Tôi lái xe quẹo trái từ Đại lộ Cal Expo vào cổng dẫn vào khuôn viên dùng làm nơi tổ chức hội chợ tiểu bang hàng năm và hàng trăm thứ sinh hoạt cần đất rộng khác, thấy ḿnh lọt vào hai hàng xe dài chờ qua cổng. Tôi hơi ngạc nhiên thấy trên nhiều xe có trẻ em và nhiều bong bóng.
Tại trạm soát căn cước thứ nhất ở cổng vào
Quận Sacramento nơi tôi ở vẫn ở trong lệnh cư trú tại gia để ngăn ngừa Covid-19 (tắt từ Corona Virus Disease 2019) lây lan, sao lại có một tụ tập đông người lớn và trẻ em thế này, tôi tự hỏi. Phía trước tôi, một phụ nữ nhân lúc xe đậu mở cửa xe chạy ra xa phía ngoài xe rồi dùng điện thọai thông minh chụp h́nh đám trẻ cầm bong bóng trên chiếc SUV của chị ta. Tôi nghĩ tới bảng chỉ dẫn nhận được qua điện thư sau khi lấy được cái hẹn đi thử Covid, có nói là người có hẹn phải tự lái xe tới chỗ thử, không được mang theo thú vật cưng, và người không có hẹn không được tới. Thế mà xung quanh tôi hầu như xe nào cũng có trên một người, cả trẻ em với bong bóng nhiều mầu. Như thể họ đi hội vậy.(*)
Hay là tôi vào lộn cổng? Ở thành phố này đă lâu, tôi chả bao giờ tự lái xe tới nơi này nên không có một ư niệm nào về hàng chục lối vào khuôn viên rộng tới 350 acres này.
Quả nhiên là tôi vào lộn cổng. Người kiểm soát cổng bảo tôi Covid ở bên kia, cái cổng đầu tiên ở ngay phía sau bà, rồi anh ta chỉ cho tôi rẽ trái đi đường tắt ra đại lộ trở lại. Tôi rời hàng xe dài chờ vào cổng và lái xe ra khỏi khuôn viên, rẽ phải trở vào Đại lộ Cal Expo rồi rẽ phải liền sau có đôi phút lái xe.
Khác với cổng bên kia, cổng bên đây vắng hoe, có một cái ǵ hơi căng thẳng, có thể đó chỉ là cảm tưởng trong tôi trước sự vắng lặng xung quanh và băi đậu xe mênh mông vắng tanh trước mặt. Xa xa bên trong là hai cái lều nhỏ mầu trắng, loại vẫn thấy tại những trạm thử nghiệm trên màn h́nh.
Trước tôi chỉ có hai, ba xe. Bên trái tôi là một tấm bảng dặn giữ mọi cửa kính đóng kín, rồi tới một trạm kiểm soát nhỏ. Bên phải tôi là hai cái bảng dán giấy, một có nội dung “Only persons with an appointment will be tested. Go to projectbaselinbe.com if you do not have an appointment” (Chỉ người có hẹn mới được thử nghiệm. Vào projectbaseline.com nếu bạn muốn được thử). Bảng kia có lẽ cũng cùng nội dung nhưng bằng một thứ ngôn ngữ trông giống như tiếng Nga – tại sao Nga, tôi tự hỏi, v́ thành phố tôi ở tôi chưa nghe tới việc có một cộng đồng người Nga. Phía trong là một xe cảnh sát đậu. Tôi tŕnh thẻ lái xe cho người kiểm soát, rồi đi theo mũi tên chỉ đường, tiến vào nơi có hai cái lều mầu trắng.
Trạm xét căn cước thứ hai với cả thư cho hẹn thử Covid-19.(Ảnh TD)
Hồi đầu tháng Năm, cách nay hai tuần, tôi đọc tin trên tờ báo địa phương nói ai cũng có thể xin thử Coronavirus miễn phí và không cần phải có triệu chứng như trước. Tôi vẫn nghĩ một trong những lư do khiến việc kiểm soát dịch lây lan của Covid-19 tại Mỹ khó khăn, ngoài việc khan hiếm đồ thử nghiệm, là điều kiện để được thử, trong đó có việc phải có triệu chứng nhiễm dịch.
Trong khi đó, ngay từ hồi đầu tháng Hai, tôi đọc tin một thương gia người Anh đi dự hội nghị ở Singapore rồi sau đó ghé một trung tâm trượt tuyết ở Thụy Sĩ, rồi trở về Anh quốc và gây nhiễm tổng cộng 11 người cả thẩy mặc dù ông ta không có triệu chứng nhiễm dịch nào cho tới măi hai tuần sau và phải vào nhà thương. Như vậy, ngay từ hồi ấy người ta đă biết đến đặc tính lây nhiễm ghê gớm này của con coronavirus mới ngay cả khi người bị nhiễm chưa có dấu hiệu hay triệu chứng ǵ. Dù vậy, tại Mỹ, tại nhiều nơi cho tới gần đây, người ta vẫn phải chứng minh ḿnh có triệu chứng, và phải may mắn lắm mới xin được thử. Thử rồi có khi chờ cả tuần mới có kết quả.
Nay vùng tôi ở người ta cho thử Covid mà không cần phải có triệu chứng Covid-19 như ho khan, sốt, khó thở, vân vân. Một tiến bộ đáng kể cho tiểu bang California nơi tôi cư trú, mặc dù trễ, quá trễ, sau khi tại Mỹ con số ca nhiễm đă lên gần1.5 triệu, và tử vong lên tới90,000, vượt xa các nước khác. Khi tôi viết những hàng này, tổng cộng ca nhiễm trên toàn thế giới là hơn 4.62 triệu, và tử vong gần 312,000. Riêng tại Cali, tổng số ca nhiễm là 82,302 và tử vong 3,334. Nhiều người ngoại quốc không khỏi tội nghiệp cho nước Mỹ, từ một cường quốc nơi nơi nh́n vào trông chờ mà giờ không ai dám ngóng đợi.
Tôi vào Web đọc thêm về chương tŕnh thử nghiệm có tên là Project Baseline Covid-19. Chương tŕnh này là một phối hợp giữa tiểu bang Cali và hăng VerilyLife Sciences, thuộc công ty Alphabet, cũng là công ty mẹ của Google. Có lẽ v́ liên hệ hàng ngang, tức chị em với Google (gần đây mang tiếng là đă bán thông tin thu lượm được của những người xử dụng các dịch vụ miễn phí của Google cho các nhà quảng cáo), nên Verily phải nhấn mạnh là thông tin thu lượm trong việc thử nghiệm Covid không dính dáng ǵ tới thông tin của bạn do Google hiện lưu giữ.
Qua giao kèo với tiểu bang, Verily bắt đầu làm việc với cơ quan coi sóc sức khỏe của Quận Sacramento từ tháng Ba, và sẽ chấm dứt vào giữa tháng Sáu. Thoạt đầu chương tŕnh chỉ nhận thử người có triệu chứng Covid. Mục đích là phải đạt được số thử 61,000 một ngày th́ mới có thể lập một cái mốc để so sánh (tôi thành thực không biết rơ công thức này ra sao). Vào giữa tháng Năm, số thử Covid chỉ mới đạt tới khoảng 30,000 một ngày, so với chỉ khoảng 2,000/ngày một tháng trước). Có lẽ khi thấy số người ghi danh thử không nhiều như dự tính, nên chương tŕnh mở rộng ra cho cả những ai không có triệu chứng.
Nghe vậy nên tôi vào ghi danh, v́ ṭ ṃ muốn có dịp quan sát tiến tŕnh của việc thử nghiệm hơn là v́ nghi ḿnh có thể bị nhiễm, v́ từ ngày tiểu bang có lệnh cư trú tại gia, trừ vài lần đi chợ mua đồ ăn có trang bị khẩu trang và chai nước khử trùng nhỏ trong túi, tôi không tiếp xúc với ai.
V́ việc bảo vệ riêng tư của cư dân ở Cali khá nghiêm ngặt theo luật mới, nên người ghi danh với Verily phải đọc một số tài liệu liên quan tới việc thông tin cá nhân được lưu trữ và chia sẻ ra sao, rồi phải kư chấp nhận. Tôi có hơi ngần ngại, nhưng nghĩ như vậy ḿnh sẽ không có dịp quan sát tiến tŕnh thử nghiệm. Không đi làm sao tới mà biết để có ai hỏi mà c̣n biết đường trả lời, tôi nghĩ.
Sau khi hoàn tất thủ tục trên mạng, tôi vào tới một trang liệt kê những nơi trong California có chương tŕnh thử Covid của Verily. Tôi bấm vào thành phố của tôi th́ thấy không có cái hẹn nào, và được bảo trở lại vào sáng hôm sau kiểm lại. Hai sáng liền sau đó tôi vô kiểm cũng không có hẹn, đă bắt đầu muốn bỏ cuộc. Tới sáng thứ ba th́ thấy có một số hẹn cho mấy ngày kế đó. Tôi chọn cái hẹn cuối cùng vào lúc 12:45 trưa vào một ngày thứ Sáu.
Ngoài Verily dành cho người lái xe (drive-through testing) và đ̣i hỏi nơi thử nghiệm cần có một khoảng đất trống lớn, hiện đang diễn ra tại nhiều nơi khắp tiểu bang, tiểu bang Cali c̣n có một chương tŕnh thử Covid khác dành cho các thành phần dân chúng không tiện hay không muốn lái xe, kể cả dân vô gia cư. Hoặc vào site này đánh vô địa chỉ nơi cư trú, thành phố, quận hay zip code để t́m nơi thử Covid gần nơi ḿnh ở. Nếu ở tiểu bang khác trên nước Mỹ, viếng site này để có một cái nh́n tổng quát; song tốt nhất là liên lạc với các cơ quan côngvề sức khỏe của nơi ḿnh cư trú.
Tại sao thử Covid quan trọng? Theo Bác sĩ Eduardo Sanchez, giám đốc pḥng ngừa của tổ chức American Heart Association, khi một trận dịch có khả năng lây lan xẩy ra, “đối phó lư tưởng là các viên chức y tế công cộng bắt đầu chương tŕnh thử nghiệm ngay.”
“Việc này [thử nghiệm] giúp xác định có bao nhiều ca nhiễm, để quyết định cách chữa trị và cách ly tức khắc người bệnh để tránh lây lan,” Bác sĩ Sanchez viết. Ngoài ra, theo ông, thử nghiệm sớm c̣n giúp xác định những ai đă tiếp xúc với người bị nhiễm để các viên chức y tế t́m tới những người này, qua một tiến tŕnh gọi là “contact tracing,”để giúp họ trước khi họ lây nhiễm tới thêm nhiều người khác.
Bác sĩ Sanchez tiếp, mặc dù Mỹ đă bỏ lỡ cái dịp lư tưởng đó với Covid-19 cả hai tháng, song thử nghiệm vẫn là điều thiết yếu cần có.“Thử nghiệm hiển nhiên là cần thiết để biết mà cách ly hay điều trị người bị nhiễm,” ông viết. “Thử nghiệm c̣n quan trọng ở chỗ nó giúp cho chúng ta có cái nh́n rộng hơn về t́nh trạng sức khỏe công cộng chung để đưa ra các biện pháp thích nghi, giúp thẩm định tính cách nghiêm trọng, và sự lây lan của bệnh dịch.” Và để có một một bản đồ hành xử trong các trận dịch tương lai.
Một số các quốc gia đă thành công trong việc ngăn ngừa sự lây nhiễm, như Đài Loan, Nam Hàn, Đức, New Zealand, Iceland mà không phải dùng các biện pháp mạnh như đóng cửa mọi sinh hoạt kinh tế. Ngoài việc những nước này dám, ngay từ lúc đầu, nh́n thẳng vào sự nguy hiểm khôn lường của dịch Covid, biết đề cao cảnh giác và có biện pháp kịp thời ngay từ khi chỉ có vài ca nhiễm trong nước họ, họ c̣n được cái may mắn là có một giới lănh đạo biết bỏ ra ngoài các dị biệt chính trị hay ư thức hệ để cùng bắt tay vào việc đối phó với một kẻ thù chung vừa vô h́nh vừa nguy hiểm, và sau gần nửa năm người ta vẫn không có cách điều trị hữu hiệu, vẫn c̣n t́m hiểu thêm về dịch Covid, khoan nói tới thuốc chủng ngừa.
Tôi đă muốn khóc khi nghe bà Thủ tướng Đức Angela Merkel vào ngày 18 tháng Ba kêu gọi dân Đức trong một bài diễn văn trên truyền h́nh: “Đây là một t́nh thế nghiêm trọng,” bà nói. “Hăy có một thái độ nghiêm trọng. Chưa bao giờ, kể từ khi Đức Quốc thống nhất, không, đúng ra là kể từ đệ nhị Thế chiến tới giờ mà chúng ta phải đương đầu với một thử thách nghiêm trọng đ̣i hỏi tất cả chúng ta phải đoàn kết để cùng đối phó như trong lúc này.” Trước lời kêu gọi đó, các nhà lănh đạo thuộc các đảng phái đă cùng ngồi lại với nhau để t́m cách đối phó, và người dân Đức đă hiểu và nghe theo.
***
Phía trước tôi là hai cái lều trắng và một dẫy bảng dặn sẵn sàng để tŕnh thẻ căn cước có h́nh và điện thư hồi âm của Verily có số thử nghiệm cho ḿnh. Mấy xe trước tôi dừng lại chờ. Đằng sau tôi cũng có thêm vài xe nữa. V́ các cửa kính xe phải kéo cao, nên tôi chỉ nghe thấy sự im lặng vây quanh ḿnh. Tôi không dám cả vặn nhạc để không làm xáo trộn sự tĩnh lặng ấy.
Sau 10, 15 phút chờ, trong khi hai cô gái mặc thường phục soát giấy mấy xe trước, th́ một thanh niên trong quân phục tiến lại bên xe tôi ra dấu muốn xem thẻ căn cước của tôi, tôi cầm thẻ căn cước ở tay trái, và tay kia cầm chiếc iPhone trên có cái điện thư của Verily. Anh ta ḍ tên tôi trong một bảng danh sách, rồi so sánh tên và số hẹn trong điện thư, xong gật đầu. Một lúc sau th́ xe phía trước được lệnh đi, và tôi đi theo, vào sâu phía trong nữa.
Lại chờ. Khoảng 10 phút sau th́ tôi lái xe tiến vào một khu có nhiều lều trắng, đông và bận rộn hơn, với trước tôi có nhiều xe hơn, và một số người mặc đồ bảo toàn mầu xanh da trời, trang bị khẩu trang cùng mầu, có người mang khiên che mặt bằng plastic trong. Tại đây, thêm một lần nữa, vẫn qua cửa kính xe, tôi tŕnh thẻ căn cước và bức điện thư cho số hẹn. Đối thoại là những hàng chữ đă được viết sẵn trên những tấm bảng nhân viên y tế dơ lên cho tôi xem, và tôi gật đầu chứng tỏ đă đọc và hiểu. Một cái túi nhựa để đựng sample được gài vào phía dưới cây gạt nước trên mặt kính trước của xe. Người chỉ đường ra dấu cho tôi tiếp tục đi. Cuối cùng th́ tôi thấy ḍng xe chờ tiến vào một ṭa nhà trống, như một cái nhà để máy bay, nơi đó mới là chỗ lấy sample thử Covid.
Có ba trạm lấy sample trong ṭa nhà này, tại mỗi trạm có hai nhân viên y tế trang bị đồ bảo toàn kín mít. Tôi được hướng dẫn vào một trạm. Một người tới bên ra dấu cho tôi hạ cửa kính xuống. Qua khẩu trang, anh ta tự giới thiệu là y tá tên Foo, cho biết sẽ là người lấy sample của tôi. Nhưng trước hết anh muốn tôi tự nói tên họ và ngày tháng năm sinh trong khi anh ta so sánh với cái nhăn in sẵn dán trên một cái lọ nhỏ. Xong anh ta bảo tôi hơi ngửa nhẹ đầu ra sau trong khi quay nh́n vào một vật ở chếch bên tay mặt, trong khi nhét cái cây giống Q-tip vào cánh mũi bên trái của tôi, vừa làm vừa liên tục nói “Xin lỗi” mấy lần. Tôi có thể cảm thấy đường đi của cây lấy sample vào sâu trong lỗ mũi và khi người y tá xoáy nhẹ một ṿng, và tôi có cảm giác như có một chất ǵ lọt xuống cổ, song thực ra không có ǵ. Tôi cảm thấy muốn ho lên một tiếng vừa lúc người y tá bảo tôi xong rồi, và ra dấu cho tôi lên cửa kính xe rồi chỉ tôi lối ra theo mũi tên sang cửa bên kia của ṭa nhà. Việc xẩy ra khá chớp nhoáng, tôi không cảm thấy đau, chỉ hơi khó chịu, và không cả cho tôi tí th́ giờ để hỏi câu ǵ.
Tóm lại, tôi mất khỏang 45 phút từ khi vào cổng tới khi ra khỏi trạm lấy sample thử Covid-. Về tới nhà th́ tôi nhận được điện thư của Verily cám ơn đă tham dự vào chương tŕnh thử nghiệm, và cho biết tôi sẽ nhận được kết quả trong 2 đến 5 ngày. V́ hôm đó là thứ Sáu, tôi đoán chắc phải tới giữa tuần sau tôi mới nhận được kết quả. Vậy mà sáng thứ hai tôi đă nhận được điện thư gửi từ 2 giờ sáng, báo kết quả âm tính.
Do cấm chụp h́nh hay quay phim từ sau khi vào cổng tới nơi lấy sample thử Covid-19, nên bên trên là một số h́nh ảnh tôi làm screenshot từ một cái video trên trang Web của tờ báo địa phương, The Sacramento Bee, cho thấy từ khi vào khỏi cổng, qua hai trạm kiểm kê căn cước và điện thư cho số hẹn thử Covid-19, và cuối cùng là trạm lấy sample. H́nh cuối bên phải là từ trang Web của Trung tâm Y tế Đai học UC Davis cho thấy việc lấy sample như thế nào.
Trùng Dương
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
