Chuyện Bác Hồ đi thăm một nhà nghèo nhất Hà Nội thời bấy giờ. Sau khi kết thúc chuyến thăm, Bác Hồ nói về vấn đề "Một đảng cầm quyền mà để người dân ḿnh nghèo hết c̣n chỗ để nghèo th́ đó là lỗi của Đảng với nhân dân…”.
-Ảnh: Người khóc trong một lần đến thăm viếng những người l.i.ệ.t sĩ.(bên cạnh Bác là Thủ tướng Phạm Văn Đồng).
Mùa xuân của 45 năm về trước, trời lạnh đến tê tái. Một tháng trước tết, Bác Hồ gọi cục phó Cục Cảnh vệ Phan Văn Xoàn lên giao một nhiệm vụ đặc biệt mà chỉ có hai bác cháu biết: “Chú t́m cho bác một gia đ́nh nghèo nhất ở Hà Nội, bác sẽ đi thăm họ lúc giao thừa!”.
Tôi có một tháng để đi khắp Hà Nội t́m cho ra một người nghèo nhất
Hà Nội ngày ấy không giàu, nhưng để t́m ra người “nghèo nhất” vẫn là một thách đố đặc biệt. Tôi liên hệ nhiều nơi, gặp nhiều người vẫn chưa xác định được ai “nghèo nhất”. Cho đến một ngày, một anh công an địa bàn gọi bảo tôi thử tới thăm một người phụ nữ gánh nước thuê ở khu vực anh.
Chúng tôi ghé vào một ngơ sâu trên phố Hàng Chĩnh, đó là một ngôi nhà tăm tối, phên liếp tạm bợ, bên trong chỉ có một chiếc giường tre và vài ghế gỗ lăn lóc. Bàn thờ lạnh tanh hương khói, mạng nhện bao phủ – dù đang là những ngày giáp tết. Có bốn đứa trẻ đang nằm ngồi vật vạ chờ mẹ mang gạo về. Chúng đói. Chủ ngôi nhà ấy là một người phụ nữ ngoài 40 tuổi, tên Nguyễn Thị Tín, góa chồng. Chị vốn là công nhân thất nghiệp và từ lâu nay sống bằng nghề gánh nước thuê. Với chị, tương lai và sự nghiệp của gia đ́nh chỉ là con số 0.
Tôi báo cáo rằng nhiệm vụ Bác giao tôi đă làm xong. Bác gật đầu.
Tối giao thừa ấy, như thường lệ, Bác Hồ đi với đại diện Thành ủy Hà Nội thăm vài gia đ́nh trong kế hoạch. Khoảng 11 giờ tối, Bác nháy mắt với tôi ngụ ư: giờ đến chương tŕnh của hai bác cháu ḿnh.
Chúng tôi tách đoàn, gồm năm người: Bác, người thư kư, một cán bộ địa phương, tôi và một vệ sĩ khác – cùng hướng về phố Hàng Chĩnh. Bác mặc áo bông, quần vải gụ, đi dép cao su, đội mũ len đen và quấn khăn choàng cổ. Không hóa trang nhưng phải nh́n kỹ một tí mới nhận ra Bác được.
Xe dừng ngoài ngơ cách 200 mét, cả đoàn phải đi bộ vào. Tôi đi trước, gần giờ giao thừa, hương đèn thắp sáng trên mọi bàn thờ. Con hẻm thật vắng và từ đằng xa, tôi thấy bóng chị Tín đang quảy đôi quang gánh đi ngược ra ngoài phố. Ngang mặt, tôi đứng lại và hỏi nhỏ: “Chị Tín phải không?”. “Vâng ạ!”. “Sắp giao thừa chị c̣n đi đâu?”. “Tôi tranh thủ gánh thêm vài gánh lấy ít tiền mua quà bánh tết cho các cháu, anh ạ!”. “Chị về đi, có khách ghé thăm!”.
Người phụ nữ nghèo khổ xoay người lại nh́n những vị khách, rồi chị bàng hoàng buông rơi đôi quang gánh, chạy bổ tới, qú xuống, ôm choàng lấy chân vị lănh tụ rồi khóc nấc lên: “Trời, sao Bác lại đến thăm nhà cháu?”. Bác Hồ rưng nước mắt: “Nhà cháu mà không đến th́ đến nhà ai!”. Mọi người im lặng. Tôi, thêm một lần nữa, ngước nh́n vị lănh tụ đất nước ḿnh, thấy Người cao hơn tất cả.
Vào nhà, chúng tôi chia nhau thắp nhang đèn, bày quà bánh Bác dặn mang theo, chia một ít cho bốn đứa trẻ đang ngồi chờ mẹ trên chơng tre giữa nhà. Căn nhà bừng sáng, Bác quay sang hỏi về những đứa trẻ: Các cháu có đi học không? Chị Tín ngập ngừng: “Thưa, có ạ, nhưng thất thường lắm, ngày có ngày không. Chồng mất, cháu thất nghiệp, gánh nước thuê…”. Hỏi: Gánh nước thuê có đủ sống không? Đến đây th́ chị ̣a khóc: “Lo cái ăn từng ngày thôi, thưa Bác!”. “Giờ cháu có muốn làm việc không?”. “Thưa Bác, hoàn cảnh cháu th́ không biết nói sao nữa, cháu muốn có chỗ làm để nuôi con, nhưng tứ cố vô thân, ai nhận cháu?”. Bác gật đầu không nói ǵ
Gần 12 giờ, mọi người chúc tết chị Tín và ra về. Lúc này ngoài đầu ngơ, tin Bác Hồ đến thăm nhà mẹ góa con côi của chị Tín đă bất ngờ lan truyền. Hàng xóm rủ nhau khoảng mấy chục người dân đứng chật trong ngơ chờ Bác ra. Tôi hơi bối rối. Bất th́nh ĺnh Bác bước lại phía mọi người, tiếng vỗ tay vang lên.
Chờ mọi người im lặng, Bác nói: “Bữa nay Bác vui v́ t́nh cờ gặp các cụ, các cô chú, nhưng Bác cũng rất buồn v́ mới từ nhà cô Tín ra. Giờ này sắp giao thừa, các cô chú có biết cô Tín c̣n đi gánh nước thuê không? Tại sao cả một khu phố vầy mà không thấy ai quan tâm đến một gia đ́nh như cô Tín?”. Im lặng, một đại diện khu phố nhận lỗi, hứa sẽ quan tâm nhà chị Tín. Bác tiếp tục: “Bác muốn nói về tinh thần “lá lành đùm lá rách” trong khu phố, nhưng cái lớn nhất vẫn là trách nhiệm của Chính phủ…”.
Bước lên xe, đó là năm đầu tiên tôi thấy đi chúc tết người dân về mà Bác thật buồn. Người quay sang nói: “Các chú thấy chưa? Hôm nay ḿnh đă đi đúng người thật việc thật rồi, nếu mà ḿnh báo trước với thành phố, hỏi nhà nào nghèo nhất th́ chắc chắn không phải là nhà cô Tín rồi…”.
Về nơi Bác ở, Bộ Chính trị đă tập họp để chúc tết Bác và cùng đón giao thừa. Bác ngồi vào ghế, mọi người ngồi xung quanh. Bác im lặng tí rồi nói từ từ: “Bữa nay tôi có một chuyến thăm một nhà nghèo nhất thủ đô Hà Nội. Cô Tín, chủ nhà, giờ này c̣n phải đi gánh nước thuê để có tiền mai mua gạo cho con. Chúng ta đă quá quan liêu để không biết những câu chuyện như vậy ở ngay tại thủ đô đất nước ḿnh. Tôi biết không chỉ có một nhà như chị Tín đâu, người nghèo c̣n nhiều. Một đảng cầm quyền mà để người dân ḿnh nghèo hết c̣n chỗ để nghèo th́ đó là lỗi của Đảng với nhân dân…”.
…………………….
Trong đời, tôi có một thập niên làm cận vệ Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Câu chuyện chị Tín chỉ là một trong những câu chuyện tôi không thể nào quên.
Không quên, v́ tôi c̣n theo dơi cho đến khi chị Tín được bố trí một việc làm phù hợp. Không quên, v́ câu chuyện ấy cũng chỉ là một trong nhiều chuyến “vi hành” mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đă âm thầm đến với những người dân nghèo trong những ngơ ngách của thủ đô Hà Nội và các tỉnh thành của miền Bắc thời bấy giờ.
Không quên, v́ tôi nghiệm ra ư nghĩa lớn lao nhất của lănh tụ gửi gắm với ḿnh: “Khi tôi báo cáo Bác đă t́m ra được gia đ́nh nghèo nhất Hà Nội cho Bác, Bác hỏi tôi có biết tại sao phải t́m nhà nghèo nhất? Rồi Người tự trả lời: “Tại Bác muốn nh́n thấy sự thật. Nếu để thành ủy sắp xếp năm nào cũng thấy toàn cái tốt. Những nhà Bác ghé đều là những ngôi nhà khá giả, sạch sẽ, quà bánh sẵn sàng. Vui nhưng không thể hài ḷng v́ biết mọi người đă được sắp xếp!”.
Té ra, điều mà Người cần t́m trong dịp tết ấy chính là một sự thật đúng với ư nghĩa của nó: sự thật của những người nghèo!
……………………..
-Theo: Lời kể của Thiếu tướng Phan Văn Xoàn – nguyên là cận vệ Chủ tịch Hồ Chí Minh.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
