Dưa môn - món ăn đậm đà phong vị thời khẩn hoang

[florida80]

Tôi từng thưởng thức nhiều món ngon đồng nội như dưa ngó sen, dưa bồn bồn, dưa cải, dưa hành... Tuy mỗi món ngon đều có giá trị khác nhau nhưng không biết tại sao tôi lại yêu thích món dưa môn mộc mạc một cách lạ lùng.

Dưa môn chấm nước cá kho
ẢNH: THIÊN LỘC
Món dưa môn ngày nay không còn phổ biến vì ít người làm, thế nhưng tại ấp Thới Hòa B, TT.Cờ Đỏ, TP.Cần Thơ lại còn một số hộ chuyên sản xuất dưa môn. Cũng nhờ vậy mà món ăn dân dã này còn tồn tại đến ngày nay.
Tuy là món ăn bình dân nhưng lại là món ngon độc đáo nên nhiều người sành điệu ẩm thực luôn săn tìm, coi đây là món ngon quý hiếm, mỗi khi xuất hiện trên bàn ăn, bàn tiệc là nhiều người lại cảm thấy thèm thuồng và vị giác bị kích thích vì cái mùi vị đặc trưng của nó.
Thời gian dần trôi, món dưa môn bây giờ ít người chế biến vì cách làm quá tỉ mỉ và công phu. Muốn có được một đĩa dưa môn ngon, người làm phải lội ra đồng, ra sông rạch cắt từng bẹ môn đem về phơi cho héo, tiếp đến là cắt khúc rồi bóp và vắt hoặc dùng chày giã cho mềm. Sau cùng mới đem ướp muối và cho vào khạp độ ba ngày hai đêm. Người cắt môn không cẩn thận để cho mủ dính vào người sẽ bị ngứa rất khó chịu.
Muốn cho hương vị tăng thêm đậm đà, trước khi ăn chúng ta trộn thêm chút đường, tỏi, ớt, vào đĩa dưa chua. Dưa môn ngon nhất là chấm với nước cá kho hoặc tương chao. Nếu cầu kỳ hơn, chúng ta có thể xé nhỏ dưa môn ra làm món gỏi tép, thêm vài cọng rau răm, hương thơm trở nên ngất ngây, nồng nàn, chưa ăn cũng đã thấy ngon rồi. Tuyệt nhất là dưa môn nấu canh chua với cá mề vinh hoặc cá điêu hồng, vừa chua, cay, vừa ngọt lại vừa thơm nồng, không thể cưỡng lại được.
Ngoài ra, đối với tôi, dưa môn bao giờ cũng là món ăn thấm đậm tình đất hồn người. Nói như nhà văn Sơn Nam, đó là món ăn “đậm đà phong vị thời khẩn hoang”. Mỗi món ăn đều mang một chiều sâu văn hóa. Người Việt ở Nam bộ là những lưu dân đi khai phá, buổi đầu đều dựa vào thiên nhiên và ứng xử với thiên nhiên như ăn, ở, mặc. Trong đó, món dưa môn có thể là đặc sản lâu đời nhất do ông cha ta suy gẫm, chọn lọc và sáng tạo thành món ăn sao cho vừa ngon vừa bổ. Đó cũng chính là sáng tạo văn hóa.