Theo như kế hoạch của Indonesia về việc mời Nhật Bản và Trung Quốc xây dựng hai tuyến đường riêng cho cùng một dự án đường sắt đă làm dấy lên lo ngại về bẫy nợ và lo ngại, sau khi Trung Quốc tận dụng lợi thế "xây nhanh", dễ tiếp cận nguồn vay nợ, nguyên liệu thô và lao động để thu hút các nước xây dựng các công tŕnh cơ sở hạ tầng lớn nhưng khó thu hồi vốn.
Người mẫu Indonesia chụp cạnh mô h́nh tàu cao tốc do Trung Quốc sản xuất quy mô tại một triển lăm ở Jakarta. Ảnh: AFP
Theo SCMP, các nhà phân tích nhận định rằng kế hoạch của Indonesia về việc mời Nhật Bản và Trung Quốc xây dựng hai tuyến đường riêng cho cùng một dự án đường sắt đă làm dấy lên lo ngại về bẫy nợ và lo ngại rằng mối quan hệ của Jakarta với nhà đầu tư lâu năm là Tokyo có thể sẽ bị tổn thương sâu sắc.
Năm 2019, Nhật Bản đă trúng gói thầu dự án xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao nối thủ đô Jakarta với Surabaya ở Đông Java, thành phố lớn thứ hai của Indonesia, bất chấp việc Tổng công ty Xây dựng Đường sắt Trung Quốc ra sức vận động hành lang.
Mời Trung Quốc vào dự án lớn
Nhưng kế hoạch đă thay đổi vào năm ngoái, khi Tổng thống Indonesia Joko Widodo nói rằng ông hy vọng Bắc Kinh có thể là đối tác trong dự án v́ lư do tài chính. Cụ thể, ngân sách cho một dự án đường sắt lớn khác - tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung do Trung Quốc hỗ trợ - đă tăng vọt tới 30%, lên khoảng 8 tỷ USD.
Công nhân tại công trường dự án đường sắt Jakarta-Bandung. Ảnh: Tân Hoa xă
Dự án nối thủ đô với Bandung - một phần của chương tŕnh cơ sở hạ tầng Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh - cũng phải đối mặt với sự chậm trễ do thu hồi đất và các vấn đề khác.
Chính phủ Indonesia hồi tháng 1 đă quyết đưa Trung Quốc vào dự án Surabaya bằng cách mở rộng tuyến đường.
"Chúng tôi hy vọng rằng tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung có thể được mở rộng thành tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung-Surabaya", Luhut Pandjaitan, Bộ trưởng điều phối các vấn đề hàng hải và đầu tư, người cũng phụ trách quan hệ của đất nước với Trung Quốc, cho biết. "Tổng thống Joko Widodo đă bày tỏ mong muốn với Chủ tịch Tập Cận B́nh để Trung Quốc có thể tham gia vào dự án đó."
Ông Luhut đưa ra b́nh luận vào tháng 1 khi ông tiếp đón Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tại quê nhà của ông ở vùng Hồ Toba, Bắc Sumatra.
Vào tháng 5, ông Luhut nói với các phóng viên rằng tổng thống "đă chỉ thị cho tôi đến Trung Quốc" để vận động tài trợ cho dự án đường sắt Jakarta-Surabaya.
Jodi Mahardi, phát ngôn viên của ông Luhut, nói rằng vai tṛ của Trung Quốc trong dự án Surabaya sẽ là phát triển tuyến đường phía nam, kết nối đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung với sân bay Kertajati ở Tây Java, sau đó dẫn đến Yogyakarta và Solo, trước khi kết thúc ở Surabaya.
C̣n vai tṛ của Nhật Bản sẽ là phát triển tuyến đường phía bắc - trong dự án "Nâng cấp tuyến phía bắc Java" - kết nối Jakarta và Surabaya qua Cirebon ở Tây Java và Semarang ở Trung Java, ông Jodi cho biết.
Tổng thống Indonesia Joko Widodo xem mô h́nh tàu cao tốc nối Jakarta với Bandung. Ảnh: AP
Khi Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga thăm Indonesia vào tháng 10 năm ngoái, ông đă tái khẳng định cam kết của Nhật Bản đối với một số dự án cơ sở hạ tầng ở quốc gia Đông Nam Á, bao gồm phát triển tuyến đường sắt bán cao tốc Jakarta-Surabaya và cảng Patimban. Năm ngoái, Kyodo News đưa tin rằng Nhật Bản đă "bối rối" trước kế hoạch của Indonesia khi đưa Trung Quốc vào dự án.
Nhật Bản cũng đă từ chối tham gia liên doanh Indonesia-Trung Quốc KCIC để giúp kéo dài tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung đến Surabaya. Đại sứ quán Nhật Bản từ chối b́nh luận về vấn đề này.
Lo ngại bẫy nợ
Bhima Yudhistira, giám đốc điều hành tại Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Luật có trụ sở tại Jakarta, cho biết việc đưa Trung Quốc vào một dự án cơ sở hạ tầng trị giá hàng tỷ USD khác đă làm dấy lên lo ngại rằng dự án đường sắt Jakarta-Surabaya sẽ gặp số phận tương tự như dự án nối Jakarta với Bandung.
Ông nói: "Nếu tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung được kéo dài đến Surabaya, Indonesia rất có thể rơi vào bẫy nợ v́ thâm hụt của nước này hiện đă lên tới hơn 5% GDP".
"Indonesia hiện đă phải đối mặt với t́nh trạng ngân sách bị thấu chi và chúng tôi có thể không nhận được lợi tức từ đầu tư - có thể trong nhiều thập kỷ - v́ chi phí vận hành cũng rất đắt đỏ. V́ vậy, có thể có những hậu quả kinh tế và chính trị từ quyết định này, chẳng hạn như khả năng Indonesia sẽ dễ bị kiểm soát hơn và bị ép buộc mang lại lợi ích cho Trung Quốc."
Công nhân làm việc tại công trường của tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung do Trung Quốc xây dựng. Ảnh: Tân Hoa xă
Theo Bhima, quyết định đưa Trung Quốc thành đối tác trong dự án đường sắt Jakarta-Surabaya thể hiện rơ ràng "sự chuyển dịch" của đầu tư nước ngoài vào Indonesia - vốn từ trước tới nay do Nhật Bản chiếm đa số.
Từ năm 2010 đến năm 2020, các khoản đầu tư tích lũy của Nhật Bản vào quốc gia này đạt tổng cộng 37,2 tỷ USD trên hơn 27.000 dự án, lớn hơn 20,1 tỷ USD của Trung Quốc. Nhưng mối quan hệ ngày càng gắn bó giữa Bắc Kinh và Jakarta đă dẫn đến sự gia tăng đầu tư của Trung Quốc trong những năm gần đây.
Năm ngoái, Trung Quốc là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ hai của Indonesia, với 4,8 tỷ USD đầu tư thực hiện được cam kết vào hơn 3.000 dự án, xếp sau Singapore 9,7 tỷ USD, trong khi Nhật Bản đứng ở vị trí thứ tư với 2,58 tỷ USD trong hơn 8.800 dự án.
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Indonesia với khối lượng thương mại 71,4 tỷ USD vào năm ngoái, vượt xa 24,3 tỷ USD của Nhật Bản.
Bhima cho biết Nhật Bản đă áp dụng một chiến lược hết sức thận trọng khi xác định tính khả thi của các dự án, điều này sẽ giúp các tính toán tài chính của họ cho dự án Surabaya trở nên toàn diện hơn.
Nhưng các nghiên cứu về tính khả thi của nó có thể mất nhiều năm để hoàn thành, đây là điều có thể ảnh hưởng đến di sản của Widodo khi ông kết thúc nhiệm kỳ tổng thống cuối cùng của ḿnh.
Ông Bhima nói: "Cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo sẽ bắt đầu sau hai năm nữa, v́ vậy ông Jokowi muốn xúc tiến các dự án cơ sở hạ tầng mà ông đă khởi xướng trước khi từ chức vào năm 2024".
"Trong khi đó, Trung Quốc có thể cam kết xây dựng nhanh chóng, dễ dàng cho Indonesia tiếp cận các khoản vay, nguyên liệu thô và lao động, nhưng điều này có nghĩa là quan hệ của Indonesia với các đối tác đầu tư khác, chẳng hạn như Nhật Bản, có thể bị tổn thương".
Ông Djoko Setijowarno từ Hiệp hội Giao thông vận tải Indonesia lưu ư rằng tuyến đường phía nam cho tuyến đường sắt bán cao tốc Jakarta-Surabaya sẽ khó xây dựng hơn do địa h́nh đồi núi "cực kỳ gồ ghề".
"Chúng ta sẽ lấy tiền ở đâu xây đường sắt cao tốc nữa đây? Chúng ta không nên để những ǵ đă xảy ra với tuyến đường sắt cao tốc Jakarta-Bandung xảy ra một lần nữa", ông nói.
"Bây giờ Indonesia phải trang trải chi phí vượt quá bằng ngân sách nhà nước, mặc dù ban đầu chính phủ hứa sẽ không động đến ngân sách cho dự án."
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
