Quan chức Mỹ định hình bản tin khoa học về nguồn gốc tự nhiên của COVID-19

Bằng chứng mới đã xuất hiện cho thấy Tiến sĩ Anthony Fauci không chỉ khởi xướng nỗ lực che đậy bằng chứng chỉ ra nguồn gốc phòng thí nghiệm của COVID-19 mà còn tích cực tạo ra một bài báo học thuật có ảnh hưởng lớn về nguồn gốc tự nhiên của virus, loại trừ khả năng virus bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm.

Sự tham gia của Fauci với bài báo không được các tác giả ghi nhận trong báo cáo, để phù hợp với các tiêu chuẩn nghiên cứu hiện hành. Bản thân ông Fauci cũng không thừa nhận điều đó. Trong phiên điều trần trước Quốc hội vào tuần trước, ông Fauci đã phủ nhận điều này khi được hỏi trực tiếp về các trao đổi của ông với các tác giả bài báo.

Bài báo Proximal Origin (Nguồn gốc gần như chắc chắn) là nghiên cứu chung của 5 nhà virus học. Bốn người trong số họ đã tham gia vào một cuộc hội thảo từ xa vào ngày 1/2/2020, do Giám đốc Viện NIAID Fauci triệu tập vội vàng. Người thứ 5 là ông Jeremy Farrar, Giám đốc tổ chức Wellcome Trust có trụ sở tại Vương quốc Anh. Bài báo được đưa ra trong bối cảnh có nhiều tin tức lan truyền công khai về mối liên hệ tiềm tàng giữa Viện virus học Vũ Hán ở Trung Quốc và sự bùng phát COVID-19.

Bản thảo ban đầu của Proximal Origin đã được hoàn thành vào cùng ngày diễn ra hội nghị từ xa, vốn không được công bố rộng rãi. Đáng chú ý, ít nhất ba tác giả của bài báo đã nói riêng với nhóm hội nghị từ xa của Viện trưởng Fauci cả trong cuộc họp và trong các email sau đó, rằng họ chắc chắn 60 đến 80% COVID-19 có nguồn gốc từ một phòng thí nghiệm.

Với tư cách là người đứng đầu NIAID, ông Fauci kiểm soát một phần lớn quỹ nghiên cứu của thế giới dành cho các nhà virus học. Ít nhất ba nhà virus học tham gia vào việc soạn thảo Proximal Origin đã được nhận tài trợ gia tăng đáng kể từ Viện NIAID kể từ khi bài báo vừa được ra mắt. Bất kỳ sự can thiệp nào của ông Fauci vào bài báo sẽ đều dẫn đến xung đột lợi ích nghiêm trọng.

Email cho thấy Viện trưởng NIAID Fauci và Viện trưởng NIH Collins có ảnh hưởng rất lớn.

Các ghi chú mới từ các email được phát hành bởi các Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa cho thấy ông Fauci đã tích cực tham gia vào việc định hình bài báo và kết luận của nó. Các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa đã giành được quyền truy cập hạn chế vào các email sau cuộc chiến kéo dài nhiều tháng với cơ quan chủ quản của ông Fauci, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (DHHS).

Các email mới tiết lộ rằng vào ngày 4/2/2020, một trong những đồng tác giả của bài báo, nhà virus học Edward Holmes, đã chia sẻ bản thảo bài báo “Nguồn gốc gần như chắc chắn” với ông Farrar. Giống như ông Fauci, Farrar kiểm soát việc giải ngân một lượng lớn tài chính cho nghiên cứu virus học.

Ông Holmes gửi email của mình cho ông Farrar, nhấn mạnh rằng, các tác giả “không đề cập đến những điều bất thường khác vì điều này sẽ khiến chúng ta giống như lừa đảo vậy”. Không biết ông Holmes đang đề cập đến những điểm bất thường nào khác, nhưng tuyên bố của ông chỉ ra rằng bài báo Proximal Origin có thể đã bỏ qua một số điểm bất thường nhất định của virus SARS-CoV-2. Điều đó cho thấy rằng bài báo có thể đã được định hướng câu chuyện từ đầu.

Trong một hội nghị từ xa do ông Fauci tổ chức, những người tham gia đã thảo luận về ít nhất hai điểm bất thường đặc trưng cho virus: vị trí phân cắt furin của virus chưa từng được quan sát thấy ở các coronavirus SARS tự nhiên và xương sống bất thường của mầm bệnh, không khớp với bất kỳ xương sống nào đã biết của virus.

Ông Farrar gần như ngay lập tức chia sẻ bản thảo của ông Holmes với Tiến sĩ Fauci và Tiến sĩ Collins qua email, nhưng không chia sẻ với các nhà khoa học khác tham gia hội nghị. Chuỗi email tiếp theo về cuộc thảo luận giữa ba người cho thấy lý do bí mật có thể là do họ đang định hình nội dung của bài báo, điều chưa bao giờ được thừa nhận công khai.

Đáng chú ý là chuỗi email chỉ bao gồm ba thành viên cấp cao của hội nghị từ xa. Ông Fauci và ông Collins sử dụng ông Farrar như một kênh liên lạc với các tác giả.

Fauci, Collins bày tỏ sự lo lắng về 'Serial Passage' (Đoạn nối tiếp)

Trong cuộc trao đổi email giữa ba người đàn ông với nhau vào ngày 4/2/2020, Viện trưởng Collins chỉ ra rằng Proximal Origin đã lập luận chống lại một loại virus được thiết kế nhưng đoạn văn nối tiếp đó “vẫn là một lựa chọn” trong bản nháp. Ông Fauci dường như chia sẻ mối quan tâm của ông Collins, lưu ý trong câu trả lời một dòng: “?? Chuyển đoạn nối tiếp ở chuột chuyển gen ACE2”.

Chuyển đoạn nối tiếp là một quá trình mà virus được điều khiển trong phòng thí nghiệm bằng cách liên tục truyền nó qua mô giống người, chẳng hạn như chuột biến đổi gen, mô phỏng theo mô phổi của con người. Điều này đáng chú ý là trong hội nghị từ xa ngày 1/2, ít nhất ba trong số các tác giả của Proximal Origin đã khuyên ông Collins và ông Fauci rằng, virus có thể đã được điều khiển trong phòng thí nghiệm thông qua việc truyền nối tiếp hoặc bằng cách chèn gen của một số đặc điểm nhất định.

Giám đốc Viện Y tế Quốc gia, Tiến sĩ Francis Collins đứng ở Bethesda, Md., Vào ngày 26/1/2021. Ông Collins từ chức vào tháng 12/2021. (Brendan Smialowski / AFP qua Getty Images)
Một ngày sau khi hai ông Fauci và Collins chia sẻ nhận xét của họ, vào ngày 5/2/2020, ông Farrar đã gửi email cho ông Fauci và ông Collins nói rằng “ông ấy sẽ cập nhật bản thảo ngay hôm nay và sẽ chuyển tiếp ngay lập tức — họ sẽ bổ sung thêm nhận xét về glycans”.

Đề cập đến glycan là đáng chú ý vì chúng là các polyme dựa trên carbohydrate nhân tạo. Việc các ông Fauci, Collins và Farrar thúc đẩy các tác giả của bài báo bổ xung về vấn đề glycans dường như xác nhận rằng họ đang gây ảnh hưởng trực tiếp đến nội dung của bài báo Proximal Origin.

Theo Rossana Segreto, một nhà vi sinh vật học và là thành viên của nhóm tìm kiếm nguồn gốc virus DRASTIC, nhấn mạnh, sự hiện diện của glycan trong SARS-CoV-2 có thể gợi ý rằng, ông Fauci và nhóm của ông đang tìm cách bổ sung các lập luận chống lại giả thuyết phòng thí nghiệm. Một nghiên cứu sau đó cho thấy rằng dự đoán của Proximal Origin về sự hiện diện của glycans liên kết O là không hợp lệ.

Các email mới được phát hành không tiết lộ những cuộc thảo luận bổ sung nào có thể đã diễn ra giữa các ông Fauci, Collins và Farrar trong những ngày tiếp theo. Có lẽ một phần là do ông Farrar đã lưu ý trên một chuỗi email khác gửi đến nhóm hội nghị từ xa của ông Fauci rằng, các cuộc thảo luận khoa học nên được thực hiện trực tiếp.

Phiên bản trực tuyến xuất hiện để kết hợp đề xuất của hai ông Fauci và Collins

Mười một ngày sau, vào ngày 16/2/2020, bài báo Proximal Origin được đăng trực tuyến. Bài báo đã tranh luận gay gắt về nguồn gốc tự nhiên của SARS-CoV-2.

Một nhận xét ngay lập tức từ cuộc kiểm tra phiên bản ngày 16/2 của Proximal Origin là "glycans", thuật ngữ mà ba ông Farrar, Fauci và Collins muốn nhấn mạnh, được trích dẫn 12 lần. Chúng tôi không biết glycans đã được thảo luận ở mức độ nào trong bản dự thảo ngày 4/2 vì nó vẫn bị các quan chức của Viện Y tế Quốc gia NIH che giấu.

Một mục có ý nghĩa đặc biệt là phiên bản ngày 16/2 bỏ qua bất kỳ đề cập nào về những con chuột chuyển gen ACE2 mà ban đầu Fauci đã gắn cờ trong email gửi Collins và Farrar vào ngày 4/2. Trong khi phiên bản ngày 16/2 của Proximal Origin thừa nhận rằng vị trí phân cắt furin có thể được tạo ra thông qua việc truyền nối tiếp bằng cách sử dụng động vật có thụ thể ACE2, các động vật được trích dẫn trong phiên bản ngày 16/2 là chồn, chứ không phải chuột chuyển gen.


Phòng thí nghiệm P4 trong khuôn viên Viện virus học Vũ Hán ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, vào ngày 13/5/2020. (Hector Retamal / AFP qua Getty Images)
Việc sử dụng chồn sương của các tác giả là đặc biệt không chỉ bởi vì thuật ngữ “chuột chuyển gen” gần như chắc chắn đã được sử dụng trong phiên bản ngày 4/2 mà còn bởi vì vào thời điểm đó, người ta đã biết rằng Viện virus học Vũ Hán đang tiến hành thí nghiệm chuyển đoạn nối tiếp trên coronavirus sử dụng Chuột chuyển gen ACE2.

Đáng chú ý hơn nữa, tham chiếu đến chồn hương đã bị xóa hoàn toàn khỏi phiên bản cập nhật ngày 17/3 của bài báo. Thay vào đó, một đoạn văn đã được thêm vào nói rằng “công việc như vậy [thí nghiệm đoạn mạch nối tiếp với động vật ACE2] cũng chưa được mô tả trước đây” trong tài liệu học thuật - mặc dù thực tế là công trình của Viện Vũ Hán với chuột chuyển gen ACE2 đã được mô tả rộng rãi trong các nghiên cứu.

Phiên bản đã đăng của Proximal Origin bị thay đổi

Sau khi được đăng trực tuyến vào ngày 16/2/2020, bài báo Proximal Origin đã được đăng trên tạp chí khoa học nổi tiếng Nature vào ngày 17/3. Ngoài những thay đổi xung quanh những con chuột chuyển gen, một số chỉnh sửa đáng chú ý khác đã được thực hiện để tăng cường tính tự nhiên của tường thuật nguồn gốc.

Vào ngày 6/3/2020, tác giả chính của bài báo, Kristian Andersen, đã xuất hiện để ghi nhận những ý kiến ​​đóng góp từ hai Viện trưởng Collins, Fauci và ông Farrar khi ông Andersen gửi email cho họ để nói: “Một lần nữa, xin cảm ơn lời khuyên và sự lãnh đạo của các bạn trong thời gian chúng tôi làm nghiên cứu về nguồn gốc của COVID-19".

Có lẽ nổi bật nhất, đoạn văn thường được trích dẫn công khai nhất từ ​​phiên bản ngày 17/3 của bài báo, "chúng tôi không tin rằng có bất kỳ loại kịch bản dựa trên phòng thí nghiệm nào là hợp lý". Câu này không xuất hiện trong phiên bản ngày 16/2. Ngoài ra, trong khi phiên bản ngày 16/2 tuyên bố rằng “bằng chứng bộ gen không hỗ trợ ý tưởng rằng COVID-19 là một cấu trúc phòng thí nghiệm” thì phiên bản ngày 17/3 đã được thay đổi để tuyên bố rằng “bằng chứng cho thấy rằng virus COVID-19 không phải là một loại virus bị thao túng có chủ đích".

Những thay đổi tương tự trong ngôn ngữ được thể hiện rõ trong các phần khác nhau của phiên bản ngày 17/3. Ví dụ, một phần nêu rõ “phân tích cung cấp bằng chứng rằng COVID-19 không phải là một cấu trúc phòng thí nghiệm” đã được sửa đổi thành “các phân tích cho thấy rõ ràng rằng COVID-19 không phải là một cấu trúc phòng thí nghiệm”.


Một nhân viên y tế trong khu cách ly tại Bệnh viện Chữ thập đỏ ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc vào ngày 10/3/2020. (STR / AFP qua Getty Images)
Phiên bản ngày 17/3 cũng bỏ qua toàn bộ một phần từ phiên bản ngày 16/2 xoay quanh một axit amin được gọi là phenylalanin. Theo ông Segreto, một axit amin có vị trí tương tự trong virus SARS ban đầu đã “đột biến thành phenylalanin do sự di chuyển của tế bào trong biểu mô đường thở của con người”. Ông Segreto phỏng đoán rằng, các tác giả Nguồn gốc gần có thể đã xóa phần này để không làm nổi bật rằng phenylalanin trong SARS-CoV-2 có thể là kết quả của việc truyền nối tiếp trong phòng thí nghiệm.

Phân tích của ông Segreto được hỗ trợ bởi thực tế là một phần khác trong phiên bản ngày 16/2 nói rằng “các thử nghiệm với bản gốc SARS-CoV đã chỉ ra rằng việc thiết kế một vị trí như vậy tại điểm nối S1 / S2 giúp tăng cường sự kết hợp giữa tế bào” đã được đổi từ trong phiên bản ngày 17/3 để loại bỏ từ “kỹ thuật”. Thật vậy, trong khi phiên bản ngày 16/2 chỉ đơn thuần hạ thấp khả năng virus đã được chế tạo trong phòng thí nghiệm, thì trong phiên bản ngày 17/3, từ “được thiết kế” đã bị xóa hoàn toàn khỏi bài báo.

Một câu khác bị bỏ qua trong phiên bản ngày 17/3 lưu ý rằng “thật thú vị, 200 cư dân của Vũ Hán không có biểu hiện huyết thanh coronavirus”. Nếu vẫn giữ nguyên câu này, thì có thể cho rằng, không giống như các khu vực khác ở Trung Quốc, không có virus liên quan đến SARS nào lưu hành ở Vũ Hán trong những năm dẫn đến đại dịch. Điều đó làm cho khả năng virus lây truyền từ tự nhiên trở nên ít hơn. Bản thân Giám đốc Viện virus học Vũ Hán Thạch Chính Lệ thừa nhận rằng, bà không bao giờ mong đợi một loại virus liên quan đến SARS lại xuất hiện ở Vũ Hán. Trước đây, khi virus xuất hiện tự nhiên, chúng đã xuất hiện ở miền Nam Trung Quốc.

Sự tín nhiệm của là Thạch đã bị giảm sút vì bà ấy không tiết lộ rằng trong 7 năm, bà ấy sở hữu một phiên bản họ hàng gần của SARS-CoV-2. Điều này đã được ông Segreto sớm lưu ý. Ngoài ra, Viện Vũ Hán đã xóa toàn bộ cơ sở dữ liệu trực tuyến về chuỗi virus của mình vào ngày 12/9 năm 2019. Bất chấp việc Viện Vũ Hán đã ghi và giấu dữ liệu, lập luận trọng tâm của bài báo Proximal Origin là SARS-CoV-2 phải là tự nhiên vì xương sống của nó không không phù hợp với bất kỳ xương sống đã biết.

Tuy nhiên, ngay cả trước khi phiên bản ngày 17/3 được đăng, ông Segreto đã tuyên bố công khai rằng lập luận xương sống trọng tâm của Proximal Origin vốn đã thiếu sót, chính xác là vì không có cách nào để biết liệu phòng thí nghiệm Trung Quốc đã công bố các trình tự virus có liên quan hay chưa.

Các vai trò của Fauci, Collins, Farrar được che giấu không đúng cách

Cuộc trao đổi qua email giữa ông Fauci, ông Farrar và ông Collins đã đưa ra bằng chứng rõ ràng rằng ba người đàn ông này đã đóng vai trò tích cực trong việc định hình câu chuyện về Proximal Origin. Thật vậy, khi so sánh cẩn thận phiên bản ngày 16/2 và ngày 17/3 cho thấy những thay đổi được thực hiện không phản ánh bất kỳ thay đổi cơ bản nào trong phân tích khoa học.

Thay vào đó, các tác giả sử dụng các thay đổi ngôn ngữ và xóa bỏ toàn bộ dữ liệu dường như được thiết kế để củng cố câu chuyện về nguồn gốc tự nhiên của virus.

Việc xem xét kỹ lưỡng các cuộc thảo luận qua email của ba nhà khoa học cũng cho thấy rằng, không có lý do pháp lý nào để chỉnh sửa bất kỳ thông tin mới được công bố nào ngay từ đầu.


Tiến sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Quốc gia về Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm, nói chuyện với các thành viên báo chí trước một sự kiện tại Phòng ăn Nhà nước của Nhà Trắng vào ngày 21/1/2021. (Alex Wong / Getty Images)
Các tạp chí khoa học yêu cầu rằng những đóng góp cho các bài báo khoa học cần được ghi nhận. Theo nguyên tắc xuất bản của Tạp chí Nature, “cộng tác viên không đáp ứng tất cả các tiêu chí về quyền tác giả nên được liệt kê trong phần Lời cảm ơn”. Các phần mới được tiết lộ của các email vẫn được biên tập lại dường như xác nhận rằng các ông Fauci, Farrar và Collins đáp ứng các tiêu chí để xác nhận nhưng tên của họ chưa bao giờ xuất hiện trên bất kỳ phiên bản nào của bài báo Proximal Origin. Theo đó, cho thấy rằng cả ba đều muốn giữ bí mật về sự liên đới của họ với bài báo.

Collins yêu cầu Fauci ‘giúp hạ bệ’ câu chuyện của Fox News

Một email cuối cùng được phát hành bởi đảng Cộng hòa Hạ viện cho thấy, sau đó vài tháng, vào ngày 16/4/2020, Viện trưởng Collins nói với Viện trưởng Fauci rằng, ông ta muốn bài báo Proximal Origin "giải quyết" cuộc tranh luận về nguồn gốc virus. Thế nhưng, nó dường như đã không thể hiện được tác dụng này từ khi Bret Baier của Fox News đưa tin rằng, có nhiều nguồn tin virus đã thoát ra từ một phòng thí nghiệm.

Ông Collins hỏi ông Fauci rằng liệu NIH có thể làm điều gì đó “để giúp dập tắt âm mưu phá hoại này”. Ông Collins cũng nói, dường như đó là “động lực đang phát triển” và gợi ý rằng cần nhờ Học viện Khoa học, Kỹ thuật và Y học Quốc gia (NASEM) can thiệp. Như đã được tiết lộ trong các email trước đó,, nhóm của ông Fauci đã thúc đẩy NASEM vào đầu tháng 2/2020 để quảng bá câu chuyện về nguồn gốc tự nhiên.

Ông Fauci nói với ông Collins rằng lý thuyết rò rỉ trong phòng thí nghiệm là một “vật thể sáng bóng” sẽ biến mất theo thời gian. Tuy nhiên, ngày hôm sau, ông Fauci đã có hành động đáp trả khi bác bỏ khả năng nguồn gốc từ phòng thí nghiệm của COVID-19 trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng vào ngày 17/4/2020. Khi làm như vậy, ông Fauci đã trích dẫn bài báo Proximal Origin để chứng thực cho tuyên bố của mình. Đáng chú ý, ông Fauci đã giả vờ độc lập, nói với các phóng viên rằng ông không thể nhớ tên của các tác giả. Các phóng viên và công chúng không hề hay biết vào thời điểm đó, bốn trong số năm tác giả đã tham gia hội nghị từ xa của Fauci vào ngày 1/2/2020.

Bây giờ, chúng ta biết rằng Fauci đã tham gia vào việc định hình chính bài báo mà ông ấy đã trích dẫn.

Sự can thiệp của Tiến sĩ Fauci tại cuộc họp giao ban tại Nhà Trắng ngày 17/4 đã có hiệu quả. Sự quan tâm của giới truyền thông đối với lý thuyết rò rỉ trong phòng thí nghiệm nhanh chóng suy yếu. Nó không xuất hiện trở lại cho đến tháng 5/2021, khi cựu tác giả khoa học của tờ New York Times, ông Nicholas Wade đăng một bài báo thảo luận về khả năng xảy ra rò rỉ trong phòng thí nghiệm. Ông Wade nhấn mạnh rằng “một nhà virus học muốn tiếp tục sự nghiệp của mình sẽ rất chú ý đến mong muốn của ông Fauci ông và Farra”.

Đáng chú ý, ông Segreto đã đưa ra một mối quan tâm tương tự sau khi Proximal Origin được đăng lần đầu tiên vào tháng 2/2020, hỏi liệu một số nhà virus học có sợ rằng nếu sự thật được tiết lộ, các hoạt động nghiên cứu của họ sẽ bị cắt ngang hay không.

Nguyên Hương