Trước đây Triều Tiên được người Việt gọi tên là Cao Ly. Việt xưa có mối quan hệ với nước Cao Ly mà sử sách đã ghi lại. Có 3 nhân tài nước Việt và mối lương duyên đặc biệt với Triều Tiên. Họ là ai?
Định cư tại Cao Ly (bán đảo Triều Tiên ngày nay), hoàng tử Lư Long Tường của triều Lư giúp nước này đánh bại quân Mông - Nguyên xâm lược, trở thành anh hùng dân tộc nơi xứ người.
Suốt chiều dài lịch sử, Đại Việt và Triều Tiên từng có mối quan hệ hữu hảo, thân thiết. Trong số nhiều nhân tài của nước Việt từng có duyên với Cao Ly, hoàng tử Lư Long Tường, trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi, bảng nhăn Lê Quư Đôn, hoàng giáp Phùng Khắc Khoan là những nhân vật tiêu biểu.
Lư Long Tường và chiến công giúp Cao Ly đánh bại Mông - Nguyên
Sau khi nhà Lư sụp đổ năm 1225, một vị hoàng tử đưa cả gia quyến sang sống ở Cao Ly, lập nhiều chiến công nơi đất khách. Đó là Lư Long Tường (1174-?), con thứ bảy của vua Lư Anh Tông.
Lư Long Tường lớn lên khi vương triều Lư suy vong, gặp nhiều biến cố dồn dập. Theo một số tài liệu lịch sử, năm 1226, Lư Long Tường khóc ở miếu Nam B́nh (Ninh B́nh) rồi vượt biển đến huyện Ủng Tân (Cao Ly), khai hoang lập nghiệp, đặt hiệu là Vi Tử động.
Tại đây, Lư Long Tường cùng tướng sĩ, gia thuộc trồng trọt, chăn nuôi, đánh cá, mở Độc thư đường dạy văn (thi phú, lễ nhạc, tế tự) và Giảng vơ đường dạy vơ (binh pháp, vơ thuật). Học tṛ theo học rất đông, lúc nào cũng trên ngh́n người.
Vở tuồng dựng lại cuộc đời của Lư Long Tường với chiến công hiển hách trên đất Cao Ly. Ảnh chụp màn h́nh.
Bấy giờ, đế chế Mông Cổ đang phát triển mạnh và mở rộng chinh chiến, xâm lược nhiều nơi. Năm 1253, quân Mông Cổ tấn công Cao Ly, đánh vào quốc đô, một cánh quân đánh vào Ủng Tân. Lư Long Tường tổ chức kháng chiến, cùng quan quân trong phủ thành và nhân dân địa phương chiến đấu dũng cảm. Sau 5 tháng, quân giặc thua to, phải xin hàng.
Sau chiến công, Lư Long Tường được coi là anh hùng, được vua Cao Ly phong làm Hoa Sơn Quân, ban 30 dặm đất, lập biển ghi công trạng, cho lập thái ấp để phụng thờ tổ tiên và con cháu đời đời được nhập tịch ở Hoa Sơn.
Theo sách T́m về cội nguồn của cố GS Phan Huy Lê, con cháu Kiến B́nh Vương Lư Long Tường hiện nay sống ở cả Triều Tiên và Hàn Quốc, gia phả ḍng họ ghi chép 32 đời kể từ đời Lư Thái Tổ, trong đó 6 đời ở Việt Nam và 26 đời ở Triều Tiên.
Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi làm rể Cao Ly
Lưỡng quốc trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi (1272-1346) quê ở thôn Lũng Động, xă Nam Tân, huyện Nam Sách, Hải Dương ngày nay.
Có trí tuệ uyên bác, sinh thời, Mạc Đĩnh Chi từng 2 lần được vua Trần Anh Tông cử đi sứ nhà Nguyên. Làm bài thơ Vịnh quạt với sứ thần Cao Ly, ông đă khiến hoàng đế nhà Minh khâm phục, phong làm Lưỡng quốc trạng nguyên.
Tranh minh họa trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi.
Cũng trong thời gian này, Mạc Đĩnh Chi gặp vị chánh sứ của Cao Ly và trở thành đôi bạn tâm giao, nhiều lần cùng nhau xướng họa thơ văn. Sau đó, Mạc Đĩnh Chi được mời sang thăm kinh đô Hán Thành. Tại đây, ông lấy cháu gái của sứ thần Cao Ly và sinh được một trai một gái.
Theo tư liệu của nhà nghiên cứu Lê Khắc Ḥe công bố năm 1926, người con trai của Mạc Đĩnh Chi làm quan vơ, sinh được 12 người con gồm 8 trai, 4 gái.
Ḍng dơi Mạc Đĩnh Chi về sau sinh ra nhiều nhân tài, có đóng góp nhất định cho lịch sử phát triển và văn hóa Cao Ly. Hậu duệ của trạng nguyên Mạc Đĩnh chi từng về Việt Nam t́m lại cội nguồn của thủy tổ.
Bảng nhăn Lê Quư Đôn và những lời tốt đẹp về Cao Ly
Dưới thời Hậu Lê, nhà bác học Lê Quư Đôn (1726-1784), sau những lần tiếp xúc với sứ Cao Ly, đă viết trong sách "Kiến Văn tiểu lục" rằng: “Nước Cao Ly có người dân hiền lành, cẩn thận, ham đọc sách, thạo văn học, trọng nghi lễ. Sứ thần nước Việt ta trong thời gian đi sứ Bắc Kinh, cùng với sứ nước họ có qua lại, tặng thơ xướng họa cho nhau..., bày tiệc bút đàm, càng tăng thêm t́nh hữu hảo, sau khi về quán, lại sai 2 vị thiếu khanh mang thổ sản đến tặng.
Sang đầu năm mới, các sứ thần Triều Tiên lại sai ba người con đến chúc Tết. Chúng tôi ở Yên Kinh hai tháng, những thư từ trao đổi lẫn nhau có nhiều điều đáng lấy làm thích ư".
Ở chiều ngược lại, sứ thần Hồng Khải Hy của Cao Ly đă viết đề tựa cho tập "Quần thư khảo biện" của Lê Quư Đôn rằng: "Tôi đă được thấy sách này là một điều mới lạ, đúng là loại văn tự tuyệt kỳ... Học thuật của ông rất thuần chính mà văn lư cũng thuần ḥa, lẽ không chỗ nào không đủ, lư không chỗ nào không cùng".
Theo tạp chí Hán Nôm năm 2011, thời giai này, các sứ giả nước này có thư lại cảm ơn và biếu tặng sản phẩm đặc biệt của Cao Ly là quạt giấy.
Ngoài những mối lương duyên hữu hảo đă đề cập trên, sử sách c̣n ghi chép rất nhiều lần trao đổi văn sách. Các sứ thần Hậu Lê, Tây Sơn, nhà Nguyễn đều có những cuộc tiếp xúc sứ thần Cao Ly.
Tiêu biểu như Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan từng có quan hệ hữu hảo với sứ Cao Ly. Trong cuộc gặp gỡ năm 1597, Trạng Bùng cùng các sử thần Triều Tiên có đến trên 30 tác phẩm bút đàm, trao đổi học thuật.
Theo đánh giá của GS Bùi Duy Tân, cuộc gặp gỡ này được xem như là mốc son mở đầu trong lịch sử hữu nghị Việt - Triều
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
