Đen Vâu từng bị chê 'vô công rồi nghề'. Rapper tổ chức liveshow kỷ niệm 10 năm ca hát. Anh tự hào với những ǵ đă đạt được trong những năm tháng theo đuổi âm nhạc.
Đen Vâu đang tận hưởng thành công ở tuổi 30. Ảnh: Nhật Duy.
- Liveshow kỷ niệm 10 năm ca hát của anh diễn ra tối 9/11. Theo đuổi nhạc rap nhiều năm, anh được ǵ?
- Tôi đang hạnh phúc v́ sống khỏe nhờ rap, kiếm được nhiều tiền từ đam mê. 10 năm trước, tôi phải ngửa tay nhờ bố mẹ chu cấp th́ giờ, tôi đă dành dụm, gửi về rất nhiều tiền cho gia đ́nh ở Hạ Long. Dù so với nhiều nghệ sĩ cùng trang lứa, tôi chưa là ǵ, vẫn ở nhà thuê nhưng tôi tự hào với những ǵ gặt hái được và dùng tiền đầu tư cho âm nhạc.
Đôi khi, tôi tiếc v́ ḿnh đă không đi hát sớm hơn. Lúc 20 đến 25 tuổi - thời gian đẹp nhất đời người, tôi lại ù ĺ. Khi đó, tôi loay hoay, mất định hướng, chỉ nhốt ḿnh trong pḥng, âm nhạc v́ thế cũng u ám, nhuốm màu tiêu cực. 26 tuổi, tôi mới nhận những đồng cát-xê đầu tiên. Bây giờ tư duy âm nhạc, ca từ của tôi vẫn như thế, có điều tinh thần thoải mái hơn. Ngày trước, tôi hay hát về những điều u tối. Giờ, bài nhạc của tôi nghe "chill" hơn, thư giăn hơn, hướng mọi người đến sự lạc quan, yêu đời.
- Anh dùng âm nhạc để trải ḷng ḿnh như thế nào?
- Với tôi, mỗi bài hát là một cách tôi lưu giữ kư ức. Nghe Cây bàng, tôi nhớ lần đầu tiên ḿnh đặt chân lên sân khấu chuyên nghiệp. Bài Trả lại cho em là một sáng tác sau lần tôi bị từ chối trong t́nh yêu. Với bài Lộn xộn 1, tôi kể lại một giai đoạn hỗn loạn của bản thân v́ vừa bỏ nghề công nhân, chuyển hướng đi hát khi vẫn đau đáu về tương lai. Thỉnh thoảng, tôi viết nhạc dựa trên câu chuyện của bạn bè, người thân.
- Nhiều lần anh tránh kể về công việc cũ - một nhân viên thu gom rác ở quê nhà, v́ sao vậy?
- Ở Hạ Long, tôi từng làm nhân viên thu gom rác thải trên biển suốt bảy năm, từ lúc mới học xong cấp ba đến khi bắt đầu đi hát. Nhiều người khi nghe tôi nhắc tới nghề cũ đều thấy thiệt tḥi cho tôi. Tuy nhiên, tôi không muốn mọi người nghĩ về quá khứ của ḿnh thiếu tích cực. Tôi rất sợ ai đó sẽ cho rằng tôi kể lể về nghề nhặt rác để gợi ḷng thương hại. Ngược lại, tôi phải cảm ơn những ngày tháng đó đă tiếp thêm động lực để tôi phấn đấu hơn trên con đường âm nhạc. Nghề cũ cũng cho tôi nhiều vốn sống để ca từ dày dạn thêm. Tôi chưa bao giờ chối bỏ quá khứ của ḿnh.
"Lối nhỏ" - MV mới nhất của Đen. Video: Youtube.
- Từ khi nào, anh cảm nhận ḿnh nổi tiếng?
- Có lẽ từ lúc người quen ở quê biết tôi thực ra là một rapper chứ không phải một kẻ lông bông, vô công rồi nghề. Ở Hạ Long, nhà tôi nằm cách biệt thành phố, khuất trong núi, đường sá lầy lội, lợn gà chạy đầy. Hồi tôi chưa nổi tiếng, hàng xóm hay sang nhà tôi "méc" bố mẹ, đại loại: "Sao tao thấy thằng Cường nhà mày cứ đi đâu một thời gian rồi về nhà, người đen đúa, hốc hác. Đêm thức, ngày ngủ đến trưa mới dậy, nghề nghiệp th́ chẳng biết làm ǵ". Gần đây, khi tôi trở về, những đứa trẻ trong xóm bắt đầu la lên: "A chú Đen, chú Đen về rồi". Người quen cũng kể với gia đ́nh về những lần thấy tôi trên tivi. Điều quan trọng nhất, tôi thấy bố mẹ vui hơn hẳn.
Hai, ba năm trước, tôi không nghĩ sẽ có ngày ḿnh được ống kính vây quanh. Với tôi, mọi thứ diễn ra cứ từ từ. Khi đi hát, tôi không đặt mục tiêu danh vọng, chỉ làm để thỏa măn đam mê.
- Ca từ của anh không ít lần gây tranh căi, anh nói sao?
- Năm 2018, bài Anh đếch cần ǵ nhiều ngoài em tôi hát chung với Vũ, Thành Đồng được chia sẻ nhiều trên mạng xă hội. Một bộ phận khán giả tranh căi v́ từ "đếch", cho rằng tôi dùng từ dung tục trong bài hát. Thực ra, tôi thấy ca từ tôi viết ra không bậy bạ ǵ, chỉ là lời ăn tiếng nói hàng ngày.
Trước bài này, với ca khúc Đưa nhau đi trốn và nhiều bài khác, tôi cũng bị nhiều người quy là cổ vũ lối sống thiếu trách nhiệm. Lúc đó, tôi suy sụp lắm. Tôi chỉ nói thay tiếng ḷng của nhiều bạn trẻ là dân văn pḥng - những người "giữa thành phố sống chồng lên nhau" (lời ca khúc Bài này chill phết). Khi tôi viết câu "cùng lắm th́ ḿnh về quê, ḿnh nuôi cá và trồng thêm rau", tôi chỉ muốn trấn an người nghe rằng: luôn có một lối thoát cho ḿnh. Tôi không hô hào, kêu gọi khán giả thấy cuộc sống khó khăn quá th́ hăy buông xuôi. Có thể một phần do lỗi của tôi khiến họ hiểu sai, v́ ca từ chưa đủ sức nặng để khán giả tiếp cận thông điệp ḿnh muốn truyền tải.
- Các MV của anh thường được dàn dựng đơn giản, ít tốn kém. Sao anh không đầu tư hơn?
- Tôi nghĩ sự chuyên nghiệp của một nghệ sĩ nằm ở tinh thần, không phải h́nh thức. Đây là thời đại của "idea" (ư tưởng). Một MV được nghe nhiều chắc chắn không chỉ v́ nó được dàn dựng tốt, kỹ xảo đẹp, kinh phí cao.
Như trong MV Hai triệu năm, tôi chỉ quay từ đầu đến cuối cảnh ngâm ḿnh trong nước, bài hát vẫn dẫn đầu top trending (thịnh hành) của Youtube. Tôi không cố t́nh làm hời hợt để ra "chất" Đen Vâu, mà ư tưởng trong đầu tự nhiên h́nh thành như vậy. Tôi đọc được một b́nh luận dưới MV đó: "Nghệ sĩ nổi tiếng mà làm MV kiểu này th́ không tôn trọng khán giả". Tôi sững sờ, nghĩ: "Trời ơi, họ đánh giá dựa vào chất gỗ hay nước sơn vậy?". Bài đó viết về t́nh yêu, con người từ lúc thể đơn bào xuất hiện đến lúc có thuyết tiến hóa của Darwin. Tôi mất khoảng ba tháng để nghĩ ra ư tưởng đó. Với nhạc rap, tôi luôn hy vọng khán giả sẽ tập trung vào lời hát hơn, MV chỉ bổ trợ.
- Trước liveshow, anh lo sợ điều ǵ?
- Tôi sợ nhất là mất giọng. Một tuần nay, ngày nào tôi cũng rap hết sức để xem khả năng ḿnh hát liên tục được bao nhiêu bài. Nh́n các đồng nghiệp xung quanh như Vũ, Ngọt, tôi khâm phục, tự hỏi v́ sao họ có thể hát mười mấy, 20 bài trong vài giờ. Tôi t́m cách kiềm chế ḿnh, ít gào khi hát, tránh "cháy" quá mức từ đầu chương tŕnh để rồi "sập nguồn" sau đó. Việc nhớ lời cũng là một thử thách với tôi. Trước đây, tôi chỉ hát cùng lắm hai, ba bài một show. Tôi vừa nhờ trợ lư in lại toàn bộ lời bài hát ḿnh sẽ biểu diễn để xem dài tới đâu.
Tôi dùng tiền túi làm show, tích góp từ thù lao đi hát bấy lâu. Dù bán hết vé, show cũng sẽ lỗ, nên tôi chỉ tính toán sao cho việc lỗ chấp nhận được. Tôi không kỳ vọng liveshow này sẽ giúp bản thân thăng hạng, cát-xê tăng, mà chỉ một cột mốc đánh dấu chặng đường âm nhạc. Nhiều đồng nghiệp của tôi đă làm tới liveshow thứ tư, thứ năm. Tôi mới rục rịch làm chương tŕnh đầu tiên.