Lý do thái giám trong cung luôn kè kè cây phất trần

[june04]

Cây phất trần trên tay các thái giám có nhiều công dụng hơn chúng ta tưởng.

Không chỉ có các đạo sĩ mà các thái giám trong cung cũng thường gắn liền với hình ảnh trên tay là cây phất trần. Vậy thứ này có tác dụng gì? Tại sao họ phải cầm khư khư trên tay?


Nhiều thái giám trong cung luôn cầm trên tay một chiếc phất trần. (Ảnh: Sohu)

Thái giám là những người đàn ông trải qua quá trình tịnh thân đau đớn. Mục đích của việc làm này là để họ được vào trong cung phục vụ cho hoàng đế và các phi tần. Việc phục vụ các vị chủ tử có thể sẽ rất bận rộn thế nhưng trên tay của nhiều thái giám luôn cầm theo một cây phất trần.

Thái giám cầm phất trần là do ảnh hưởng tạo hình trong Kinh kịch và tuồng Quảng - hai loại hình văn hóa nổi tiếng của Trung Quốc. Trong những vở kinh kịch, tuồng Quảng, thái giám là vai diễn có phục trang, lối vẽ mặt giống các vai khác, nên mới được cho cầm cây phất trần để giúp người xem dễ phân biệt nhân vật.

Trong dân gian, những cây phất trần thường được làm bằng gỗ, dài khoảng 50 cm, một đầu gắn sợi đay hoặc lông thú. Chúng thường được dùng để lau dọn, đuổi côn trùng. Cây phất trần mà các thái giám dùng được trang trí cầu kỳ hơn.

Cây phất trần của các thái giám có công dụng không khác là bao. Ở thời phong kiến, thái giám cũng là người hầu hạ, gánh vác các công việc lớn nhỏ trong cung, mà quét dọn bụi bặm hiển nhiên nằm trong số đó. Do đó, họ cần một vật dụng vừa nhẹ, vừa không quá vướng víu để có thể dễ dàng lấy ra dọn dẹp cung điện. Cây phất trần chính là thứ phù hợp nhất.


Các thái giám sử dụng cây phất trần để phủi bụi bẩn, vệ sinh đồ đạc ở những địa điểm hoàng thượng sắp ghé qua. Nếu trên người hoàng thượng có vết bẩn hay bụi, thái giám cũng chỉ được dùng cây phất trần chứ không được tự ý dùng tay để làm sạch.

Ngoài ra, cây phất trần của các thái giám còn có rất nhiều công dụng khác nữa. Trong cung, không phải thái giám nào cũng được cầm phất trần. Thực tế, chỉ có thái giám cấp cao và trung ở kề cận với hoàng đế mới được sử dụng. Nguyên do, cây phất trần còn là nghi trượng của các thái giám.

Nghi trượng vốn là là khí cụ dành cho đội thị vệ và những người ở cạnh đoàng đế khi tuần hành, như vũ khí, quạt, dù, cờ.. Do đó, phất trần của các thái giám cũng được phân chia khác nhau. Thái giám cầm phất trần càng cao cấp càng thể hiện được thân phận cao quý của họ. Phất trần cao cấp thường được làm từ gỗ trầm hương và lông đuôi ngựa hoặc lông đuôi hươu, loại kém hơn chỉ làm từ vật liệu gỗ thông thường.

Trong những trường hợp khẩn cấp, cây phất trần của thái giám có thể dùng như một vũ khí tạm thời. Nếu thấy tình huống nguy hiểm, khi có thích khách xuất hiện thì những thái giám cầm phất trần sẽ dùng chúng làm vũ khí chống trả, kéo dài thời gian để các thị vệ có thể ứng cứu.


Bên cạnh đó, những cây phất trần còn được coi như một lời nhắc nhở dành cho các thái giám. Họ là những người thường xuyên kề cận phi tần và cung nữ trong hậu cung. Để đảm bảo họ sẽ không làm ra chuyện gì không phù hợp, người ta đã nghĩ ra cách cầm phất trần trên tay. Trong Đạo giáo và Phật giáo, phất trần còn có ý nghĩa đoạn tuyệt hồng trần. Cầm cây phất trần trong tay cũng sẽ khiến thái giám quên đi mọi tâm tư không đứng đắn.

Cuối cùng, cây phất trần còn là món pháp khí, thái giám cầm pháp khí đi theo sau hoàng đế hoặc các phi tần, có thể xua đuổi vận đen và mang lại may mắn cho hoàng đế.

Theo thời gian, cây phất trần trở thành một công cụ cần thiết cho các thái giám. Sau này vì tính năng và độ thông dụng, cây phất trần còn được dùng làm chiếc roi phạt những ai vi phạm phép tắc trong cung. Trong hậu cung, nếu có người không giữ gìn phép tắc cũng có thể bị các thái giám dùng phất trần để trị tội.