Ảnh ông Vơ Văn Thưởng và các ông Vơ Chí Công, Nguyễn Quang Hà, Vơ Văn Kiệt là những người có khả năng là bố ông Vơ Văn Thưởng
Một nguyên tắc bất thành văn của Đảng cộng sản Việt Nam là lấy con cái các nhà lănh đạo Đảng và Nhà nước làm nguồn lănh đạo kế tiếp, trên cơ sở niềm tin rằng con cái sẽ bảo vệ đến cùng thành quả chính trị của cha mẹ họ. Tầng lớp “lănh đạo dự bị” này v́ thế được dân gian gọi là “thái tử Đỏ” hay ”thái tử Đảng”, như một sự làm mới hay cập nhật hóa câu ca dao “Con vua th́ lại làm vua/Con săi ở chùa lại quét lá đa.”
Do đó, việc ông Vơ Văn Thưởng, theo giới quan sát, cho đến giờ chưa để lại ấn tượng đặc biệt nào trong công tác mà lại được Quốc hội Việt Nam bầu làm Chủ tịch nước ngày 2/3 vừa qua, tất dẫn đến suy đoán, ông là một “thái tử Đảng” trong bối cảnh lư lịch của ông do Nhà nước Việt Nam công bố (1) không cho biết cha mẹ ông là ai, ngoài việc ghi quê quán của ông là “xă An Phước, huyện Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long”. Điều bất ngờ là chính địa chỉ được coi là quê quán này của ông Thưởng lại hỗ trợ đáng kể suy đoán trên.
“Quê quán” là ǵ
Theo Việt Nam Tự Điển, cuốn từ điển tiếng Việt đầu tiên, do Hội Khai Trí Tiến Đức xuất bản năm 1931, “quê” là “nơi cội rễ của ḍng họ nhà ḿnh”, đồng nhất với “quê hương”, “quê quán”. Để hiểu rơ hơn “quê quán” là ǵ, sẽ là cần thiết hiểu được “quán”.
Vẫn theo sách này, “quán” là “nhà rộng để hội họp hay để làm công việc”. Kết hợp lại, “quê quán” là “nơi có nhà hội họp của ḍng họ của một người”. Nếu định nghĩa này được chấp nhận th́ “quán” chính là “nhà thờ Họ” hay “nhà thờ Tổ”, ngôi nhà mà một ḍng họ lập ra để thờ cúng tổ tiên của ḿnh. Với cách hiểu như vậy th́ “quê quán” là “nơi có nhà thờ Họ của ḍng họ của một người”.
“Quán” c̣n có thể hiểu một cách đơn giản là “nơi chốn” (place trong tiếng Anh và tiếng Pháp) dựa trên định nghĩa “sinh quán” cũng của Việt Nam Tự Điển, theo đó “sinh quán” là “nơi ḿnh sinh ra”.
Bất luận thế nào, “quê quán” là “nơi ḍng họ của một người sinh sống lâu đời”. Nói cách khác, về thăm “quê quán” của ai đó tất gặp người trong ḍng họ người ấy, không người này th́ người khác!
Vậy, phải chăng “quê quán” theo pháp luật Việt Nam hiên tại cũng được hiểu như thế?
Mục “Chú thích” của Biểu mẫu giấy khai sinh TP/HT-1999-A.2 được ban hành kèm theo Quyết định số 1203-QĐ/TP-HT ngày 26 tháng 12 năm 1998 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn ghi “quê quán” như sau: “Ghi theo nơi sinh trưởng của cha đẻ; nếu không rơ cha đẻ là ai, th́ ghi theo nơi sinh trưởng của mẹ đẻ; trong trường hợp không xác định được cha, mẹ đẻ, th́ để trống”.
Thế nhưng, làm theo hướng dẫn này của Bộ Tư pháp th́ rất có thể “quê quán” thay đổi chỉ sau một đời. Lấy gia đ́nh tôi làm ví dụ. Bố tôi, Cù Huy Cận, sinh ra tại làng Ân Phú (nay là xă Ân Phú), huyện Hương Sơn (nay là huyện Vũ Quang), tỉnh Hà Tĩnh, là Trưởng Tộc (Họ) Cù Huy, một ḍng họ sinh sống nơi đây ít nhất từ thế kỷ 15. Địa danh này cũng là nơi có nhà thờ họ Cù Huy (2). Về phần ḿnh, tôi sinh ra tại Hà Nội. Con trai đầu của tôi sinh ra tại thành phố Hồ Chí Minh. Như vậy, “quê quán” của con tôi là Hà Nội, khác với “quê quán” của tôi là “Hà Tĩnh”! Điều này rơ ràng khác với quan niệm truyền thống về “quê quán”, và hơn thế nữa, vô cùng bất tiện với Nhà nước Việt Nam vốn coi trọng chủ nghĩa lư lịch dựa trên nguồn gốc của gia đ́nh cá nhân có liên quan.
Hẳn nhận thấy sự bất cập của hướng dẫn trên nên tại Quyết định 01 ngày 29/3/2006, Bộ Tư pháp đă có hướng dẫn mới về xác định “quê quán” trong giấy khai sinh. Theo đó, “quê quán” được ghi theo quê quán của cha đẻ; nếu không rơ cha đẻ là ai th́ ghi theo quê quán của mẹ đẻ; trong trường hợp không xác định được cha, mẹ đẻ th́ để trống. Thông tư 01 ngày 2/6/2008 của Bộ Tư pháp cũng có hướng dẫn tương tự để xác định “quê quán”. Khoản 8 Điều 4 Luật Hộ tịch năm 2014 đă chấp nhận hướng dẫn này của Bố Tư pháp khi quy định “Quê quán của cá nhân được xác định theo quê quán của cha hoặc mẹ theo thỏa thuận của cha, mẹ hoặc theo tập quán được ghi trong tờ khai khi đăng kư khai sinh.”
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất cho việc xác định “quê quán” là định nghĩa thế nào là “quê quán” th́ không một văn bản pháp lư nào của nước Cộng ḥa xă hội chủ nghĩa Việt Nam đưa ra. Thành thử, “quê quán” chỉ có thể được xác định theo định nghĩa truyền thống, là “nơi ḍng họ của một người sinh sống lâu đời”.
Từ một bài báo Nhà nước
Ngày 3/3/2023, báo Tiền Phong đăng bài “Vĩnh Long tự hào về người con ưu tú” (3) do phóng viên của báo viết sau khi “đến ấp Phú An, xă An Phước, huyện Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long, quê hương của tân Chủ tịch nước Vơ Văn Thưởng.” Như trên đă đề cập, “quê quán” hay “quê hương” là “nơi ḍng họ của một người sinh sống lâu đời”. Oái oăm thay, bài báo tuyệt nhiên không cung cấp bất cứ thông tin nào về cha mẹ của ông Thưởng, cũng không cho thấy tác giả đă tiếp xúc với ai đó trong ḍng họ của ông Thưởng!
Sự phi lư này chỉ có thể dẫn đến kết luận rằng “ấp Phú An, xă An Phước, huyện Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long” không phải là quê quán/quê hương của ông Thưởng cũng như cha của ông không sinh ra tại địa chỉ trên. Điều này đến lượt nó tăng độ khả tín cho thông tin về cha ông Thưởng mà tôi đă có được cách đây mười mấy năm, khi tôi c̣n ở trong nước.
Một người từng giữ trọng trách trong hệ thống chính trị Việt Nam cho tôi biết, thân phụ Vơ Văn Thưởng là Vơ Chí Công. Vị này sinh tại làng Khương Mỹ, xă Tam Xuân, huyện Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng (nay là tỉnh Quảng Nam), là một yếu nhân của ĐCSVN và Nhà nước Việt Nam. Trong Chiến tranh Việt Nam, Vơ Chí Công là phó bí thư trung ương Cục miền Nam của Đảng Lao động Việt Nam (ĐCSVN ngày nay), phó Chủ tịch Mặt trân dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Sau 1975, Ông là Phó Thủ tướng phụ trách nông nghiệp rồi Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (1987 – 1992), chức vụ tương đương Chủ tịch nước.
Thông tin về gia đ́nh riêng của Vơ Chí Công trên báo chí Việt Nam hỗ trợ giả thuyết ông là thân phụ tân Chủ tịch Việt Nam.
Vơ Chí Công có hai người vợ. Vợ đầu là Phan Thị Nể (4), bà này có với ông 3 người con là Vơ Thị Nghĩa, Vơ Quốc Tấn và Vơ Quốc Công. Bà Nể qua đời năm1969 (5). Vợ thứ hai tên là Mễ. Bài viết “Chủ tịch Vơ Chí Công với văn nghệ dân tộc” của Giáo sư Hoàng Chương (6) có đoạn sau đây:
“Sau nhiệm kỳ làm Chủ tịch Nước, đồng chí Vơ Chí Công tiếp tục làm cố vấn Ban Chấp hành T.Ư Đảng. Với cương vị mới, ông vẫn quan tâm tới đời sống văn hóa nghệ thuật. Nhiều văn nghệ sỹ tuồng và bài cḥi ở Liên khu 5 gặp khó khăn về đời sống cũng như việc bảo tồn và phát huy nghệ thuật dân tộc, đă nhờ tôi đưa tới gặp ông để giăi bày nguyện vọng. Có lần tôi đưa NSND Lệ Thi tới gặp cố vấn Vơ Chí Công. Trước khi tŕnh bày nguyện vọng của ḿnh, chị Lệ Thi hát nhiều đoạn tuồng và bài cḥi cho cố vấn Vơ Chí Công nghe. Ông tỏ ra thích thú và khuyên chị Lệ Thi hăy truyền nghề lại cho lớp trẻ. Khi nghe chị Lệ Thi nói về nỗi khó khăn trong cuộc sống của ḿnh, lương không đủ sống, nhà cửa không có, ông xúc động nói: “Rất tiếc là tôi chẳng có tiền để giúp đỡ cho chị. Trong nhà có chiếc tủ đứng c̣n tốt, không có ǵ đựng, hay là chị mang về dùng tạm có được không?”. NSND Lệ Thi xúc động ứa nước mắt, nói: “Em vô cùng cảm ơn anh chị, nhưng làm sao có thể mang cái tủ này về tới Phan Thiết?”. Bà Mễ, vợ ông c̣n nói: nếu không mang về Nam được th́ đem bán đi lấy tiền tiêu tạm. Thật chỉ có những con người liêm khiết và có tấm ḷng cao cả, bao dung như vậy mới có những ứng xử đẹp đối với nghệ sỹ nghèo!”
Mễ (từ Hán Việt, nghĩa là gạo) là cái tên của nhiều vùng đất cổ ở miền Bắc (Mễ Tŕ, Mễ Sơn (Hà Nội), Mễ Sơn (Hải Dương), Cổ Mễ (Bắc Ninh), Mễ, Mễ Sở (Hưng Yên)…Do đó, khả năng nhiều bà Mễ là người miền Bắc. Nếu tin rằng Vơ Văn Thưởng là con Vơ Chí Công th́ bà Mễ chính là mẹ ông. Trong trường hợp này, ngày sinh của ông Thưởng, 13/12/1970, cho thấy ông Công rất có thể thành thân với bà Mễ khoảng đầu năm 1970, sau khi ông từ Nam ra Hà Nội dự Hội nghị 18 của Trung ương Đảng khóa III họp vào tháng 1 cùng năm. Cũng như vậy, nếu đúng là ông Công lấy bà Mễ th́ cuộc hôn nhân này là hoàn toàn hợp pháp bởi bà Nể, vợ đầu của ông Công, qua đời năm trước đó, 1969.
Ngoài ra, việc tân Chủ tịch nước Vơ Văn Thưởng kết thúc diễn văn nhậm chức (7) bằng thơ của Xuân Diệu, thi nhân có “cha người Đàng Ngoài” (Hà Tĩnh) và “mẹ người Đàng Trong” (B́nh Định) (mà ông nói là mượn để “nói thay ḷng ḿnh”, càng củng cố giả thuyết ông là kết quả của cuộc hôn nhân giữa Vơ Chí Công, một người Nam và bà Mễ, một người Bắc trong bối cảnh Chiến tranh Việt Nam.
Bất luận thế nào, Nhà nước Việt Nam cũng như bản thân tân Chủ tịch nước Vơ Văn Thưởng cần sớm công bố ai là thân phụ và thân mẫu của ông. Bởi người dân Việt Nam có quyền được biết xuất xứ của người đại diện cao nhất của họ trong tư cách đứng đầu Nhà nước “của Nhân dân, do Nhân dân, v́ Nhân dân” mà Hiến pháp long trọng quy định!
Tác giả: Tiến sĩ Luật Cù Huy Hà Vũ là một luật gia, học giả và nhà bất đồng chính kiến, cựu tù nhân chính trị Việt Nam, nguyên là cán bộ Bộ Ngoại giao Việt Nam trong 30 năm. Hiện ông sống tại California, Hoa Kỳ.
________
Chú thích
1. Tiểu sử đồng chí Vơ Văn Thưởng, Chủ tịch nước Cộng ḥa xă hội chủ nghĩa Việt Nam, Cổng thông tin điện tử Chính phủ, 09/03/2023.
2. Nhà thờ họ Cù Huy-Niềm tự hào trong nền văn hóa đất Việt, Vietnammarch
3. Vĩnh Long tự hào về người con ưu tú, Tiền phong, 3/03/2023.
4. Vĩnh biệt một con người tài đức vẹn toàn, Hà Nội Mới.
5. “Vơ Chí Công - người con ưu tú của đất nước, Cổng thông tin điện tử tỉnh Quảng Nam, 27/06/2012.
6. Chủ tịch Vơ Chí Công với văn nghệ dân tộc, Người đại biểu nhân dân, 12/08/2012
7. Toàn văn phát biểu nhậm chức của ủy viên Bộ chính trị, Chủ tịch nước Vơ Văn Thưởng tại kỳ họp bất thường lần thứ tư, Quốc Hội khóa XV, Cổng thông tin điện tử Quốc Hội nước CHXHCNVN, 02/03/2023.
8. Nhà thơ Xuân Diệu (tên thật là Ngô Xuân Diệu), bác ruột và là cha nuôi tôi, tác giả bài thơ “Cha Đàng Ngoài, Mẹ ở Đàng Trong”, sáng tác tháng 6/1960, khi Việt Nam c̣n bị chia cắt làm hai miền Bắc – Nam. Bài thơ có những câu: “Quê cha Hà Tĩnh đất hẹp khô rang/ Đói bao thuở, cơm chia phần từng bát/ Quê mẹ gió nồm thổi lên tươi mát/ B́nh Định lúa xanh ôm bóng tháp Chàm.”
Tác giả: Cù Huy Hà Vũ
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
