8/21/19
(Washington Post) – Khi Donald Trump tập trung vào sức khoẻ tâm thần, xem đây là nguyên nhân dẫn đến những vụ thảm sát ở El Paso và Dayton làm 31 người bị thiệt mạng, các viên chức y tế liên bang phải bảo đảm một chuyện: Không có bất cứ chuyên viên chính phủ nào đưa ra tuyên bố mâu thuẫn với Tổng thống.
Bộ Y tế và Nhân sinh (HHS) ra chỉ thị đề ngày 5 tháng 8, trong đó cảnh báo các nhân viên truyền thông không đăng bất cứ điều ǵ liên quan đến sức khoẻ tâm thần, bạo lực và thảm sát trên mạng xă hội nếu chưa được sự cho phép. Theo 3 nhân viên Bộ, điều này báo động một số chuyên viên sức khoẻ tâm thần của chính phủ, những người cho rằng, họ cảm thấy bị bịt miệng vào thời điểm khi nhiều người Mỹ đang t́m kiếm câu trả lời về đại dịch thảm sát,
Nhiều nhà nghiên cứu, và các chuyên viên sức khoẻ tâm thần cho rằng, ư kiến của ông Trump mâu thuẫn với nghiên cứu tồn tại bấy lâu nay.
Một nhân viên Bộ Y tế dấu tên cho hay, anh “không nghi ngờ ǵ, điều này có nghĩa ngăn chặn bất cứ ai đưa ra bất cứ tuyên bố nào có thể trái ngược với Tổng thống. “Chúng tôi hiểu, không nên mâu thuẫn với Tổng thống nhưng không b́nh thường khi chính phủ yêu cầu tất cả những ư kiến trên mạng xă hội phải được kiểm duyệt,” nguồn tin nói.
Vào ngày 5 tháng 8, Trump dự tính có bài phát biểu sau những vụ xả súng xảy ra vào cuối tuần. Sáng hôm đó, một số nhân viên Bộ Y tế, trong đó có cả nhân viên tại Viện Y tế Quốc gia (NIH), nhận được email yêu cầu, bất cứ ai chịu trách nhiệm các trương mục mạng xă hội chính thức tạm ngưng đăng thông tin cho đến khi “chúng ta được Bộ Tế và Nhân sinh bật đèn xanh.” Tờ Washington Post có trong tay bản sao email này.
Chiều hôm đó, một số nhân viên nhận được email từ Phát ngôn nhân NIH Renate Myles, thông báo hoạt động đăng thông tin trên mạng xă hội quay trở lại b́nh thường, tuy nhiên, “Vui ḷng gởi bất cứ ư kiến nào liên quan đến sức khoẻ tâm thần, bạo lực hoặc những chủ đề khác dính dáng tới thảm sát để được xem xét trước khi đăng.”
Chỉ thị thứ hai áp dụng hầu như trực tiếp đến Viện Sức khoẻ Tâm thần Quốc gia, nơi hầu hết tất cả các hoạt động mạng xă hội của cơ quan đều liên quan đến sức khoẻ tâm thần. Hiện chưa rơ bao nhiêu người nhận được hướng dẫn trên. Đến cuối tuần đó th́ chỉ thị được nhấc bỏ.
“Theo thông lệ có từ lâu của Bộ, không đi trước những ư kiến của Tổng thống,” Phát ngôn nhân HHS Caitlin Oakley nói. “Điều này cho phép Tổng thống chia sẻ thông điệp của ḿnh với quốc gia trước, …” Trong khi đó, hai cựu viên chức y tế cao cấp dưới thời ông Obama cho hay, họ không nhớ ra từng có chỉ thị như vậy sau xả súng.
“Bệnh tâm thần và thù ghét dẫn đến các vụ nổ súng, không phải khẩu súng,” Trump tuyên bố sau các vụ thảm sát. Những ngày sau đó, Tổng thống tiếp tục củng cố tuyên bố này. Trump đề nghị, Mỹ nên tái mở cửa các viện tâm thần đă bị đóng cửa nhiều thập niên trước nhằm giải quyết vấn đề thảm sát.
Trong khi sức khoẻ tâm thần đôi khi là nhân tố trong những vụ nổ súng như vậy, nhưng hiếm khi là yếu tố dự báo trước, theo một nghiên cứu. Hầu hết các nghiên cứu về những hung thủ xả súng đều phát giác ra không quá 1/4 số này có dính tới bệnh tâm thần. Các nhà nghiên cứu lưu ư, các yếu tố thông thường gồm cảm giác phẫn nộ, mong muốn nổi tiếng, bị những hung thủ khác ám ảnh, có lịch sử bạo hành gia đ́nh, rối loạn nhân cách và có súng đạn.
Sau các vụ thảm sát, hầu hết các viên chức NIH và HHS đều giữ im lặng. Trong khi các nhà ủng hộ sức khoẻ tâm thần tỏ ra lo lắng rằng, đổ lỗi cho sức khoẻ tâm thần đối với các vụ thảm sát sẽ gieo rắc sợ hăi và ngăn chặn người ta t́m giúp đỡ.
Hương Giang (Theo Washington Post)