10/05/19
WASHINGTON
(NBC News) — Vài tuần trước khi đơn khiếu nại tố giác được công bố, luật sư hàng đầu của CIA đă đề nghị h́nh sự với Bộ Tư pháp, về những cáo buộc của người tố giác rằng Tổng thống Donald Trump lạm dụng quyền lực để gây áp lực cho Tổng thống Ukraine. NBC News loan tin dựa vào nguồn tin thông thạo vấn đề.
Bước đi của cố vấn pháp lư hàng đầu CIA – người do Trump bổ nhiệm, Courtney Simmons Elwood – có nghĩa, bà và các viên chức cao cấp khác đă kết luận, có hành vi phạm tội ở đây. Điều này cũng đặt ra nghi vấn, tại sao Bộ Tư pháp sau đó từ chối mở một cuộc điều tra.
Trong khi Elwood xem cuộc điện thoại giữa bà và Bộ Tư pháp là đề nghị h́nh sự th́ các viên chức Bộ Tư pháp lại bảo, họ không rơ chuyện này, và sau đó đă liên lạc với bà nhưng Elwood vẫn tỏ ra mơ hồ.
Vào những ngày mà khiếu nại được công khai, trong đó tố cáo Tổng thống Mỹ làm điều sai trái, Trump không tiếc lời chỉ trích người tố giác và những người cung cấp thông tin cho viên chức này, cho rằng họ gần giống như gián điệp, và cuộc điện đàm giữa ông ta và Tổng thống Ukraine “hoàn hảo.”
Nhưng mốc thời gian từ các viên chức Mỹ thông thạo vấn đề cho thấy, nhiều viên chức chính phủ do Trump bổ nhiệm xác định khiếu nại tố giác đáng tin cậy, đáng quan ngại và nên được điều tra sâu hơn ngay sau cuộc điện đàm Trump-Zelensky vào ngày 25 tháng 7.
Trong khi mốc thời gian, và cố vấn pháp lư của CIA liên lạc với Bộ Tư pháp được tiết lộ trước đây, nhưng không có tin tức ǵ về việc bà Elwood dự tính xem cuộc gọi của ḿnh là đề nghị h́nh sự đối với hành vi của Tổng thống. Bà Elwood được xem đă hành động theo quy định được nêu trong bản ghi nhớ về quản trị các cơ quan t́nh báo tường tŕnh các cáo buộc tội liên bang như thế nào.
Sự thật là bà Elwood và các nhân viên được bổ nhiệm trong chính phủ ông Trump nh́n thấy được hành vi sai trái có thể xảy ra như trong khiếu nại tố giác đă cho thấy điểm nổi bật trong quyết định không mở cuộc điều tra của Bộ Tư pháp. Quyết định mà Bộ Tư pháp cho rằng, hoàn toàn dựa vào phân tích liệu tổng thống có vi phạm tài chánh vận động tranh cử hay không.
Elwood là người đầu tiên biết về vấn đề v́ người tố giác, một nhân viên CIA, đă nhờ đồng nghiệp báo cho bà mối quan quan ngại của ông ta về tổng thống. Vào ngày 14 tháng 8, bà tham dự cuộc họp trên điện thoại với luật sư hàng đầu về an ninh quốc gia ở Toà Bạch Ốc, và trưởng ban An ninh Quốc gia của Bộ Tư pháp.
Trên cuộc điện đàm đó, Elwood và John Eisenberg – cố vấn pháp lư hàng đầu của Hội đồng An ninh Quốc gia Toà Bạch Ốc – đă thông báo cho luật sư an ninh quốc gia Bộ Tư pháp John Demers rằng, các cáo buộc đáng được Bộ Tư pháp thẩm tra.
Theo các viên chức, Elwood đă hành động theo đúng quy định, phải báo cáo nếu các cáo buộc có cơ sở hợp lư.
Bộ Tư pháp cho biết, Tổng trưởng William Barr hay biết về cuộc trao đổi với Elwood và Eisenberg, cũng như mối quan ngại của họ về hành vi của Tổng thống. C̣n giờ th́ các viên chức Bộ Tư pháp giải thích, họ không xem cuộc điện thoại đó là đề nghị h́nh sự v́ không phải bằng văn bản chính thức. Sau đó, có đề nghị h́nh sự từ Văn pḥng Giám đốc T́nh báo Quốc gia gởi sang nhưng chỉ dựa duy nhất vào văn bản khiếu nại tố giác.
Khi Elwood và Eisenberg nói chuyện với Bộ Tư pháp, không một ai trong cuộc điện thoại nh́n thấy khiếu nại tố giác chính thức được gởi lên Tổng thanh tra cộng đồng t́nh báo hai ngày trước đó, và vẫn c̣n được giữ bí mật. Vấn đề tài chánh vận động tranh cử không được bàn trong cuộc họp này.
Việc người Mỹ kêu gọi thế lực bên ngoài đóng góp chiến dịch chính trị là hoàn toàn bất hợp pháp. Các viên chức Bộ Tư pháp cho hay, họ quyết định không theo đuổi hồ sơ h́nh sự sau khi xác định Trump không vi phạm tài chánh vận động tranh cử trong việc đề nghị Tổng thống Ukraine điều tra đối thủ chính trị, v́ yêu cầu như vậy không hội đủ điều kiện “có điều giá trị” theo luật.
Các viên chức Bộ Tư pháp cho rằng, họ chỉ điều tra cuộc điện đàm Trump-Zelensky vi phạm tài chánh vận động tranh cử v́ đây là luật duy nhất được nhắc đến trong khiếu nại tố giác. Trong khi các cựu công tố viên liên bang lại cho rằng, hành vi của ông Trump có thể lọt vào những luật h́nh sự khác, bao gồm luật tống tiền, hối lộ, xung đột quyền lợi hay gian lận, có thể áp dụng cho tổng thống hay những người thân cận ông ta.
Quyết định không mở cuộc điều tra h́nh sự có nghĩa không có chuyện FBI thẩm tra tài liệu hay thẩm vấn nhân chứng có mặt tại cuộc điện đàm, hay những người tham gia vào quyết định rút lại viện trợ quân sự cho Ukraine, luật sư tư Rudy Giuliani, và các viên chức Ukraine, những người được Trump và Giuliani nhắm tới.
Phát ngôn nhân Bộ Tư pháp Kerri Kupec cho NBC News hay, quyết định không mở cuộc điều tra được Giám đốc Ban h́nh sự, ông Brian Benczkowski, đưa ra sau khi tham vấn với các luật sư tại bộ phận liêm chính công cộng. Bà Kupec cùng các viên chức khác từ chối cho biết liệu có ai bất đồng với quyết định này hay không.
Hương Giang (Theo NBC News)