Ngày 4/3 là ngày không ít người Mỹ tin điều mà những người khác cho là thuyết âm mưu, là ngày bản hiến pháp hiện hành của Mỹ hết hạng, nước Mỹ phải quay lại bản hiến pháp gốc, là bản hiến pháp mà những nhà lập pháp Mỹ xa xưa dựa vào đó để xây dựng bản hiến pháp có thời hạn đang được áp dụng tại Mỹ, hiện đă hết hạng, không có quy định triển hạn nên ba nhánh quyền lực hành pháp, lập pháp và tư pháp hiện tại của Mỹ đă hết quyền lực, quân đội sẽ tạm thời nắm giữ quyền lực, tổng thống thứ 45 sẽ là tổng thống lâm thời để cùng với quân đội tổ chức bầu cử lại, xây dựng lại hệ thống quyền lực mới phù hợp với bản hiến pháp gốc.
Đây là thuyết âm mưu? V́ sao một nước giàu mạnh và văn minh nhất thế giới như Mỹ, có nền khoa học kỹ thuật thượng thặng không ai sánh kịp, biết rơ mồn một tự đáy biển đến các v́ sao... Lại có thể là đất sống của thuyết âm mưu ? Lại là nơi có quá nhiều người dân tin vào thuyết âm mưu?
Câu hỏi đặt ra là v́ điều ǵ mà người ta thêu dệt thuyết âm mưu ? V́ đâu người ta không c̣n tin vào thực tế mà tin thuyết âm mưu?
Khi một vài người tin thuyết âm mưu th́ có thể xem là hiện tượng, song khi có quá nhiều người Mỹ tin vào điều được cho là thuyết âm mưu về ngày 4/3, đến nỗi đồi Capitol phải tạm đóng cửa, an ninh được thắt chặt ở Washington DC và vệ binh quốc gia phải pḥng giữ thủ đô thêm hai tháng... Th́ không c̣n là hiện tượng nữa.
Đây chắc chắn là sự khủng hoảng nghiêm trọng của rất nhiều người Mỹ về thể chế hiện hành, hay nói trắng ra là có quá nhiều người thất vọng về kết quả bầu cử tổng thống nhiều tranh căi vừa rồi, thất vọng về sự thao túng lập pháp của các dân biểu và nghị sĩ liên bang của đảng dân chủ v́ mục đích phe phái, thất vọng v́ hệ thống tư pháp và ṭa án, đặc biệt là tối cao pháp viện không công tâm khi xử lư các vụ kiện cáo về gian lận bầu cử v.v...
Thử điểm qua nguyên nhân ra đời của hai thuyết âm mưu có ảnh hưởng không nhỏ trong xă hội để hiểu hơn v́ sao nhiều người Mỹ tin vào biến cố 4/3 .
Trong 10 năm bị giặc Minh phương Bắc đô hộ, chúng bắt nhân dân Việt Nam làm nô lệ, lên rừng t́m trầm hương, sừng tê giác, xuống biển ṃ ngọc trai cung phụng cho chúng, cuộc sống tủi nhục, khốn cùng, gần như vô vọng. Trong trạng huống ấy, một thuyết âm mưu mờ mờ ảo ảo len lỏi vào xă hội, khơi lại trong ḷng dân niềm tin và hi vọng.
Thuyết âm mưu dựa vào những lá cây được nhiều người vớt trên các bến sông có ghi những ḍng chữ giống nhau : " Lê Lợi vi quân, Nguyễn Trăi vi thần", xem đó là điềm trời, lấy đó làm niềm tin, và nhờ niềm tin ấy nhân dân đă hỗ trợ Lê Lợi và Nguyễn Trăi đánh đuổi giặc Minh khỏi bờ cơi. Sau này người dân mới biết tác giả thuyết âm mưu và những lá cây là Nguyễn Trăi.
Một thuyết âm mưu khác liên quan đến sự cố máy tính năm 2000, Việt Nam gọi là Y2K. Sự trùng hợp lạ lùng giữa tôn giáo và công nghệ khiến năm 2000 trở thành năm bị thuyết âm mưu gây hoang mang, lo lắng và căng thẳng nhất.
Một số tín đồ cơ đốc diễn dịch kinh thánh theo nghĩa đen, khẳng định năm hai ngàn sẽ tận thế sập trời sập đất.
Trùng việc máy tính lập tŕnh hai số cuối trong dăy số chỉ năm để định danh năm trong thế kỷ 20. Số 00 = 1900, số 50 = 1950, số 99 = 1999 v.v...
Năm 2000 cũng có hai số không sau cùng, máy tính sẽ đọc 1900. Nghĩa là đến năm 2000 máy tính sẽ rối loạn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống ngân hàng, hộ tịch, hàng không... Rối loạn tất cả hệ thống quản trị hành chính quốc tế, quốc gia, ngành nghề... Làm tê liệt xă hội. Nếu các nhà chuyên môn không điều chỉnh được máy tính, th́ năm 2000 máy tính sẽ rối loạn gây ra hiểm họa khôn lường như tận thế. Dĩ nhiên các nhà chuyên môn đă lo lập tŕnh lại máy tính trước năm 2000.
Song nhân loại vẫn bị thuyết âm mưu làm mất ăn mất ngủ. Người tin tâm linh lo sợ tận thế, người tin công nghệ lo sợ máy tính tê liệt cuộc sống đảo lộn như tận thế.
Tóm lại, không lửa làm sao có khói ? Cái áo thể chế Mỹ có vẻ như không theo kịp những quỷ kế của toàn cầu hóa, những tinh ranh ma mảnh của nhóm tài phiệt phố Wall, không kềm chế được chính quyền ngầm deep state, không kiểm soát được sự quá trớn của big Tech và big Media, không giới hạn được sự lộng hành đảng phái...
Tổng thống Donald Trump là người có công làm lộ ra tất cả những mảng tối, những tảng băng ch́m trong đầm lầy chính trị Mỹ, tao ra cảm hứng về một sự thay đổi triệt để như một cuộc cách mạng để nền chính trị Mỹ tốt đẹp hơn. Đó có thể là lư do để thuyết âm mưu ngày 4/3 ra đời, và có thể nó c̣n thôi thúc dân Mỹ nghĩ măi về nó, đấu tranh cho nó, cho đến khi nền chính trị Mỹ tốt đẹp hơn.
Nguyen Khan