Trung Quốc cậy lf nước mạnh để lấn át các quốc gia trên Biển Đông. Nếu hợp tác lại các nước sẽ chống lại được Trung Quốc? Nhưng hiện chưa thể khẳng định liệu Malaysia có chuyển hướng từ mềm dẻo sang cứng rắn hơn với Trung Quốc về vấn đề biển Đông hay không.
Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad tại hội nghị Malaysia Beyond 2020 ở Kuala Lumpur hôm 21-10 nói việc Trung Quốc (TQ) và Mỹ tăng cường hiện diện quân sự ở biển Đông có thể làm mất ổn định tuyến đường vận tải quan trọng, theo báo Malay Mail.
“Ở khu vực eo biển Malacca và biển Đông, việc đi lại của tàu bè vẫn tự do, không bị cản trở nhưng một khi các bên bắt đầu điều động tàu chiến th́ sẽ thành vấn đề. Điều đó có thể dẫn đến chiến tranh” - Thủ tướng Mahathir Mohamad nói.
Từ chủ trương phi quân sự hóa
Trước đó không lâu, Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad công bố khung hướng dẫn mới đối với chính sách đối ngoại của Malaysia. Với chủ đề “Thay đổi liên tục”, khung chính sách mới khẳng định: “Về cơ bản, biển Đông phải là vùng biển hợp tác, kết nối và xây dựng cộng đồng, không phải đối đầu hay xung đột. Điều này phù hợp với tinh thần của Tuyên bố về khu vực ḥa b́nh, tự do và trung lập (ZOPFAN). Malaysia sẽ tích cực thúc đẩy tầm nh́n này ở ASEAN”.
Như vậy, chủ trương của Thủ tướng Malaysia là phi quân sự hóa biển Đông, khu vực đang xảy ra nhiều tranh chấp và biến nơi này thành một khu vực ḥa b́nh, hữu nghị.
Mặt khác, dù thừa nhận liên tục theo dơi và phát hiện các tàu TQ đi vào khảo sát dầu khí trái phép trong vùng biển của Malaysia ở biển Đông, Thủ tướng Mahathir Mohamad từng tuyên bố không muốn có lập trường đối đầu với Bắc Kinh về vùng biển Đông, đồng thời thừa nhận rằng Malaysia quá nhỏ bé để đối mặt với sức mạnh và tham vọng của TQ.
Phát biểu của ông Mahathir Mohamad khiến nhiều người nhớ lại những nội dung tương tự trong tuyên bố của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. Trong đó, người đứng đầu chính quyền Manila thừa nhận “không thể làm ǵ được TQ”, “không ngăn được ông Tập Cận B́nh đánh bắt cá ở biển Đông” và “thậm chí Mỹ c̣n sợ TQ”.
Có thể thấy khá rơ chủ chương nhượng bộ TQ của Thủ tướng Malaysia khi thời gian qua Bắc Kinh liên tục gây hấn tại biển Đông nhưng phản ứng của Malaysia là rất hạn chế, đặc biệt khi Bắc Kinh đầu tư vào các dự án tỉ USD ở Malaysia trong khung khổ sáng kiến Một vành đai, Một con đường.
Có một số lư do để giải thích chủ trương mềm dẻo của Malaysia: (i) TQ là đối tác kinh tế lớn nhất của Malaysia tính đến nay; (ii) TQ tăng cường đe dọa, bắt nạt khiến Malaysia sập bẫy tâm lư; và (iii) hệ thống quân sự của nước này c̣n quá cách biệt so với TQ.
Thủ tướng Mahathir Mohamad có chủ trương phi quân sự hóa biển Đông. Ảnh: BERNAMA
Không thể tiếp tục nhân nhượng?
Khác với thái độ cầu thị của Malaysia, TQ ngày càng lấn tới ở biển Đông, ức hiếp các quốc gia trong khu vực và không loại trừ bất kỳ ai. Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á (AMTI) trong báo cáo công bố ngày 26-9 cho biết ít nhất một tàu hải cảnh TQ bị phát hiện hoạt động ở cụm băi cạn Luconia trong suốt 258 ngày trong năm qua. Như vậy, TQ dùng hơn 70% thời gian trong năm để tiếp cận khu vực Malaysia tuyên bố chủ quyền ở biển Đông. Theo AMTI, TQ bắt đầu tuần tra quanh khu vực Luconia kể từ năm 2013.
Thực tế vào tháng 9-2019, Malaysia và TQ đă đồng ư thiết lập một cơ chế đối thoại chung về biển Đông. Trong dịp này, Ngoại trưởng TQ Vương Nghị phát biểu rất vô lư trong cuộc họp báo với Ngoại trưởng Malaysia Saifuddin Abdullah, rằng: Năm 2019, căng thẳng ở biển Đông đă giảm. Theo giới quan sát, dù có cơ chế đối thoại chung nhưng trên thực tế, mối quan hệ TQ - Malaysia vẫn ở tŕnh trạng “bằng mặt nhưng không bằng ḷng”
VietBF@ sưu tầm.