Người dân Anh dứt khoát chọn Brexit

[vuitoichat]

Đại đa số cử tri Anh khẳng định nguyện vọng Brexit, chấm dứt thế "dùng dằng nửa ở nửa về" kéo dài từ hơn ba năm qua, sau khi đảng Bảo Thủ trong cuộc bầu cử ngày 12/12/2019 đã thắng lợi áp đảo.

Kết quả bầu cử được công bố trên màn hình lớn ở Luân Đôn, Anh Quốc, ngày 13/12/2019. Jeff Overs/BBC/Handout via REUTERS

Boris Johnson bảo đảm giữ được chiếc ghế thủ tướng trong vòng 5 năm sắp tới để thực hiện kế hoạch đưa nước Anh ra khỏi Liên Âu. Nhưng ẩn số vẫn nguyên vẹn về mối quan hệ trong giai đoạn hậu Brexit giữa Luân Đôn với 27 thành viên còn lại của Bruxelles. Khẩu hiệu "Cùng nhau thực hiện Brexit" của ông Johnson đã đem lại thành công ngoài mong đợi, cho phép cánh bảo thủ giành được tới 368 trên 650 ghế tại Nghị Viện.

Với đa số áp đảo này, thủ tướng Boris Johnson không còn phải lo bị các đảng phái đối lập chống đối khi ông đệ trình kế hoạch chia tay với Liên Âu. Bên Công Đảng, phe đối lập chính, có khuynh hướng chống Brexit, thua đậm. Đảng Dân Chủ Tự Do chủ trương ở lại trong Liên Âu không đủ sức thuyết phục cử tri. Về phần đảng Ukip có lập trường Brexit triệt để, cũng không giành được một ghế nào trong nghị viện sắp tới.

Giới quan sát cho rằng, dù đã bày tỏ lập trường hết sức cứng rắn về thủ tục ly dị với châu Âu, nhưng thủ tướng Boris Johnson không bắt buộc sẽ thực hiện những cam kết đó một cách triệt để. Có nghĩa là chưa chắc nước Anh sẽ đi theo mô hình một "hard Brexit", ra khỏi liên minh thuế quan châu Âu, để rồi mất hết nhiều khoản ưu đãi về thuế quan, về tài chính với các nước bạn cũ trong đại gia đình châu Âu.

Giám đốc trung tâm nghiên cứu Center for European Reform, Charles Grant được hãng tin AFP trích dẫn cho rằng, với đa số rộng rãi vừa có được tại Westminster, thủ tướng Johnson không cần phải chiều lòng cánh cứng rắn nhất và có lập trường bài châu Âu mạnh mẽ nhất trong hàng ngũ đảng Bảo Thủ. Ông hoàn toàn có thể chọn giải pháp chia tay với Liên Âu một cách "êm thắm".

Thêm một dấu hiệu khác củng cố cho giả thuyết này đó là cánh bảo thủ vừa bất ngờ giành thắng lợi ở miền bắc nước Anh và ở vùng Midlands, miền trung. Đây là những khu công nghiệp và các khu vực này sẽ bị thiệt thòi nhiều trong kịch bản Luân Đôn chia tay với Bruxelles mà không đạt được thỏa thuận nào. Giáo sư Tony Travers trường London School of Economics gần như chắc chắn là thủ tướng Boris Johnson sẽ chọn giải pháp "mềm - soft Brexit" để các doanh nghiệp Anh có thời gian thích nghi với tình huống mới.

Trong suốt cuộc vận động tranh cử, thủ tướng Johnson hô hào khẩu hiệu "Cùng nhau thực hiện Brexit" nhưng tuyệt nhiên không đi sâu vào chi tiết của thủ tục ly dị và tránh đả động tới mối quan hệ giữa Luân Đôn và Bruxelles sau này. Chỉ riêng về thương mại chẳng hạn, Boris Johnson không nói rõ sau giai đoạn chuyển tiếp, dự trù mở ra cho tới ngày 31/12/2020, Anh Quốc sẽ giữ mối quan hệ chặt chẽ với các đối tác châu Âu tới mức độ nào.

Trong khi đó, nhìn từ phía Bruxelles, tân chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel và ủy viên đặc trách về hồ sơ Brexit ông Michel Barnier đồng tuyên bố "sẵn sàng đàm phán" với chính quyền Johnson. Đồng thời báo trước là Liên Hiệp Châu Âu đặc biệt "quan tâm đến sự toàn vẹn của thị trường nội địa châu Âu, và quan hệ trong tương lai với Luân Đôn phải bảo đảm được một sân chơi công bằng" cho tất cả các bên. Nói cách khác, Bruxelles gián tiếp cảnh cáo chính phủ Johnson tránh biến vương quốc Anh thành cửa ngõ để hàng hóa của thế giới đổ vào Liên Liên Hiệp Châu Âu, thành một thiên đường thuế khóa trong ngành tài chính, tránh biến nước Anh thành một "Singapore trên sông Thames".

Trước mắt, thủ tướng Boris Johnson dường như đang để ngỏ mọi cánh cửa. Có điều kinh nghiệm cho thấy, các kịch bản chính trị thường có những bất ngờ vào phút chót và không loại trừ khả năng các nhà chính trị có thói quen "nói một đàng, làm một nẻo".