Vào tết mậu thân 1968, VC tổ chức tấn công miền Nam, bị thua thảm, tan ră hàng chục vạn, chết trận hàng vạn quân nhưng báo chí VC vẫn cứ loa loa ăn mừng chiến thắng, không những vậy c̣n đổ tội cho rằng Mỹ và VNCH đă phá hoại tết của đồng bào.
Xem báo VC Nhân Dân đăng ngày 31 tháng 1 năm 1968.
Thua trận, chết cả chục vạn quân, quá đau khổ, Hồ Chí Minh cũng chết nốt sau đó một năm. Nhưng VC vẫn tổ chức ăn mừng. (Lại c̣n viết sai cả năm, mậu thân thành mậu tuất, bó cu teo)
Chiến dịch tấn công âm thầm của Hà Nội vào dịp tết Mậu Thân, bất chấp một hiệp ước ngừng bắn đă khiến Huế, Sài G̣n và các tỉnh miền Nam bất ngờ, mặc dù lợi thế này không duy tŕ được lâu. Bất cứ một sử gia nghiêm túc nào cũng không thể phủ nhận chiến dịch này là một thất bại rơ ràng của quân Bắc Việt. Không nói đến mục tiêu đánh bại miền Nam trong chớp nhoáng đă thất bại hoàn toàn.
Tin tức và h́nh ảnh của cuộc chiến đẫm máu được các phóng viên hiện trường truyền đi khắp Mỹ và phương Tây, thổi lửa vào phong trào phản chiến đ̣i rút quân tại Mỹ. Trong số đó, bức ảnh “Hành quyết tại Sài G̣n” do phóng viên Eddie Adams chụp ngay trong ngày đầu tiên Sài G̣n bị tấn công đă trở thành biểu tượng ghê sợ cho sự tàn bạo, chết chóc và hỗn loạn của cuộc chiến tranh Việt Nam.
Bức ảnh chụp khoảnh khắc Tướng Việt Nam Cộng Ḥa Nguyễn Ngọc Loan bắn một tù binh Việt Cộng bằng khẩu súng ngắn đặt cạnh thái dương. Khuôn mặt gầy g̣, méo mó như đang khóc mếu của người tù bị buộc tay sau lưng, sự b́nh thản của tướng Loan cùng nét mặt căng ra, nghiến răng v́ sợ hăi và căng thẳng của một người lính khác góc trái khung h́nh đă gây ra hiệu ứng sốc trong tâm lư của người xem.
Biên tập viên BBC mô tả: “Thật khó để không cảm thấy ghê tởm, tội lỗi khi nh́n vào khoảnh khắc của cái chết”.
Ben Wright, giám đốc truyền thông tại Trung tâm Tư liệu về Lịch sử Hoa Kỳ Dolph, nói: “Có một cái ǵ đó trong bản chất của một bức ảnh tĩnh tác động sâu sắc đến người xem và đọng lại với họ.”
Trung tâm này đặt tại Đại học Texas, Austin, là nơi lưu trữ các bức ảnh, tài liệu và thư từ của Adams.
“Các đoạn phim về cảnh nổ súng này, trong khi gây kinh ngạc, lại không gợi lên được cùng cảm giác về sự khẩn cấp và bi kịch “, Wright nhận xét.
Sau 50 năm, bức ảnh Hành quyết tại Sài G̣n vẫn c̣n nguyên giá trị biểu tượng cho một cuộc chiến. Tạp chí Time đă chọn nó là một trong 100 bức ảnh có ảnh hưởng nhất trong lịch sử.
Bức ảnh nhanh chóng lan truyền trên mọi hăng truyền thông, được in trên mọi tờ báo lớn phương Tây và trở thành bức h́nh có tác động nhất đến chiến tranh Việt Nam. Bức ảnh cùng với cuộc tấn công bất ngờ của quân Việt Cộng – lực lượng mà Tổng thống Mỹ Lyndon B. Johnson từng mô tả là một đội quân ốm yếu, ô hợp khiến người Mỹ nghi ngờ khả năng sớm chấm dứt chiến tranh và đưa các chàng trai của họ về nhà trong vinh quang.
Phong trào phản chiến ở Mỹ đă xuất hiện từ năm 1965 sau sự kiện Vịnh Bắc Bộ và Mỹ bắt đầu ném bom xuống miền Bắc Việt Nam, nhưng chỉ là ở tại các trường cao đẳng, đại học với phần lớn người tham gia là sinh viên và các giáo sư. Bức ảnh này dường như đă thổi bùng lên sự tức giận trong công chúng Mỹ.
Một khảo sát của hăng Gallup vào tháng 2/1968 cho thấy chỉ có 35% người Mỹ ủng hộ việc tổng thống Johnson tham chiến, 50% phản đối, c̣n lại không có ư kiến. Các cuộc biểu t́nh chống chiến tranh bắt đầu chỉ từ học sinh, sinh viên và những người thuộc phe tả, đă lan ra tới các cựu chiến binh. Những thành viên của tổ chức Cựu chiến binh Việt Nam chống chiến tranh, rất nhiều người ngồi trên xe lăn, chống nạng, bước ra biểu t́nh. H́nh ảnh họ ném bỏ các tấm huân chương mà chính phủ trao tặng trong cuộc chiến đă tác động sâu sắc tới người Mỹ. Phong trào phản chiến đă được thổi bùng lên thành một cơn băo không thể dập tắt.
Tổng thống Nixon thắng cử năm 1969 và mặc dù sau nhiều năm “giăy giụa” t́m cách gửi nhiều binh lính hơn tới Việt Nam, các cuộc biểu t́nh biến thành bạo loạn trong nước đă buộc ông phải tuyên bố chấm dứt sự can thiệp của Mỹ vào miền nam Việt Nam năm 1973. Hai năm sau, Sài G̣n thất thủ.
Năm 2000, vợ của người tử tù năm xưa trong cuộc phỏng vấn với tờ AP đă nói rằng bà cảm thấy bức ảnh này đă khiến người Mỹ chống lại cuộc chiến tranh.
Bức ảnh nổi tiếng đă đem lại cho Eddie tiền bạc và danh vọng. Giải thưởng Pulizer danh giá một năm sau đó đă đóng đinh ông vào danh sách các những nhiếp ảnh gia nổi tiếng nhất thế giới. Ông đă chụp ảnh cho Ronald Reagan, Fidel Castro và Malcolm X, giành 500 giải thưởng lớn nhỏ trong suốt sự nghiệp cầm máy của ḿnh, tuy nhiên bức ảnh hành quyết chưa bao giờ được nhắc đến với một sự tự hào.
Tướng Loan, người cầm súng trong bức ảnh đó đóng một vai tṛ quan trọng trong quân đội Sài G̣n, ông là người lănh đạo một đội quân bảo vệ thủ đô khỏi những kẻ tấn công. Cùng với sự nổi tiếng của bức ảnh, ông Loan cũng được biết đến như một sát nhân máu lạnh, vô nhân tính, là biểu tượng của sự phi nghĩa trong chiến tranh dưới ng̣i bút của các tác giả phản chiến. Eddie Adams cũng nghĩ như vậy trong khoảnh khắc đó, nhưng những ngày tháng theo chân Tướng Loan đă khiến ông nghĩ khác.
“Bức ảnh không nói lên toàn bộ câu chuyện. Nó không nói nguyên nhân tại sao”, Eddie nói sau đó.
Tướng Loan giải thích hành động bắn chết tù nhân của ḿnh: “Ở trong trường hợp này, nếu bạn do dự, bạn không thực hiện nhiệm vụ của ḿnh, binh lính sẽ không nghe theo”.
Người tử tù được cho là Nguyễn Văn Lém, bí danh Bảy Lốp, đại úy đặc công quân Giải phóng miền Nam. Trong cuộc tấn công Sài G̣n, ông Lém đă giết vợ và 6 người con của một binh sĩ miền Nam.
“Họ đă giết rất nhiều người của tôi và rất nhiều đồng bào của ông”, Tướng Loan nói với Adams sau vụ hành quyết và bỏ đi.
Tại lễ trao giải Pulitzer, Eddie Adams đă cay đắng nói: “Tôi kiếm được tiền từ việc trưng ra cảnh một người giết chết một người khác. Hai cuộc đời đă bị hủy hoại, và tôi được trả tiền cho nó. Tôi được gọi là anh hùng.”
Nhưng Adams và Tướng Loan vẫn giữ liên lạc nhiều năm sau đó và thậm chí c̣n trở thành bạn của nhau.
Sau khi Sài G̣n sụp đổ, ông Loan tới Mỹ xin tị nạn. Chính phủ Mỹ đă muốn trục xuất ông v́ bức ảnh trên và họ đă t́m đến Adams để làm chứng chống lại ông. Adams đă từ chối và thậm chí c̣n lên tiếng ủng hộ ông Loan trên các phương tiện truyền thông, nói rơ hoàn cảnh ra đời của bức ảnh.
Quốc hội Mỹ sau đó đă hủy bỏ lệnh trục xuất và ông Loan được ở lại Mỹ. Ông mở một cửa hàng ở ngoại ô Washington.
“Tôi không nói rằng việc ông ấy làm là đúng, nhưng ông ấy đang chiến đấu trong một cuộc chiến và ông phải chống lại một số người khá là xấu xa”, Adams nói. Ông cho rằng “2 mạng người đă bị hủy hoại trong ngày hôm đó – của Lốp và của Loan – và tôi không muốn hủy hoại cuộc đời của bất kỳ ai. Đó không phải là việc của tôi”.
Khi ông Loan qua đời năm 1998 do ung thư, Eddie Adams viết:
“Có hai người đă chết trong bức ảnh đó. Thiếu tướng giết một người Việt Cộng, c̣n tôi giết ông ta bằng máy ảnh của ḿnh“.
Trong nghiên cứu khoa học siêu h́nh có một hiện tượng gọi là “hiệu ứng cánh bướm”: một lần đập cánh của con bướm dưới các xúc tác phù hợp có thể gây ra cơn băo tại bờ kia của Thái B́nh Dương, một bức ảnh theo đó cũng có thể quyết định vận mệnh của một cuộc chiến, rẽ ngang hướng đi của một dân tộc cùng hàng triệu người sống trong đó. Gọi là siêu h́nh bởi chẳng có ai có thể khảo sát cho rơ ràng: liệu cánh bướm kia có phải là nguyên nhân khởi nguồn dẫn đến cơn băo hay bức ảnh của Adams có thực là lư do khiến Sài G̣n thất thủ 7 năm sau, và nếu không có bức ảnh này th́ kết cục của chúng ta có khác đi không? Đặt ra câu hỏi này, tôi phải xin lỗi người đọc, v́ quả thực chẳng có ích ǵ ngoài khiến người ta phải chịu dày ṿ đau đớn như mở lại những vết thương quá sâu, có thể đă lên da nhưng vẫn nhức nhối trong những ngày trái gió. Con người chúng ta dường như quá nhỏ nhoi trong ḍng chảy vô t́nh của lịch sử, ngoài những lúc dăy giụa để rồi tự tổn thương, ta có thể làm ǵ? Cái ta có chỉ là cách ta đối diện với nó.
Nhưng khi được chứng kiến những người như tướng Loan và Eddie, một người mà cuộc đời bị hủy hoại bởi cái đă mang đến cho người kia tất cả tiền bạc và danh vọng, có thể trở thành bạn hữu và giúp đỡ nhau, th́ tôi c̣n nh́n thấy hy vọng trong con người; chừng nào ta c̣n có những người sống v́ sự chính trực và thiện lương.
Eddie Adams đă qua đời vào năm 2004. Sinh thời ông thường xuyên nhắc rằng ông tự hào nhất là về những bức ảnh hậu chiến vào năm 1977 mà ông chụp những người chạy trốn khỏi Việt Nam. Những bức ảnh này đă gây ảnh hưởng khiến chính phủ Mỹ chấp nhận hơn 200.000 người Việt tị nạn.
Ngày nay thực trạng đất nước đang nguy ngập, nhưng chính quyền thay v́ dồn mọi cố gắng để cứu nước lại chỉ có mục đích giữ lấy quyền lực bằng mọi giá nhân danh một chủ nghĩa đă bị thế giới lên án như một tội ác đối với loài người và bị nhân dân Việt Nam coi là nguyên nhân của t́nh trạng bi đát hiện nay. Nhà nước cộng sản đă thất bại trên mọi phương diện và trong tất cả mọi địa hạt, nhưng vẫn tiếp tục cầm quyền như một thách đố với nhân dân và không những thế, c̣n khẳng định quyết tâm giữ độc quyền chính trị vô thời hạn. Sự xấc xược đă đạt tới tột đỉnh với hiến pháp 2013 quy định các lực lượng vũ trang phải tuyệt đối trung thành với Đảng Cộng Sản Việt Nam, trước cả nhà nước Việt Nam. Chế độ cộng sản v́ vậy là một khiêu khích hàng ngày đối với nhân dân và một tai họa.
Tai họa đó kéo dài quá lâu đă khiến người dân, bất lực và chán chường, không những chỉ ghét chính quyền mà c̣n dần dần mất cả ḷng tin vào đất nước. Mỗi người tự luồn lách để t́m những giải đáp cá nhân cho những vấn đề cá nhân. Mộng ước của rất nhiều người Việt Nam ngày hôm nay là được rời khỏi Việt Nam và làm công dân của một nước khác. Nhà nước mất dần độc quyền bạo lực về tay các băng đảng trộm cướp và xă hội đen, và ngày càng mất độc quyền thu thuế do t́nh trạng buôn lậu và tham nhũng. Chúng ta đang tiến dần tới sự giải thể quốc gia. Chúng ta phải thét lên tiếng thét báo động. Nếu đà này tiếp tục, ư niệm quốc gia có lúc sẽ mất hết nội dung, các ư đồ ly khai, tự trị sẽ xuất hiện và tăng trưởng, các thế lực ngoại bang sẽ ngày càng có điều kiện khuynh loát chúng ta, trong một thế giới mà ư niệm quốc gia dân tộc đang bị chất vấn. Sự tồn vong của chính đất nước ngày càng không chắc chắn.
Chưa bao giờ mà hiểm họa mất nước lớn bằng lúc này. Mất nước v́ mất chủ quyền, mất căn cước dân tộc và nhất là v́ chậm thích nghi với một thế giới thay đổi dồn dập. Kịch bản mất nước là sự thua kém và thiếu cả chủ quyền lẫn nhân quyền khiến ư niệm Việt Nam mất dần nội dung và trở thành nhàm chán, ư muốn và niềm tự hào làm người Việt Nam tan biến dần, đất nước giải thể trong ḷng người trước khi giải thể thực sự.
Nguồn: Tổng Hợp, Trần Minh
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
