Ông Đỗ Mười, nguyên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam đă qua đời, sau một thời gian lâm bệnh nặng, lúc 21 giờ 12 phút ngày thứ Hai 01/10/2018, tại Quân Y viện 108, Hà Nội, thọ 101 tuổi. Tên thật là Nguyễn Duy Cống, ông Đỗ Mười sinh ngày 02/02/1917, tại Thanh Tŕ, Hà Nội. Ông đă làm Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam từ tháng 06/1991 đến tháng 12/1997, đă để lại những “di sản” đáng tranh căi như việc định h́nh “Nhà nước Pháp quyền Xă hội Chủ nghĩa,” thanh trừng các hộ làm kinh tế miền Nam thông qua chiến dịch “Đánh Tư sản”, và tạo dựng chương tŕnh “Kinh tế Mới” với nhiều hệ quả kéo dài đến tận ngày nay.
Tổng Bí Thư Việt Nam Đỗ Mười và Chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân, Bắc Kinh, tháng 7/1997.
Ngay khi lên làm Tổng Bí thư vào tháng 6/1991, ông Đỗ Mười đă đưa ra cái gọi là “Nhà nước pháp quyền xă hội chủ nghĩa,” lần đầu tiên được nêu ra tại Hội nghị lần thứ 2 khoá VII vào tháng 11/1991, sau đó tiếp tục được “khẳng định” và “thể chế hóa” trong Hiến pháp 2013.
Thực chất “Nhà nước pháp quyền xă hội chủ nghĩa” là quyền lực nhà nước được thống nhất dưới sự lănh đạo của Đảng Cộng sản, như Báo cáo Chính trị tại Đại hội XII của Đảng vào 01/2016 đă tái khẳng định.
Đó chỉ là một mỹ từ mà tôi không nghĩ rằng ông Đỗ Mười có thể nghĩ ra khái niệm Nhà nước Pháp quyền XHCN, mà có thể là do các cố vấn của ông ấy đă mớm cho ông khái niệm này và ông đă đưa ra trong các văn bản và nghị quyết của Đảng khi ông làm Tổng Bí thư.
Luật sư Nguyễn Văn Đài
Từ Đức, Luật sư Nguyễn Văn Đài Nhận định về vai tṛ của ông Đỗ Mười đối với chủ trương “Nhà nước pháp quyền xă hội chủ nghĩa.”
“Đó chỉ là một mỹ từ mà tôi không nghĩ rằng ông Đỗ Mười có thể nghĩ ra khái niệm Nhà nước Pháp quyền XHCN, mà có thể là do các cố vấn của ông ấy đă mớm cho ông khái niệm này và ông đă đưa ra trong các văn bản và nghị quyết của Đảng khi ông làm Tổng Bí thư.
“Khái niệm này chỉ để lừa bịp người dân là chính và hậu quả của nó kéo dài cho đến ngày nay. Các cơ quan, quan chức của Đảng không bao giờ tôn trọng pháp luật cho chính Quốc hội của Đảng làm ra mà họ xem các nghị quyết, các cuộc điện thoại hoặc thư tay của cấp trên có giá trị cao hơn cả các văn bản pháp luật.”
Tổng Bí Thư Đỗ Mười phát biểu tại lễ kỷ niệm ở Tân Trào, 16/08/1995.
Theo Luật sư Đài, khái niệm Nhà nước Pháp quyền XHCN mà Việt Nam đang vận dụng hoàn toàn khác hẳn khái niệm Thượng tôn Pháp luật đă tồn tại bấy lâu nay tại các nền dân chủ trên thế giới, là giá trị phổ biến tại các xă hội phương Tây hiện đại.
Giới lănh đạo Việt Nam sau này vẫn một mực khẳng định rằng khi xây dựng nhà nước pháp quyền xă hội chủ nghĩa Việt Nam tuyệt đối không thể rập khuôn theo các giá trị và mô h́nh xây dựng của các nước phương Tây với các mô h́nh và thể chế chính trị khác, và phải “bảo đảm nguyên lư của mối quan hệ giữa đảng cầm quyền và nhà nước pháp quyền.”
Nhà nước pháp quyền xă hội chủ nghĩa” là cái “khung”, là những nguyên tắc “trật tự xă hội” từ đó nhà nước Việt Nam xây dựng lên. Đó là một tiêu sản nặng nề, nguyên nhân của mọi nguyên nhân đem lại một nhà nước Việt Nam XHCN thối nát toàn diện...
Trương Nhân Tuấn
Từ Pháp, tác giả Trương Nhân Tuấn viết cho VOA: “Nhà nước pháp quyền xă hội chủ nghĩa” là cái “khung”, là những nguyên tắc “trật tự xă hội” từ đó nhà nước Việt Nam xây dựng lên. Đó là một tiêu sản nặng nề, nguyên nhân của mọi nguyên nhân đem lại một nhà nước Việt Nam XHCN thối nát toàn diện với tệ nạn tham nhũng mua quan bán chức ở toàn bộ nhân sự lănh đạo cấp cao, cho tới sự hỗn loạn vô phương chữa trị trong giao thông, xă hội luân thường đạo lư đảo lộn, nạn gian lận, giả dối…”
Ông Tuấn chia sẻ với VOA: “Ông Đỗ Mười là người đầu tiên đưa ra khái niệm “nhà nước pháp quyền” vào những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ trước. Nhưng thực tế là “rập khuôn” Trung Quốc khi nước này đề xướng “quốc gia pháp trị xă hội chủ nghĩa”, dựa vào pháp luật để trị nước (hay c̣n gọi là ỷ pháp trị quốc).”
Ông viết thêm: “Ông Đỗ Mười vừa trút hơi thở cuối cùng. Tôi luôn hy vọng rằng cái gọi là “nhà nước pháp quyền” sẽ được thay đổi lại, từ h́nh thức cho tới nội dung, để việc “quản lư nhà nước” thực sự trở thành một vấn đề của “nhà nước.”
Luật sư Nguyễn Văn Đài nói rằng trong suốt thời gian tham gia chính trị, ông Đỗ Mười đă “duy tŕ được sự lănh đạo độc quyền và tuyệt đối của Đảng Cộng sản Việt Nam.”
Đánh Tư sản
Ngoài ra, nhắc tới ông Đỗ Mười không thể nào không nhắc tới chiến dịch “Đánh Tư sản” ở miền nam sau năm 1975. Chiến dịch này được cho là đă đưa cả miền nam vào t́nh trạng đói khổ cùng cực, biến Việt Nam thành một trong ba nước nghèo nhất thế giới vào năm 1985.
Blogger Đỗ Nam Trung chia sẻ với VOA:
“Vai tṛ lănh đạo của ông sau khi chiến thắng miền Nam là việc đánh tư sản. Ấn tượng nhất và ghê gớm nhất đối thanh niên lúc ấy là việc đấu tố. Con cái của các gia đ́nh tư bản sau khi vào Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh bị buộc phải đưa lực lượng của Đoàn về chính gia đ́nh nhà ḿnh để mà đấu tố cha mẹ, chỉ chỗ chôn cất vàng bạc, tiền của…Các gia đ́nh có tài sản bị họ cướp lấy hết, họ bị đuổi ra khỏi nhà, đi vượt biên, hay đi Vùng Kinh tế mới.”
Con cái của các gia đ́nh tư bản sau khi vào Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh bị buộc phải đưa lực lượng của Đoàn về chính gia đ́nh nhà ḿnh để mà đấu tố cha mẹ, chỉ chỗ chôn cất vàng bạc, tiền của...
Đỗ Nam Trung
Theo trang Nghiên cứu Lịch sử, chiến dịch Đánh Tư sản 1 (X-1) bắt đầu vào sáng ngày 11/9/1975 diễn ra trên khắp 17 tỉnh thành miền Nam và thành phố Sài G̣n, tập trung vào những người Việt gốc Hoa, chủ yếu nhắm vào nhà các cư dân thành thị, tịch thu nhà và cưỡng bức toàn bộ gia đ́nh nạn nhân phải đi về vùng Kinh Tế Mới sinh sống.
Chiến dịch Đánh tư sản 2 (X-2) được tiến hành từ tháng 3/1978 và kéo dài cho đến sau Đổi Mới, tức là khoảng năm 1990, chủ yếu nhắm vào tư thương, tiểu tư sản, các thành phần sản xuất nhỏ vốn rất đa dạng và phồn thịnh trong nền kinh tế tự do mà chính phủ Việt Nam Cộng Ḥa từng khuyến khích và hậu thuẫn tại miền Nam.
Song song với chiến dịch X-2 là chiến dịch X-3 đặc biệt tập trung tại Sài G̣n. Kết quả là hàng ngàn gia đ́nh cán bộ miền Bắc đă vào Sài g̣n sinh sống trong những ngôi nhà bị tịch thu, theo trang Nghiên cứu Lịch sử.
Tổng Bí thư Đỗ Mười nói chuyện với người dân xă Lê Lợi, huyện Thường Tín, ngày 1/11/1992. TTXVN
Trong giao đoạn từ sau 1975 đến năm 1991, ông Đỗ Mười làm Chủ nhiệm Uỷ ban Kiến thiết Cơ bản của Trung Ương, Chủ nhiệm Văn pḥng Kinh tế kiêm Phó Thủ tướng, và sau đó là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, là người chỉ huy trực tiếp các chiến dịch “đánh tư sản” hay c̣n gọi là “cải tạo công thương nghiệp,” với vai tṛ là Trưởng ban cải tạo tư sản trung ương, thành lập vào ngày 16/2/1976.
Trong cuốn “Bên Thắng cuộc,” xuất bản năm 2013 tại Mỹ, nhà báo Huy Đức (Trương Huy San) viết: “Công cuộc cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh” ở miền Nam, tiến hành từ sau 1975, đă cải tạo 3.560 cơ sở tư bản tư doanh công nghiệp, trong đó có 1.354 cơ sở của tư sản mại bản bị công hữu hóa, tịch thu, 498 cơ sở bị chuyển thành công tư hợp doanh; chuyển 5.000 tư sản thương nghiệp sang sản xuất; chuyển chín vạn tiểu thương sang sản xuất; sử dụng 15.000 người vào mạng lưới thương nghiệp xă hội chủ nghĩa.”
Trang Trithucvn.net nói với chiến dịch “Cải tạo Tư sản,” của ông Đỗ Mười, cả triệu người dân Sài G̣n đột nhiên lâm vào cảnh đói kém trầm trọng, và đây được coi như một đ̣n trả thù hữu hiệu đối với ngụy quân, ngụy quyền và tiểu tư sản miền nam.
Hội nghị Thành Đô
Tháng 9 năm 1990, ông Đỗ Mười, trong cương vị Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, đă có chuyến công du tới Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên của Trung Quốc, cùng với Tổng Bí Thư Nguyễn Văn Linh và Cố vấn Phạm Văn Đồng, trong một sứ mệnh mà các nhà phân tích nói đê 3“kư kết hiệp định Thành Đô,” chỉ vài tháng trước khi ông Mười lên làm Tổng Bí thư vào tháng 6/1991.
“Ông và các nhà lănh đạo Việt Nam đă kư Hiệp định Thành Đô với phía Trung Quốc. Đó là hậu quả để lại cho con cháu mà chúng ta phải đấu tranh để ǵn giữ chủ quyền quốc gia.”
Tác giả Trương Nhân Tuấn viết cho VOA hôm 2/10: “Hệ quả của Hội nghị Thành Đô là “gắn liền” vận mệnh của Việt Nam vào Trung Quốc qua “thập lục tự phương châm”, Việt Nam gọi là “16 chữ vàng” (Sơn thủy tương liên, Lư tưởng tương thông, Văn hóa tương đồng, Vận mệnh tương quan). Bản Tuyên bố chung giữa hai nước do Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng kư vào đầu năm 2017 có nhắc lại “hai cộng đồng cùng chia sẻ một tương lai.” Thông thường th́ chỉ có những người dân trong cùng một quốc gia mới chia sẻ chung một tương lai, có cùng chung vận mạng.”
Hôm 2/10, Blogger Kudu Nấm viết: “Người cuối cùng của bộ 3 quyền lực dự Hội nghị Thành Đô đă ra đi.”
Tổng Bí Thư Đỗ Mười thăm chính thức Bắc Kinh vào tháng 11/1995.
Trong suốt thời gian làm Tổng Bí Thư, ông Đỗ Mười đă 3 lần thăm chính thức Trung Quốc vào các năm 1991, 1995, và 1997, theo Tân Hoa Xă. Trong chuyến thăm năm 1991, ông Đỗ Mười xin lỗi và phục hồi quan hệ với Trung Quốc, theo tác giả David W.P. Elliott, viết trong cuốn sách “Đêm trước Đổi mới.”
Hội nghị Thành đô được cho là một sự kiện vẫn tác động tới đường lối và chính sách của chính quyền Việt Nam ngày nay.
Nhà báo Lê Phú Khải nhận xét về ông Đỗ Mười trên trang Thời báo Sài g̣n: “Ông là tấn bi hài kịch của một người lănh đạo Đảng cộng sản xuất thân từ tầng lớp b́nh dân trong xă hội Việt Nam nông nghiệp lạc hậu phong kiến nửa thực dân trước 1945.”
Nhà báo Khải viết tiếp: “V́ yêu nước, ông đi làm cách mạng, từng bị thực dân tù đầy, tra tấn. Nhưng v́ đi lạc vào quỹ đạo Cộng sản nên bị “ma dẫn lối, quỷ đưa đường...!” Đó là bi kịch (tragédie) cho chính ông và cho cả nhân dân của ông.”
Tác giả Trương Nhân Tuấn nhận định rằng “tiêu sản của cố Tổng bí thư Đỗ Mười thật là nặng nề cho đất nước và dân tộc Việt Nam.”
Tiêu sản của cố Tổng bí thư Đỗ Mười thật là nặng nề cho đất nước và dân tộc Việt Nam.
Trương Nhân Tuấn
Ông Đỗ Mười hai lần được bầu giữ cương vị người lănh đạo cao nhất của Đảng tại Đại hội Đảng lần thứ VII (1991) và thứ VIII (1996), thuộc thành phần bảo thủ của Đảng Cộng sản Việt Nam với lập trường quyết liệt trong việc đánh đổ đế quốc và xóa bỏ bóc lột cũng như kiên định đi theo con đường Chủ nghĩa Xă hội.
Vào giữa nhiệm kỳ Tổng bí thứ lần thứ hai, tại Hội nghị Trung ương 4 (khóa VIII) tháng 12/1997, ông Mười từ chức để nhường ghế Tổng Bí Thư cho ông Lê Khả Phiêu. Từ năm 1997 đến năm 2001, ông được cử làm Cố vấn Ban chấp hành Trung ương Đảng, được trao danh hiệu 85 tuổi đảng, và sau đó hầu như biến mất trong con mắt của công chúng.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
