Năm 2020, lănh đạo Ṭa án Việt Nam đă có chương tŕnh hoành tráng đề cao công lư như đúc tượng đồng cao hàng chục mét, dựng phim tô hồng nghề thẩm phán th́ nhiều bị án cả dân sự, h́nh sự Việt Nam đă tự sát để kêu oan. Mổ bụng, tự thiêu…và phổ biến nhất là nhảy lầu ngay tại pháp đ́nh. Đây là sự oan ức, sự bế tắc đến tận cùng của số phận con người và đồng thời cũng là sự tha hóa, suy đồi đến tận cùng của nền tư pháp.
Ngày 26-6, trả lời cử tri huyện Đức Ḥa, Long An về vụ án Hồ Duy Hải, Phó Thủ tướng Trương Ḥa B́nh thông tin diễn biến vụ việc sau giám đốc Thẩm, vụ án hiện đang được Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội xem xét và nhấn mạnh rằng “Chúng ta chưa có cơ sở nói oan hay không oan nhưng nguyên tắc là phải tôn trọng phán quyết của ṭa án, xă hội văn minh bao giờ cũng phải tôn trọng phán quyết của ṭa án”.
Phát biểu của ông B́nh không sai, trong xă hội b́nh thường, chưa cần phải văn minh th́ người dân vẫn cần đến phán quyết của Ṭa án để phân đinh đúng sai, oan ưng.
Thế nhưng rất tiếc ở Việt Nam, trong thời gian gân đây, có rất nhiều trường hợp, người dân phải tự sát sau sau phán quyết của ṭa để chứng minh cho sự vô tội hay oan ức của ḿnh.
Gần một tháng trước khi ông B́nh phát biểu, bị án Lương Hữu Phước đă nhày lầu ṭa án B́nh Phước tự sát ngay trong ngày bị ṭa tuyên bản án 3 năm tù về vi phạm quy định giao thông gây chết người. Trong khi thực tế, ông Phước là nạn nhân của một vụ tông xe, kẻ gây tai nạn không bằng lái lại đang say xỉn. Trước khi tự sát ông Phước c̣n đưa một stt lên Fb cá nhân “”Nếu cái chết của tôi làm thức tỉnh nền tư pháp tỉnh B́nh Phước th́ cũng đáng lắm chứ”.
Nhưng rất tiếc, nền tư pháp, ṭa án B́nh Phước hoàn toàn không thức tỉnh mà ngay ngày hôm sau đă rầm rộ họp báo khẳng định là xử đúng người đúng tội. Tham dự cuộc họp báo có thẩm phán Lê Viết Ḥa là thành viên trong hội đồng xét xử.
Điều đặc biệt là trước đó một năm tthẩm phán Lê Viết Ḥa từng chủ tọa xét xử vụ án tranh chấp đất đai và sau đó đương sự tự tử. Bản án này bị Ṭa Tối cao tuyên hủy nhưng ông Ḥa không hề bị kỷ luật mà vẫn tiếp tục ngồi xét xử. Được báo chí chất vấn về cái chết thương tâm này ông Ḥa phân trần phủi mọi trách nhiệm: “Cá nhân tôi, trước đây tôi xử 1 vụ án tranh chấp đất đai. Vụ án TAND tối cao đă xem xét theo thủ tục tái thẩm, tôi không được cung cấp thông tin. Tuy nhiên, phải lưu ư rằng lý do hủy ở đây là tái thẩm.
Trước sự chấn động của dư luận, hơn 10 ngày sau TATC tại TPHCM đă gíám đốc thẩm và tuyên hủy bản án buộc tội ông Phước v́ nhiều t́nh tiết chưa rơ và có dấu hiệu lọt tội.
Điều khủng khiếp là cái sai đă rành rành, hai bị án tự sát nhưng công lư và lương tâm con người thẩm phán Lê Viết Ḥa và lănh đạo ṭa B́nh Phước không hề thức tỉnh và cả hệ thống Ṭa án Việt Nam vẫn đang vận hành như một quyền lực thiếu lương tri với phương châm hết sức vô đạo, hết sức tùy tiện là “có sai nhưng không ảnh hưởng đến bản chất vụ án” th́ vẫn cứ tuyên vẫn phải thi hành.Và tiếp tục nơi này nơi khác người dân phải tự t́m cái chết để minh oan.
Mới nhất là chiều 1-7, TAND TP.HCM tuyên án vụ tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn là vợ chồng Phan Quư và bị đơn là ông Lê Văn Dư, Lê Sỹ Thắng, Khâu Văn Sĩ (cùng ngụ quận G̣ Vấp). Một bị đơn lại nhảy lầu tự tử may nhờ bảo vệ kịp thời cứu được.
Theo hồ sơ, năm 1999, vợ chồng ông Phan Quư mua 3. 500m² đất thuộc thưa 504, tờ bản đồ số 40, phường 15, quận G̣ Vấp bằng giấy tay và năm 2002, bán lại cho ông Khâu Văn Sĩ 500m² đất bằng giấy tay.
Năm 2009, vợ chồng ông Quư tiếp tục bán bằng giấy tay cho ông Lê Văn Dư và ông Lê Sĩ Thắng mỗi người 87m² đất với lời hứa sẽ thực hiện việc tách thửa và đăng bộ phần diện tích đă bán.
Sau khi mua đất, gia đ́nh các ông đă chuyển về đây sinh sống ổn định, không tranh chấp với ai, kê khai tạm trú tạm vắng và được chính quyền địa phương cấp số nhà để quản lư.
Tháng 6-2017, ông Quư khởi kiện các bị đơn ra TAND quận G̣ Vấp, yêu cầu ṭa tuyên hợp đồng bán đất với các ông Dư, Thắng, Sĩ trước đây là vô hiệu.
TAND quận G̣ Vấp tuyên hủy hợp đồng chuyển nhượng đất giữa nguyên đơn với ông Sĩ, chấp nhận một phần yêu cầu phản tố của ông Dư, công nhận 2 hợp đồng chuyển nhượng đất giữa nguyên đơn với ông Dư.
Xét xử phúc thẩm, TAND TP. HCM đă tuyên cả 3 hợp đồng chuyển nhượng đất nêu trên đều vô hiệu. Bức xúc, bị đơn định nhảy lầu tự tử nhưng được nhiều người giữ lại.
Cái lư mà ṭa tuyên hủy hợp đồng mua bán đát đă hoàn thành hơn 10 năm qua thật trớ trêu là do chỉ có giấy tay, không đúng theo thủ tục quy định.
1. Nhà báo Hàn Ni, báo Tuổi Trẻ TP. HCM đă phân tích những sai phạm pháp luật của ṭa án TP. HCM trong vụ này như sau: “Nói về cái sai đầu tiên của tòa án: Tòa thụ lý vụ án năm 6/2017 nhưng 7/2019 mới ra quyết định xét xử sơ thẩm (hơn 2 năm) – vi phạm thời hạn, cái mà ngành tòa án luôn có con số án đúng hạn rất “đẹp”!
2. Về tố tụng: Hợp đồng mua bán năm 2002 và 2009, nhưng đến 2017 mới khởi kiện là hết thời hiệu (vì thời hiệu tranh chấp hợp đồng là 2 năm).
3. Về nội dung bản án: Lý do tòa tuyên hợp đồng vô hiệu là do vi phạm về hình thức (không công chứng, chứng thực), đất nông nghiệp dưới hạn mức không được chuyển nhượng. Trong khi các vấn đề này luật quy định rõ:
– Hình thức hợp đồng được quy định tại Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015 “Giao dịch được xác lập bằng văn bản nhưng vi phạm quy định bắt buộc về công chứng, chứng thực mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất 2/3 nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó. Trong trường hợp này, các bên không phải thực hiện việc công chứng, chứng thực” (luật cũ thì cho các bên thời gian để xác lập lại đúng hình thức). Như vậy, ở giao dịch này, các nên đã hoàn thành 100% nghĩa vụ thanh toán, nhận đất xong. Có nghĩa là hợp đồng này phải được tòa công nhận”.
Nói đơn giản theo đạo lư dân gian, chuyện mua bán là thuận mua vừa bán, tiền trao tráo múc. Ở đây bên bán là ông Quư, Trưởng pḥng của Viện Kiểm sát TP. HCM, người mua chỉ nhà người lao động b́nh thướng th́ không ai ép ai. Tiền đă trao, đất đă nhận xây nhà cửa hơn 10 năm qua. Chuyện đ̣i lại đất là sự lật lọng ngang ngược đă được Ṭa công nhận th́ quả là quái đản.
Không thể thống kê hết những bản án phi pháp, phi nhân, phi luân như vậy không thể thống kê hết đước. Riêng những vụ án mà nạn nhân phải tự sát đă đước báo chí phản ánh th́ c̣n rất nhiều, có thể điểm ra một số vụ như
Ngày 16/6/2001 bà Lê Thị Thúy Loan 27 tuổi đă uống thuốc sâu tại phiên ṭa phúc thẩm ở Ninh Thuận. Bà nói “Tôi đă uống thuốc sâu để bảo vệ danh dự của tôi”. Bà khạc nhổ ra mùi thuốc sâu, đứng không vững, gia đ́nh khóc lóc xin mang đi cấp cứu. Nhưng quan ṭa không cho. Măi sau khi phiên ṭa kết thúc gia đ́nh mới được đưa bà Loan đi cứu chữa. Bà Loan đă tử vong. Có quan ṭa nào trên thế giới táng tận lương tâm như thế không? Thế nhưng thẩm phán ấy hiện nay đang là Phó chánh án TAND TC, một trong 17 cánh tay đă biểu quyết bản án giám đốc thẩm Hồ Duy Hải.
Không chỉ thường dân, người có chức bị oan cũng phải tự tử để minh oan. Ngày 02/7/2018 ông Bùi Hữu Tuấn 58 tuổi, cựu trưởng thôn Đạo Ngạn (Hợp Đồng, Chương Mỹ, Hà Nội) đả tự thiêu tại cổng trụ sở Ban tiếp công dân Trung ương (số 1 Ngô Th́ Nhậm, Quang Trung, Hà Đông) để phản đối bản án phúc thẩm của TAND TP Hà Nội
Cựu cán bộ công an, ông Huỳnh Văn Tới ngụ TP. Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu) đi kêu oan suốt hơn 20 năm sau khi đă thụ án tù. Tại phiên ṭa do TAND tối cao TP. HCM xét xử lưu động tại Bạc Liêu, ông Tới cũng đă đứng trước vành móng ngựa mổ bụng kêu oan.
“nếu chỉ kêu oan th́ chẳng có ai tin, ḿnh phải lấy tính mạng ra đánh đổi mới c̣n chút tia hy vọng lấy lại được danh dự, sự công bằng”, ông Tới nói.
Bức xúc về thực trạng tệ hại này, báo Luật sư Việt Nam online có bài viết “Làm sao để giảm các vụ tự tử tại ṭa án?” trong đó nhận định.
Thời gian gần đây, liên tục xảy ra các vụ việc đương sự tự tử, dọa tự tử tại trụ sở ṭa án cho thấy niềm tin của một bộ phận người dân đă giảm sút, đặc biệt là sau khi đương sự tự tử, dọa tự tử th́ kết quả bản án, quyết định đó đă bị thay đổi bởi ṭa án cấp trên. Nhiều câu hỏi đặt ngược lại là nếu họ không phản ứng ở góc độ tiêu cực, đến mức tiêu cực như vậy th́ liệu bản án có được thay đổi để đảm bảo công bằng hay không?
Nếu để t́nh trạng này tiếp tục diễn ra th́ chắc chắn uy tín của ngành tư pháp giảm sút, sẽ tạo ra một làn sóng dư luận không tốt, tạo ra những tiền lệ xấu cho hoạt động tư pháp.
Làm thế nào để chấm dứt t́nh trạng này? Không thể chỉ cải cách luật pháp v́ thật ra người ta có xét xử theo luật pháp đâu!
Không thể cải cách Tư Pháp v́ đă cải cách từ ba nhiệm kỳ chủ tịch nước rồi mà càng cải càng tệ hợn
Nền tư pháp hiện nay là sản phẩm của một thể chế chính tri. Muốn chấm dứt t́nh trạng nhảy lầu t́m công lư th́ phải cải cách ngay từ thể chế chính trị độc quyền, độc đảng này.
Từ Blog RFA, tác giả Gió Bấc
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
