xă hội. Chính sách này làm suy yếu nền kinh tế một cách không thể bù đắp được ngay cả khi chính phủ biếu không cho những tập đoàn và tỷ phú. Và số thâm hụt công khố khổng lồ của Trump đă dẫn đến thâm hụt thương mại khổng lồ, lớn hơn nhiều so với thời tổng thống Obama, v́ Mỹ phải nhập cảng vốn để tài trợ cho khoảng cách giữa tiết kiệm và đầu tư trong nước.
Trump hứa sẽ giảm thâm hụt thương mại, nhưng sự thiếu hiểu biết sâu sắc về kinh tế của ông đă khiến nó gia tăng, giống như hầu hết những chuyên gia kinh tế dự đoán nó sẽ xảy ra. Mặc dù Trump đă quản lư kinh tế tồi tệ và cố gắng giảm giá đồng đô la, và việc Cục Dự trữ Liên bang giảm lăi suất, chính sách của chính phủ Trump đă khiến đồng đô la Mỹ vẫn mạnh, do đó không khuyến khích được xuất cảng mà lại khuyến khích nhập cảng. Những chuyên gia kinh tế đă nhiều lần cố gắng giải thích cho Donald Trump hiểu rằng các thỏa thuận thương mại có thể ảnh hưởng đến các quốc gia mà Hoa Kỳ có trao đổi về mậu dịch, nhưng không ảnh hưởng đến mức độ thâm hụt tổng quát.
Trong lĩnh vực này cũng như trong nhiều lĩnh vực khác, từ tỉ giá hối đoái đến việc kiểm soát súng, Trump tin những ǵ Trump muốn tin, khiến những người khốn khó nhất phải trả giá cho hậu quả của những chính sách của ông.
http://dcvonline.net/2019/08/12/nen-...hut-cua-trump/
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
