Một cựu quan chức Lầu Năm Góc thời chính quyền Donald Trump cho rằng mối nguy cơ mà Đài Loan phải đối mặt không chỉ đến từ Trung Quốc, mà c̣n v́ “người Mỹ sẽ không chiến đấu v́ họ".
Trung Quốc dùng thủ đoạn “vùng xám” gây sức ép để thống nhất Đài Loan
Hôm 23/9, 24 máy bay quân sự của quân đội Trung Quốc một lần nữa bay vào vùng nhận dạng pḥng không ở tây nam Đài Loan. Một ngày trước đó, Đài Loan đă chính thức nộp đơn xin gia nhập “Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái B́nh Dương” (CPTPP). Chính phủ Trung Quốc tuyên bố, Đài Loan là một phần của Trung Quốc, và Trung Quốc “kiên quyết phản đối” việc Đài Loan gia nhập bất kỳ hiệp định hoặc tổ chức chính thức nào.
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đă sử dụng biện pháp được gọi là “gray zone" (vùng xám) chống Đài Loan để gây áp lực về quân sự, ngoại giao, kinh tế và chính trị trước chiến tranh hoặc xung đột, ḥng gây áp lực tối đa, buộc người dân Đài Loan chấp nhận thống nhất với Trung Quốc đại lục.
Vào tháng 3 năm nay, Đô đốc Philip Davidson, khi đó là Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương của Mỹ, đă cảnh báo tại một cuộc điều trần trước quốc hội rằng Trung Quốc có thể thực hiện các hành động quân sự chống lại Đài Loan trong sáu năm tới. Mốc thời gian rơ ràng này đă gây chấn động, làm sâu sắc thêm cảm giác cấp bách về cuộc xung đột có thể xảy ra ở eo biển Đài Loan.
Chiến lược tốt nhất Trung Quốc sẽ sử dụng là chiến tranh chớp nhoáng
Elbridge Colby, tác giả chính của Báo cáo Chiến lược Quốc pḥng Quốc gia 2018 của chính quyền Donald Trump, cho rằng cách tiếp cận của Trung Quốc đặt ra những thách thức rất lớn đối với hợp tác an ninh Mỹ-Đài Loan, bởi v́ người Đài Loan không sẵn sàng từ bỏ quyền tự chủ (autonomy) của ḿnh, không thủ đoạn “vùng xám” nào của Trung Quốc có thể thành công. V́ vậy, “chiến lược tốt nhất” của Trung Quốc sẽ là “sử dụng sức mạnh quân sự trực tiếp” để đạt được các mục tiêu chính trị của họ. Cả Mỹ và Đài Loan đều phải chuẩn bị cho điều này.
Trong cuốn sách mới “Strategy of Denial” (Chiến lược từ chối), ông Elbridge Colby đă tŕnh bày quan điểm của ông về cách Mỹ có thể chuẩn bị cho khả năng này. Ông cho rằng sau khi rút khỏi Afghanistan, Washington cần "tập trung vào châu Á như chùm tia laser", thiết lập một "liên minh" được tổ chức lỏng để chống lại sự bành trướng bá quyền của Trung Quốc trong khu vực và cùng với Nhật Bản, Đài Loan, Philippines là những nơi tuyến đầu để ngăn chặn Trung Quốc vượt khỏi Chuỗi đảo Thứ nhất ra Tây Thái B́nh Dương.
Ông Kolby, người từng là Phó Trợ lư Bộ trưởng phụ trách Chiến lược và Phát triển Quân sự của Bộ Quốc pḥng Mỹ từ năm 2017 đến 2018, vào tuần trước đă mô tả thái độ của Trung Quốc đối với Đài Loan trong một cuộc thảo luận về an ninh và quốc pḥng của Đài Loan tại cuộc họp thường niên của Trung tâm Nghiên cứu Đài Loan toàn cầu. Ông đă mô tả “Chiến lược tốt nhất” cũng là t́nh huống giả định mà ông cho là “nguy hiểm nhất” của Trung Quốc đối với Đài Loan, đó là “phong tỏa và ném bom để xâm lược Đài Loan, đồng thời đánh chiếm và giành quyền kiểm soát Đài Loan một cách nhanh nhất, để Mỹ có không có thời gian để can thiệp, sau đó nó tạo ra một ‘sự đă rồi’ (fait compleli) để có thể buộc Mỹ, Nhật Bản, Australia và các quốc gia khác phải chấp nhận thực tế mới không thể đảo ngược này”. Elbridge Colby nói, đây sẽ là "hành động tốt nhất" của Bắc Kinh.
"Tôi phải nói với các vị rằng đây là một kết quả cuối cùng rất thực tế và rất có thể xảy ra. Đó là Mỹ và các quốc gia khác đều sẽ chấp nhận thực tế mới này".
Giá phải trả cho việc chiến đấu v́ Đài Loan quá cao
Mặc dù một cuộc thăm ḍ gần đây do Hội đồng Chicago về các vấn đề toàn cầu công bố cho biết nếu Trung Quốc tiến đánh Đài Loan, hơn một nửa số người Mỹ tán thành gửi quân đến giúp bảo vệ Đài Loan, nhưng Colby nói rằng thực tế là một khi điều đó xảy ra, sự lănh đạo của Tổng thống Mỹ và một số yếu tố khác mới là ch́a khóa thực sự, bởi v́ những ǵ ông thấy từ các cuộc khảo sát không chính thức là, hầu hết người Mỹ không quan tâm đến việc "chiến đấu v́ Đài Loan".
"Điều tôi muốn nhấn mạnh ở đây, đặc biệt là đối với những người bạn của chúng tôi ở Đài Loan, là 'Các bạn đang ở vào t́nh thế nguy hiểm tột độ'. Mối nguy hiểm này không chỉ đến từ Trung Quốc, mà c̣n có thể do người dân Mỹ quyết định v́ chi phí và rủi ro quá lớn".
Elbridge Colby nói ông đă nghe những lời này từ những người rất nghiêm túc và cũng là bạn của Đài Loan; v́ vậy ông nghĩ rằng tốt nhất là Mỹ và Đài Loan nên thẳng thắn với nhau. Đối với Đài Loan, điều quan trọng nhất là tăng thêm chi tiêu quốc pḥng và sử dụng với những loại vũ khí phù hợp. V́ vậy ông thấy được cổ vũ khi bà Thái Anh Văn tuyên bố tăng cường đầu tư cho quốc pḥng và sử dụng nó đúng hướng, v́ trước đây ông đă phải đối mặt với các yêu cầu mua của Đài Loan được cho là không phù hợp với nhu cầu quốc pḥng thực sự của Đài Loan; khi đó vấn đề mua sắm vũ khí biến thành một cuộc thảo luận "độc hại" (toxic).Colby cũng không đồng ư với quan điểm của một số người cho rằng Mỹ không nên nói với Đài Loan họ nên mua loại vũ khí ǵ.
"Một số người cho rằng chúng ta không nên nói với các đồng minh của ḿnh nên mua ǵ. Tôi hoàn toàn không đồng ư với quan điểm đó, bởi v́ lính Mỹ, thủy thủ, phi công, cảnh sát biển và lính thủy đánh bộ đều sẽ mạo hiểm tính mạng, và cả dân thường. V́ vậy, chúng ta hoàn toàn có quyền đôn đốc, và trên thực tế, chúng ta cũng có trách nhiệm thúc giục các bạn (Đài Loan) định h́nh quân đội của họ theo một chiến lược tổng thể v́ lợi ích chung của chúng ta".
Quan điểm này của Colby ngày càng trở nên phổ biến hơn trong giới chính sách, giới học thuật và các chuyên gia quốc pḥng Mỹ.
Đài Loan cần phải làm nhiều hơn nữa
Trong bài phát biểu bế mạc cuộc họp thường niên nói trên, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Robert O’Brien cũng kêu gọi Đài Loan tăng cường đầu tư vào lĩnh vực tự pḥng vệ chứ không chỉ dựa vào Mỹ.
Ông nói rằng Đài Loan đang phải đối mặt với một "nguy cơ rất tồi tệ" và Đài Bắc phải làm nhiều hơn nữa với những người ra quyết định của Nhà Trắng, chẳng hạn như Cố vấn An ninh Quốc gia đương nhiệm Jake Sullivan, để có sức thuyết phục hơn khi xem xét Mỹ làm thế nào có thể đảm bảo Đài Loan tiếp tục duy tŕ nền dân chủ và tự do.Ông O'Brien nói: "Đài Loan phải bảo vệ Đài Loan, không thể chỉ dựa vào Mỹ. Chúng tôi đă từng gặp vấn đề này trước đây. Một số quốc gia châu Âu và NATO đă không đầu tư thích đáng cho quốc pḥng của họ, khiến họ có nguy cơ bị Nga xâm lược, bắt nạt hoặc cưỡng ép. Đài Loan phải thực sự bắt đầu thực hiện một số bước trong lĩnh vực này. Bà Thái Anh Văn đang làm một số việc đáng khen ngợi trong lĩnh vực này. Chi tiêu quốc pḥng đă tăng lên. Chúng ta cũng có một số nền tảng tốt ở đó, nhưng Đài Loan cũng phải làm nhiều hơn".
Bernard Cole, một giáo sư về chiến lược biển tại Học viện Quân sự Quốc gia Mỹ đă nghỉ hưu, cũng cho rằng Đài Loan vẫn chưa chuẩn bị tốt nhất cho việc pḥng vệ của ḿnh, nhưng đây lại là điều quan trọng để Tổng thống Mỹ quyết định xem xét có can thiệp vào cuộc xung đột ở eo biển Đài Loan hay không.
Bernard Cole gần đây đă viết một bài báo đăng trên "Global Taiwan Brief” (Bản tin Đài Loan toàn cầu) kêu gọi Đài Loan đẩy nhanh các cải cách quân sự cần thiết. Ông viết: “Bất kỳ tổng thống Mỹ nào cũng sẽ không chịu khoanh tay đứng nh́n khi đối mặt với cuộc tấn công vũ trang của Trung Quốc vào Đài Loan, nhưng việc có can thiệp quân sự đối với Đài Loan hay không gần như chắc chắn sẽ chỉ quyết định khi Đài Loan đă chuẩn bị tốt nhất để bảo vệ lănh thổ của họ. Nhưng hiện vẫn chưa nh́n thấy t́nh h́nh này”.Quân đội Đài Loan vừa mới kết thúc cuộc "Tập trận Hankuang" 5 ngày năm nay vào tuần trước. Các khoa mục diễn tập tập trung vào tác chiến phi đối xứng, chẳng hạn huấn luyện máy bay chiến đấu cất và hạ cánh trên đường cao tốc như một đường băng dă chiến và hoạt động của Hải quân triển khai cơ động tên lửa chống hạm và tác chiến chống đổ bộ.
Chính quyền Đài Loan gần đây đă đề xuất ngân sách quốc pḥng 471,7 tỷ Đài tệ (tương đương 16,89 tỷ USD) cho năm 2022, cao hơn mức 453,4 tỷ Đài tệ của năm nay.
|
|