Vào ngày 24/2/2022 Putin đă lệnh tổng tấn công Ukraina. Các thành phố lớn như Kiev, Kharkov, Odessa đều bị bắn tên lửa, tên lửa hành tŕnh. Các lực lượng không quân Nga đánh bom, trực thăng bắn các cơ sở pḥng không của Ukraina.
Vào ngày 25/2/2022 quân Nga đă tiến sâu vào Ukraina, chiếm nhà máy điện nguyên tử Chernobyl. Ngoài đó bao vây và pháo kích nhiều phố lớn. Tuy nhiên sau ngày đầu bị sốc, quân Ukraina đă nhanh chóng tỉnh giấc. Nhiều máy bay, trực thăng, xe tăng, thiết giáp của Nga bị hạ. Quân Nga không thành công chiếm được bất kỳ thành phố chiến lược nào. Đảo Rắn, sân bay Hostomel đều bị quân Ukraina tái chiếm.
Vào ngày 26/2/2022 quân Nga bao vây Kiev nhưng không tiến vào được thành phố v́ pḥng thủ rất chặt. Gián điệp Nga dột nhập Kiev không thành công ám sát tổng thống Ukraina. Nhiều binh sĩ Nga bị bắt cho thấy độ tuổi c̣n rất trẻ 18-20. Các thành phố khác cũng bị pháo kích. Một toà nhà chung cư tại trung tâm Kiev bị trúng tên lửa. Nga đă bị loại khỏi SWIFT thanh toán quốc tế. Roman Abramovics đă trao Chelsea cho quỹ từ thiện.
Vào ngày 27/2/2022 Quân Nga dường như không thành công tiến thêm bước nào. Ngoại ô Kharkov quân Nga bị phục kích tổn thất rất lớn, một vài nhóm quân lọt vào thành phố, giao tranh rất quyết liệt. Nhiều nơi trên thế giới biểu t́nh chống Nga. Putin cũng nói "bóng gió" về việc sử dụng vũ khí nguyên tử và rằng Mỹ đă từng ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản để kết thúc chiến tranh th́ Nga cũng có quyền làm như vậy.
Vào ngày 28/2/2022 các bên Nga và Ukraina có cuộc đàm phán tại biên giới Belarus, tuy nhiên chưa có kết quả. Đồng tiền rúp mất giá 40%, 315 tỷ USD của ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng.
Vào ngày 1/3/2022 phát hiện thực phẩm của quân Nga hết hạn tới cả 7 năm. Quảng trường tự do Kharkov và tháp truyền h́nh ở Kiev bị tấn công tên lửa. Thị trường cổ phiếu Nga giảm 80-90% so với lúc trước chiến tranh.
Vào ngày 2/3/2022 Kiev và Kharkov tiếp tục bị bao vây. Putin mệt mỏi, tức giận và tâm lư có vấn đề theo t́nh báo. Phương Tây tăng cường trừng phạt Nga và hỗ trợ Ukraina.
Vào ngày 3/3/2022 thiếu tướng Nga tư lệnh Sư đoàn Dù số 7 Andrei Sukhovetsky tử trận. Quân Nga chiếm được Kherson. Các hăng làm ăn lớn Phương Tây đều đồng loạt rút khỏi Nga.
Vào ngày 4/3/2022 có 163 nhà đoạt giải Nobel lên án Nga, các hăng lớn tiếp tục rút khỏi Nga như Microsoft, Ikea... Nga tiiếp tục vây hăm nhiều thành phố Ukraina.
Nga sẽ gặp vấn đề lớn với việc sản xuất thiết bị quân sự
Do lệnh trừng phạt, xuất khẩu chất bán dẫn đă giảm 90%. Điện Kremlin đang rất cần nguồn cung để sản xuất các thiết bị quân sự như tên lửa chính xác cao và xe tăng.
Bộ thương mại Hoa Kỳ
Russia will face big problems with production of military equipment
Due to the sanctions semiconductor exports have fallen by 90%. Kremlin is in dire need of its supplies for production of military equipment such as high-precision missiles and tanks.
Kể từ tháng 5, bất chấp nhu cầu suy yếu và sản lượng nội địa tăng cao, Trung Quốc vẫn tranh thủ mua một lượng lớn đáng kể than Nga.
Theo dữ liệu mới nhất từ S&P Global Market Intelligence, mặc dù tổng lượng nhập khẩu than nói chung của Trung Quốc sụt giảm song các chuyến hàng từ Nga vẫn tăng lên.
Dữ liệu theo dơi hàng hóa giao bằng đường biển của S&P cho thấy, trong 28 ngày đầu tiên của tháng 6, các chuyến hàng than Nga giao bằng đường biển đến Trung Quốc đạt 6,2 triệu tấn, tăng 55% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong tháng 5, than Nga đến Trung Quốc thông qua đường biển cũng tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái, lên mức 5,5 triệu tấn.
Đáng nói, sản xuất than nội địa của nước này cũng đang tăng lên. Theo số liệu mới nhất từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, từ tháng 1 đến tháng 5, sản lượng than thô của nước này tăng 10,4% so với cùng kỳ năm ngoái, lên mức 1,81 tỷ tấn. Trong khi đó, nhập khẩu than nói chung lại giảm xuống c̣n khoảng 96 triệu tấn, tương đương giảm 13,6% so với năm ngoái.
"Bất chấp nhu cầu suy yếu và sản lượng than nội địa cao hơn, Trung Quốc vẫn đang mua nhiều than Nga hơn kể từ tháng 5", Phó giám đốc S&P Global Market Intelligence Pranay Shukla nói với CNBC. Theo ông, điều này là do Nga đă giảm giá than rất mạnh so với mức giá phổ biến trên thị trường quốc tế.
Nga là nước sản xuất và xuất khẩu than lớn trên toàn cầu. Nhưng kể từ khi chiến sự nổ ra tại Ukraine, Moscow đă buộc phải bán than với giá rẻ sau khi nhiều nước như Nhật Bản cấm nhập khẩu.
Theo ông Shukla, nhu cầu tiêu thụ nội địa của Trung Quốc suy yếu do các biện pháp kiểm soát dịch Covid-19 nghiêm ngặt nên nhập khẩu than nói chung của Trung Quốc đại lục cũng ít đi. Ngoài ra, nhập khẩu than của Trung Quốc thấp hơn c̣n do giá than trên thị trường quốc tế cao kỷ lục trong khi sản lượng than nội địa tăng cao.
Trước đó, trong tháng 3, các lô hàng than Nga đường biển đến Trung Quốc đă giảm 40% so với cùng kỳ năm ngoái khi biến thể Omicron bùng phát làm nhu cầu sụt giảm. Tuy nhiên, kể từ tháng 4, nhập khẩu than từ Nga đă tăng lên khi than Nga giảm giá do các lệnh trừng phạt.
Theo ông Shukla, hiện mọi sự chú ư đều đổ dồn vào Trung Quốc để xem liệu nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới có tăng cường nhập khẩu than khi nền kinh tế mở cửa trở lại sau đợt phong tỏa v́ dịch vừa qua.
Tuy nhiên, nếu nhu cầu than từ Trung Quốc tăng lên sẽ kéo theo giá than trên toàn cầu tăng lên, làm lạm phát "nóng" hơn.
Theo dữ liệu từ hải quan Trung Quốc, Indonesia, Nga và Mông Cổ hiện là những nhà xuất khẩu than hàng đầu cho Trung Quốc sau khi nước này cấm nhập khẩu than từ Australia vào năm 2020.
Giới chức Ukraine thừa nhận lực lượng Nga và phe ly khai "đạt bước tiến nhỏ" ở Lysychansk sau khi kiểm soát một số khu vực ngoại ô thành phố.
"Đối phương đang tiến công nhà máy lọc dầu Lysychansk, kiểm soát khu vực phía tây bắc và đông nam của nhà máy", tỉnh trưởng Lugansk Serhiy Gaidai ngày 1/7 cho biết, đồng thời thừa nhận lực lượng Nga và phe ly khai "đạt bước tiến nhỏ" tại đây.
Bộ tổng tham mưu quân đội Ukraine nhận định Nga và phe ly khai "đang tập trung các nỗ lực chính để bao vây lực lượng chúng tôi trong khu vực Lysychansk từ phía nam và phía tây, tiến tới kiểm soát hoàn toàn tỉnh Lugansk".
Tỉnh trưởng Gaidai nói lực lượng Nga và phe ly khai mở một đợt tiến công mới nhằm vào cao tốc Bakhmut - Lysychansk, tuyến cung cấp chính cho thành phố Lysychansk, song bị các đơn vị của Ukraine đẩy lùi.
Updates:
🇷🇺 forces continued advances to the north and west of Lysychansk, capturing the settlement of Shypylivka.
If 🇷🇺 capture Bilohorivka and Zolotarivka they will cut the last route out to Sivers'k for any 🇺🇦 forces remaining in the Lysychansk salient. pic.twitter.com/NGpRdiWbu6
Mỹ đang gửi tới Ukraine hai hệ thống phi đạn đất đối không NASAMS, bốn radar phản pháo bổ sung và lên đến 150.000 viên đạn pháo 155mm như một phần trong gói vũ khí mới nhất cung cấp cho Ukraine, Lầu Năm Góc cho biết ngày thứ Sáu.
Gói hỗ trợ, trị giá khoảng 820 triệu đôla, đă được Tổng thống Mỹ Joe Biden loan báo rộng răi vào ngày thứ Năm tại Madrid sau cuộc họp của các nhà lănh đạo NATO tập trung bàn về việc Nga xâm lược Ukraine.
"Người Ukraine tiếp tục đối mặt với sự tàn bạo hiển hiện một lần nữa trong tuần này qua vụ cuộc tấn công nhắm vào một trung tâm mua sắm đầy thường dân. Họ tiếp tục chiến đấu cho đất nước của họ, và Hoa Kỳ tiếp tục đứng về phía họ và chính nghĩa của họ," Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói trong một phát biểu về gói hỗ trợ này.
Các quan chức Ukraine cho biết một phi đạn Kh-22 do một máy bay ném bom Nga phóng đi đă bắn trúng một trung tâm mua sắm đông đúc ở trung tâm thành phố Kremenchuk hôm thứ Hai, khiến ít nhất 19 người thiệt mạng. Vụ tấn công đó đă khơi lên những lời lẽ lên án từ các nhà lănh đạo Phương Tây và Giáo hoàng nhưng Nga bác bỏ tường thuật của Ukraine, nói rằng phi đạn tấn công một cửa hàng vũ khí do phương Tây cung cấp bên cạnh trung tâm thương mại, khiến nó bốc cháy.
Lầu Năm Góc cung cấp thêm chi tiết vào ngày thứ Sáu khi họ chính thức hóa thông báo và cho biết đợt hỗ trợ an ninh mới nhất cũng bao gồm đạn dược bổ sung cho Hệ thống Hỏa tiễn Pháo binh Cơ động Cao (HIMARS).
Các hệ thống radar phản pháo đang được gửi đi là hệ thống AN/TPQ-37 của Raytheon-Technologies, một quan chức quốc pḥng cao cấp nói với Reuters. Đây là lần đầu tiên các hệ thống này được gửi tới Ukraine, có tầm bắn hữu hiệu cao gấp ba lần các hệ thống AN/TPQ-36 đă gửi trước đó.
Viện trợ mới của Mỹ nhằm tăng cường sức mạnh cho Ukraine trong lúc nước này chống chọi sức công phá nặng nề của pháo binh Nga. Chiến dịch tấn công bằng phi đạn tầm xa đă gia tăng cường độ của Nga nhắm vào các thành phố của Ukraine diễn ra khi lực lượng của họ giành được thành công trên chiến trường miền đông, với cuộc tấn công không ngừng nghỉ nhằm cố gắng buộc Kyiv phải nhượng hai tỉnh cho quân ly khai.
Tính cả các đợt hỗ trợ mới nhất, Mỹ hiện đă cam kết khoảng 6,9 tỉ đôla kể từ khi lực lượng Nga tràn vào Ukraine vào ngày 24 tháng 2 và đưa chiến tranh toàn diện trở lại Châu Âu.
Bộ Quốc pḥng Anh: Lực lượng Nga tiếp tục đạt được 'những bước tiến nhỏ' xung quanh Lysychansk.
Bộ Quốc pḥng Anh cho biết trong bản tin t́nh báo của ḿnh rằng các lực lượng Ukraine có khả năng tiếp tục ngăn chặn Nga tiến xa hơn ở vùng ngoại ô phía đông nam Lysychansk.
⚡️ UK Defense Ministry: Russian forces continue to make 'minor advances' around Lysychansk.
The UK Defense Ministry said in its intelligence update that Ukrainian forces are likely continuing to block Russia from advancing further in the southeastern outskirts of Lysychansk. pic.twitter.com/DliJk3gO2R
— The Kyiv Independent (@KyivIndependent) July 2, 2022
🇺🇲🇷🇺🇺🇦 American mercenary Andy Hyun, who came to fight on the side of Ukraine and was taken prisoner, told reporters that American propaganda is lying about the events in Ukraine#UkraineWar. pic.twitter.com/YUSifuOUIy
🇺🇲🇷🇺🇺🇦 American mercenary Andy Hyun, who came to fight on the side of Ukraine and was taken prisoner, told reporters that American propaganda is lying about the events in Ukraine#UkraineWar. pic.twitter.com/YUSifuOUIy
“Ngay sau khi chiến tranh nổ ra, Andy thấy rất xúc động trước những tin tức mà cậu ấy thấy và thực sự cảm thấy muốn đi theo tiếng gọi để giúp đỡ những người mà cậu ấy thấy đang chịu đau khổ,” bà Darla Joy Black, mẹ của vị hôn thê của Andy Tai nói. Hai tuần sau khi tổ chức lễ đính hôn với Joy Black, con gái bà Darla, Andy Tai, sinh ra và lớn lên trong một gia đ́nh di dân Việt ở California, lên đường tới Ukraine ngày 8/4. Hơn hai tháng sau đó, gia đ́nh không có tin tức ǵ từ Andy Tai, cựu lính Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ nhưng không có kinh nghiệm chiến trường. Gia đ́nh bà Darla đă báo tin việc Andy Tai, 27 tuổi, mất tích ở Ukraine với các quan chức của tiểu bang Alabama, nơi Andy Tai sinh sống trong hai năm qua để được gần với vị hôn thê của ḿnh. Trong một thông cáo đưa ra hôm 15/6, Dân biểu Robert Aderholt đại diện Hạt 4 của Alabama cho biết ông đang giúp gia đ́nh Andy Tai t́m kiếm anh và gửi yêu cầu tới Bộ Ngoại giao cũng như Cục Điều tra Liên bang Hoa Kỳ.
"The commander used the "Foreign Legion" for his own purposes"
American mercenary Andy Tai Ngoc Hyun, who laid down his arms, told about the corruption of the command of the so-called "Foreign Legion" in #Ukraine. pic.twitter.com/4K8L6InOFA
Gia đ́nh bà Darla phản đối những ǵ mà Điện Kremlin nói về Andy Tai và Alex và cho rằng theo định nghĩa của Công ước Geneva, hai cựu binh Mỹ đang bị giam giữ “không phải là lính đánh thuê. “Họ là tù nhân chiến tranh,” bà Darla nói và khẳng định Andy Tai t́nh nguyện đi chiến đấu ở Ukraine và thậm chí bỏ tiền túi của ḿnh, hơn 6.000 USD, để đi chiến đấu với mục đích “giành lại tự do cho Ukraine.”.
Mẹ Andy Huỳnh nói trong buổi concert kêu gọi từ thiện, quyên góp cho Andy Huỳnh: "Con tôi mang ḍng máu Việt 100%. Nên CSVN phải có trách nhiệm với cháu. Đừng ác độc như thế". Đây là 1 trong những lư do mà gia đ́nh Andy Huynh đang dùng để gây áp lực đến chính quyền VN yêu cầu Nga thả người.
Điện Kremlin đă tuyên bố hai công dân Mỹ mà họ bắt giữ, trong đó có Andy Huỳnh, là ‘lính đánh trận ăn tiền’ nên không nằm trong phạm vi được Công ước Geneva, vốn kêu gọi đối xử nhân đạo với tù binh chiến tranh, bảo vệ.
Moscow không loại trừ khả năng Andy Huỳnh bị kết án tử h́nh, như đă từng xảy ra với hai người Anh và một người Marốc bị Nga bắt giữ trước đó ở Ukraine.
Chính phủ Mỹ, dù không khuyến khích những công dân như Andy Huỳnh đi chiến đấu ở Ukraine, đă thông qua các kênh ngoại giao để kêu gọi phía Nga ‘tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế trong việc đối xử với tất cả các cá nhân, bao gồm cả những người bị bắt trong chiến trận ở Ukraine’.
Trong khi đó, cộng đồng người Việt ở Mỹ trên mạng xă hội đă có ư kiến kêu gọi chính quyền Việt Nam, vốn có quan hệ tốt đẹp với chính phủ của Tổng thống Nga Vladimir Putin, tác động với Moscow để cứu mạng Andy Huỳnh.
Ukraine tuyên bố chiến thắng trong cuộc tranh chấp ẩm thực lâu đời với Nga vào ngày thứ Sáu sau khi cơ quan văn hóa của Liên Hợp Quốc xếp món súp củ dền truyền thống vào danh sách di sản văn hóa Ukraine được bảo vệ.
UNESCO có trụ sở tại Paris loan báo trong một thông cáo rằng họ đă xếp món borshch, một món súp màu đỏ thẫm đậm đà với nhiều loại rau củ, vào danh sách các di sản văn hóa cần được "bảo vệ khẩn cấp" do nguy cơ đề ra bởi cuộc xâm lược của Moscow đối với tư cách của món súp này như một yếu tố thuộc về di sản văn hóa của Ukraine.
Bộ trưởng văn hóa Ukraine Oleksandr Tkachenko viết trên Twitter: "Chiến thắng trong cuộc chiến giành món borshch là của chúng ta!"
Moscow đả kích tư cách được bảo vệ mới của món súp, cũng là món ăn phổ biến ở Nga, như một ví dụ về "chủ nghĩa dân tộc Kyiv đương đại."
"Món borshch của chúng tôi không cần được bảo vệ, nhưng có thể bị hủy hoại ngay lập tức và hoàn toàn trong một cái bát," người phát ngôn bộ ngoại giao Nga Maria Zakharova viết trên Telegram.
Quan điểm này vấp phải sự phản đối của cư dân Kyiv, bao gồm một công chức 53 tuổi tên Tetiana.
"Họ cần phát triển văn hóa của riêng ḿnh, không chỉ là t́m cách chiếm lấy của người khác," bà nói.
Một phát ngôn viên của UNESCO tại Paris cho biết tư cách mới có nghĩa là Ukraine có thể nộp đơn xin ngân khoản đặc biệt để tài trợ cho các dự án quảng bá và bảo vệ món ăn này.
Diana Kharanovych-Yavorska, một nhà khoa học 35 tuổi đang thưởng thức một bát borshch vào một buổi chiều đầy nắng ở Kyiv, cho biết quyết định này là một chiến thắng trước Moscow, đặc biệt có ư nghĩa trong tháng thứ năm của cuộc chiến toàn diện đẫm máu.
"Đối với Ukraine, đây là một chiến thắng, v́ Nga luôn muốn đánh cắp lịch sử, văn hóa và các món ăn dân tộc của chúng tôi," cô nói với Reuters.
"Món borshch của Ukraine... có thể khác nhau đối với mọi bà nội trợ, nhưng nó là của chúng tôi," cô nói.
Yevhenii Marshal, đầu bếp tại một nhà hàng ở trung tâm Kyiv, giải thích rằng có một số loại borshch chính: loại củ cải đỏ truyền thống, loại borshch xanh làm từ cây chút chít, và thậm chí một loại làm từ cá. Ông quả quyết tất cả đều là của Ukraine.
"Tất nhiên borshch là di sản của Ukraine. Để chế biến món borshch ngon, thứ chính yếu người ta cần là một người Ukraine thực sự (để chế biến nó), và hương vị Ukraine," ông Marshal nói trong khi xắt một chồng cà rốt.
Một nghịch lư lạ lẫm: Chất lượng cuộc sống của người dân bị xếp thứ 62 trên thế giới, thua cả 6 nước ASEAN, nhưng chính quyền Việt Nam lại thách thức G-7 và NATO bằng cách tiếp tục quan hệ với Nga. Trong khi đó, chính Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong nửa đầu năm 2022. Tuy nhiên, hôm 29/6, Mỹ đưa một công ty Việt Nam vào danh sách đen, v́ đă hỗ trợ quân đội Nga.
VIỆT NAM “ĐIẾC KHÔNG SỢ SÚNG”
Cuối tháng 6 vừa qua, trên lục địa châu Âu vừa diễn ra hai sự kiện hết sức quan trọng đối với ḥa b́nh và an ninh của thế giới. 30 nhà lănh đạo quốc gia của Liên minh quân sự Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đă họp Thượng đỉnh tại Madrid/ Tây Ban Nha (từ 28 – 30/6). Trước đó, từ 26 – 28/6, Hội nghị Thượng đỉnh giữa các nhà lănh đạo của Anh, Canada, Pháp, Đức, Ư, Nhật Bản và Hoa Kỳ (G-7) đă được tổ chức tại một lâu đài ở vùng Bavarian Alps (Đức). Cả hai cuộc Thượng đỉnh được tổ chức trong bối cảnh cuộc xâm lược của Nga đối với Ukraine ngày càng tàn khốc. Các nhà phân tích chính trị cho rằng các nhà lănh đạo G-7 và NATO đă đồng ḷng ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga. Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba ca ngợi “lập trường minh bạch” của NATO đối với Nga và cho biết, kết quả các Hội nghị Thượng đỉnh cho thấy “có thể phải đưa ra những quyết định khó khăn nhưng cần thiết”.
Được tổ chức vào thời điểm cuộc chiến tại Ukraine đă bước sang tháng thứ 5 với nguy cơ leo thang ngày càng nghiêm trọng, Hội nghị Madrid được đánh giá là một trong những Thượng đỉnh quan trọng nhất của NATO trong nhiều thập kỷ qua. Trong thông điệp gửi đi trước thềm Thượng đỉnh, Tổng thư kư NATO Jens Stoltenberg cho biết, cuộc họp 3 ngày tại Madrid sẽ chứng kiến những thay đổi quan trọng nhất của NATO trong cả một thế hệ, nhằm đối phó với các thách thức an ninh đặt ra sau khi Nga xâm lăng Ukraine. Tại Thượng đỉnh, NATO nhất trí coi Nga là “mối đe dọa trực tiếp” nhất đối với an ninh của các đồng minh sau cuộc xâm lược của Moscow vào Ukraine. NATO tuyên bố sẽ hiện đại hóa các lực lượng vũ trang đang bị tấn công của Kyiv. Khối này nói rằng, họ ủng hộ hết ḿnh “lực lượng pḥng thủ anh hùng” của Ukraine. Sau khi hoàn thành Hội nghị Thượng đỉnh với nội dung chính là bàn về cuộc xâm lược của Nga và các biến động địa-chính trị mà cuộc chiến gây ra, NATO đă chính thức mời Thụy Điển và Phần Lan tham gia Liên minh.
Trước đó, tối 27/6, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố nước Nga đă trở thành tổ chức khủng bố lớn nhất trên thế giới: “Phải đưa điều này thành sự thật pháp lư. Và tất cả mọi người trên thế giới phải biết rằng mua hoặc vận chuyển dầu của Nga, duy tŕ liên lạc với các ngân hàng Nga, nộp thuế cho nhà nước Nga đồng nghĩa với việc đưa tiền cho những kẻ khủng bố”. Trong một phát biểu khác vào ngày 28/6, ông Zelensky khẳng định Ukraine sẽ chiến thắng dù phải kinh qua gian khổ, hy sinh nhiều hơn nữa. “Kẻ thù sẽ không thể nhận ra sức mạnh mà chúng ta có để sẵn sàng chiến đấu cho các quyền và tự do của chúng ta. Bọn không có sức mạnh th́ có bao giờ tước bỏ được sức mạnh của người khác… Đó là lư do tại sao chiến thắng là điều sẽ đến với chúng ta. Sự trừng phạt là điều không thể tránh khỏi đối với kẻ thù. Ngày đó nhất định sẽ đến. Và ḥa b́nh cũng sẽ tới".
Cùng lúc với những biến động dữ dội bên trời Âu, hôm 28/6, Mỹ bắt đầu đưa một Công ty ở Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh, có tên là King-Pai Technology (Technology Kim Phái), vào danh sách đen. Trước đó, từ 25 - 28/6/2022, ba chiến hạm thuộc Hạm đội Thái B́nh Dương của Nga vừa cập cảng quốc tế Cam Ranh để thực hiện chuyến thăm xă giao tỉnh Khánh Ḥa. Cuối tháng 4/2022, tờ “Quân Đội Nhân Dân” loan tin, Nga và Việt Nam đă có cuộc họp trực tuyến để chuẩn bị cho cuộc thi “xe tăng hành tiến”, một nội dung trong Army Games 2022 do Nga dự định tổ chức. Tuy nhiên, trước t́nh h́nh hiện Nga phải huy động cả những xe tăng từ thời chiến tranh Việt Nam đưa sang chiến trường Ukraine th́ tin về tập trận “xe tăng hành tiến Nga - Việt” có vẻ đi vào quên lăng. Ngày 26/6, tờ “Politico” (Mỹ) cho biết, sau khi Việt Nam bắt bỏ tù nhà hoạt động môi trường nổi tiếng Ngụy Thị Khanh, Anh cùng với Mỹ và nhiều tổ chức quốc tế đă lên tiếng kêu gọi Việt Nam trả tự do cho bà. Michael Sutton, Giám đốc điều hành Quỹ Môi trường Goldman phát biểu: “Đă đến lúc Hoa Kỳ nên thực sự ‘vứt bỏ găng tay xuống sàn’ và tuyên bố rơ với Việt Nam rằng, những việc làm như thế này này sẽ không thể dung thứ”.
VỊ THẾ HIỆN NAY CỦA ĐẤT NƯỚC
Việt Nam đứng thứ 7 trong ASEAN và đứng thứ 62/165 nước trên thế giới về chất lượng sống, theo đánh giá của tạp chí CEOWORLD có trụ sở chính ở New York (Mỹ). Bảng xếp hạng mang tên “Những nước tốt nhất thế giới về chất lượng cuộc sống, 2021”, được CEOWORLD công bố hôm 20/6, nêu tên Phần Lan ở vị trí số 1, tiếp theo là 8 nước ở Bắc Âu và Tây Âu. Nhật Bản và Hàn Quốc của châu Á lần lượt có xếp hạng thứ 10 và 13. Mỹ - nền kinh tế lớn nhất thế giới - xếp thứ 14. Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đứng vị trí số 37, vẫn c̣n cách xa các nước đứng đầu. Nga đứng thứ 43. Trong số các thành viên của ASEAN, Singapore đứng thứ 19, kém 19 bậc là Thái Lan ở vị trí 38. Tiếp theo là Philippines, 39; Malaysia, 41; Brunei, 49; Indonesia, 58. Với một vị thế quốc tế như thế, hiển nhiên, ưu tiên của mọi ưu tiên đối với Việt Nam, là hăy bắt kịp các thành viên ASEAN khác.
Trước vấn nạn nội xâm đang hoành hành, tham nhũng tràn lan khắp các tỉnh thành, khắp các bộ, ban ngành, mà vẫn chưa t́m được biện pháp khả thi để chặn đứng. Đất nước hiện rơi vào thế yếu đến mức không dám lên tiếng khi CPC để cho Trung Quốc căn cứ Hải quân khủng ngay cạnh đảo Phú Quốc. “Ngoại giao cây tre” tả tơi trước cơn cuồng phong do Trung Quốc giật dây CPC tạo nên.
Theo giới quan sát, nhiều người dân trong nước lẫn khách quốc tế đến Việt Nam vẫn thường phàn nàn, chỉ trích về nạn ô nhiễm, tai nạn giao thông, tắc đường, ngập lụt, thiếu trường học và bệnh viện, ít cơ hội việc làm, thu nhập thấp, giá nhà đất quá cao, thực thi luật pháp không công bằng giữa người dân và quan chức. Tuy nhiên, CEOWORLD, Tạp chí chuyên phục vụ các lănh đạo doanh nghiệp với hơn 12,4 triệu lượt xem, cho biết 165 nước được đánh giá, xếp hạng căn cứ vào 10 tiêu chí gồm: chi phí đời sống phải chăng, ổn định kinh tế, điều kiện tốt cho gia đ́nh, thị trường việc làm tốt, b́nh đẳng thu nhập, ổn định và trung tính về chính trị, an toàn, ảnh hưởng văn hóa, hệ thống giáo dục công và hệ thống y tế công phát triển tốt.
Giới think-tank đă chỉ ra rằng Việt Nam sở dĩ thắng được các cuộc chiến tranh thời hiện đại là nhờ có cường quốc làm đồng minh. Đó là Liên Xô và Trung Quốc trong các cuộc kháng chiến nổi tiếng trước đây. Nay để có thể bẻ găy mọi âm mưu tấn công Việt Nam từ bên ngoài th́ không có đường nào khác là khẩn trương từ bỏ chính sách không liên minh quân sự, mà phải “chọn bạn mà chơi”. Nhưng đối với ĐCSVN, nếu cực chẳng đă phải “chọn bạn”, một cách quán tính và bản năng, họ sẽ chọn Nga.
Đó là một trong những tính toán dẫn đến các động thái trái khoáy của Việt Nam như đă thấy ở trên.
Nh́n vào cuộc chiến tranh xâm lược của Nga đối với Ukraine, không cần phải tŕnh độ chuyên gia cũng có thể suy ra, trong chiến tranh hiện đại, không một quốc gia nào, với các nước vừa và nhỏ lại càng không thể tự vệ một ḿnh. V́ thế, hướng lựa chọn để trở thành một bộ phận của không gian “Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương” (FOIP) sẽ là một tất yếu, nếu ban lănh đạo Hà Nội biết đặt lợi ích quốc gia - dân tộc lên trên hết. Trước mắt, Việt Nam nên tham gia ngay sáng kiến “Đối tác Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương về nhận thức trong lĩnh vực hàng hải” (viết tắt là IPMDA) nhằm tăng cường sự hợp tác với các đối tác khu vực để giải quyết vấn đề nhân đạo, thảm họa thiên nhiên và đánh bắt cá trái phép trong không gian FOIP. Phải hành động ngay bằng những kết nối thiết thực này trong liên khu vực, chứ không phải thúc đẩy các động thái trái khoáy thách thức Mỹ, khối NATO và nhóm G-7.
H.T.
---
Hoàng Trường là bút hiệu một nhà báo tại Hà Nội. Tác giả hiện đang công tác tại một tạp chí nghiên cứu tại Việt Nam.
Hậu quả của cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Nga đối với Ba Lan
Tác giả: Piotr Arak/ Đỗ Kim Thêm, dịch
Tóm tắt: Là một lân bang, Ba Lan đang gánh chịu những ảnh hưởng nặng nề trong cuộc chiến tranh xâm lược của Nga tại Ukraine. Cuộc xung đột vũ trang đă tác động đến từng người dân Ba Lan, một phần v́ sự hiện diện của người tị nạn ở Ba Lan. Do Belarus hỗ trợ, sự xâm lược của Nga tại Ukraine ngoài ra cũng có tác động đến toàn cầu và cả nền kinh tế Ba Lan. Các hậu quả của chiến tranh đă thể hiện rơ trong các chỉ số lạm phát, tâm lư xă hội, thị trường lao động, khí đốt và dầu mỏ.
***
Trong năm nay, do hậu quả của cuộc gây chiến của Nga tại Ukraine, mức tăng trưởng kinh tế Ba Lan có thể thấp hơn khoảng 3,5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), đặc biệt là cuộc chiến dẫn đến sự suy yếu đáng kể các hoạt động trong khu vực sử dụng đồng euro. Vào tháng 12 năm 2021, Viện Kinh tế Ba Lan (Polski Instytut Ekonomiczny – PIE) dự đoán là GDP sẽ tăng lên 4,3%. Hiện nay, không thể ước tính đầy đủ và chính xác về tác động kinh tế và tài chính của cuộc chiến Ukraine đối với nền kinh tế Ba Lan. Do cuộc chiến c̣n đang tiếp diễn, các hậu quả này sẽ chịu những rủi ro cực kỳ bất thường, ngoài ra cũng c̣n kèm theo sự bất trắc về hậu quả của chính sách Zero-Covid của Trung Quốc và các hạn chế nghiêm trọng liên quan đến đại dịch, hiện đang ảnh hưởng ngày càng nhiều trong các khu vực công nghiệp của Trung Quốc.
Theo các nghiên cứu của PIE và Ngân hàng Kinh tế Quốc gia (Bank Gospodarstwa Krajowego – BGK) vào tháng 3 năm 2022, cuộc chiến Ukraine là mối đe dọa đối với các hoạt động kinh tế của 42% các doanh nghiệp được khảo sát. 54% các doanh nghiệp trong lĩnh vực vận tải, giao hàng và hậu cần bày tỏ mối quan tâm nhất. Cũng trong lĩnh vực xây dựng, 42% các doanh nghiệp cho thấy các rủi ro nghiêm trọng hoặc rất cao đối với các hoạt động của họ. Nỗi lo sợ của các doanh nghiệp Ba Lan đă được nh́n thấy trước khi Nga bắt đầu xâm lược, nhưng hiện nay thậm chí trở nên rơ ràng hơn. Cuộc chiến Ukraine cũng gây rất nhiều bất ổn giữa các doanh nghiệp có liên quan đến t́nh h́nh kinh tế, 3/4 các doanh nghiệp tin rằng đây là một trở ngại rơ ràng cho kinh doanh.
Hậu quả rơ ràng nhất của cuộc chiến đối với nền kinh tế Ba Lan là các nguồn năng lượng ngày càng đắt đỏ, đáng chú ư là việc tăng giá tại các trạm xăng. Nếu giá hàng nguyên liệu tăng cao kéo dài trong một thời gian, sức mua của hộ gia đ́nh sẽ bị ảnh hưởng đáng kể, điều này sẽ dẫn đến sự suy giảm mức tăng trưởng kinh tế trong năm nay.
Mặt khác, có dự kiến là ḍng người tị nạn từ Ukraine sẽ làm tăng các chi phí về tiêu dùng. Chi phí bảo trợ cho một triệu người đến Ba Lan sẽ lên tới hơn 20 tỷ Zlotys mỗi năm, tức là khoảng 1% GDP. Tuy nhiên, mức chi tiêu có thể dao động, v́ một số người tị nạn sẽ chuyển đến các nước Tây Âu (bao gồm Đức, Tây Ban Nha và Ư) và một số trở về Ukraine.
Do mức xuất khẩu sang Ukraine và Nga giảm đi, nên tác động trước mắt đối với nền kinh tế Ba Lan được ước tính là vừa phải, v́ tỷ lệ của các quốc gia này trong mức xuất khẩu của Ba Lan chiếm không cao quá đặc biệt. Năm 2021, con số này chỉ là 2-3%. Sự gián đoạn nghiêm trọng có thể xảy ra là do t́nh trạng hỗn loạn trong lĩnh vực nhập khẩu, v́ Ba Lan vẫn phụ thuộc nặng nề vào nguyên liệu năng lượng của Nga.
Chính sách tài sách nới lỏng hơn liên quan đến chiến tranh có thể tạo thuận lợi cho việc tăng trưởng kinh tế Ba Lan. Chi phí ngày càng tăng cho việc trợ giúp người tị nạn và vũ khí có thể mang lại một sự thúc đẩy tích cực cho nền kinh tế, mặc dù nó không quá nhiều đến mức là sẽ bù đắp đầy đủ cho các ảnh hưởng tiêu cực trong hoạt động kinh tế.
Đồng thời, chiến tranh có thể là một cơ hội lớn lao để đạt được nhanh hơn một thỏa hiệp với các định chế của châu Âu về lĩnh vực nhà nước pháp quyền (*). Việc đề ra hiệu lực của kế hoạch phát triển quốc gia do chính phủ Ba Lan đệ tŕnh (mà các quỹ tài trợ cho kế hoạch này hiện nay đang bị Ủy ban Liên Âu phong toả) sẽ là một tín hiệu rất tích cực không chỉ cho nền kinh tế, mà c̣n cho các thị trường tài chính. Do các biện pháp hành chính tiên khởi cần thiết trong việc phân bổ cho Ba Lan, nên ảnh hưởng thực sự của các nguồn lực tài chính khả dụng theo khuôn khổ của kế hoạch phát triển đất nước đối với nền kinh tế sẽ thể hiện vào cuối năm 2022 và đầu năm 2023.
Dựa theo Bảng chỉ số giá tiêu dùng, mức lạm phát được ước tính trung b́nh hàng năm cho năm 2022 là 10,8%. Tương tự như các dự báo tăng trưởng kinh tế, nó sẽ phụ thuộc nhiều vào t́nh h́nh địa chính trị và giá cả hàng hóa. Giá lúa ḿ, ngô và dầu hiện đang đạt gần như đến mức kỷ lục. Đây không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên, v́ Nga và Ukraine là những nhà xuất khẩu ngũ cốc đứng hàng đầu. Trong năm nay, có thể giả định rằng thế giới không thể mong đợi Ukraine cung cấp ngũ cốc, v́ đă cấm xuất khẩu các loại cây trồng cơ bản và hoạt động của cảng Odessa sẽ c̣n bị gián đoạn bởi chiến cuộc.
Chính phủ Ba Lan ủng hộ việc duy tŕ cái gọi là biện pháp chống lạm phát cho đến cuối năm 2022. Điều này liên quan đến việc giảm thuế tiêu thụ gián thu, chẳng hạn như thuế trọ giá gia tăng (VAT) đối với xăng dầu và thực phẩm. Nếu mức giảm này được huỷ bỏ vào cuối tháng 7 năm 2022, như dự kiến ban đầu, th́ đà tăng giá tiêu dùng trong năm nay sẽ cao hơn khoảng hai phần trăm điểm so với mức trung b́nh hàng năm.
Nằm trong dự kiến là việc tăng lăi suất sẽ tiếp tục. Trong các quư tới, mức lạm phát sẽ không trở lại mức tăng hoặc giảm 1% điểm trong mục tiêu 2,5%. Cần cứu xét đến việc giá gia tăng trong phạm vi hai con số, nên có thể giả định rằng Hội đồng Chính sách Tiền tệ (Rada Polityki Pieniężnej) sẽ tăng lăi suất tham chiếu của Ngân hàng Quốc gia Ba Lan (Narodowy Bank Polski – NBP) lên ít nhất 5,5%. Con số thấp hơn có thể xảy ra, nếu hoạt động kinh tế suy yếu nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong hiện tại, chúng ta dự kiến sự suy yếu là trong chừng mực.
Mức lăi suất cao hơn là cần thiết để cân bằng cho nền kinh tế Ba Lan đang có phần giao động, nhưng hậu quả sẽ là tiêu dùng ít hơn, đầu tư yếu hơn và tăng trưởng kinh tế chậm hơn. Mức tăng trưởng GDP được đề ra trong quư IV/2021 là 7% và quư I/2022 8% không thể kỳ vọng là đạt, do hậu quả của các vấn đề về chính sách tiền tệ và nhu cầu, nên nền kinh tế sẽ hạ nhiệt.
Sau khi chiến tranh bùng nổ, đồng tiền Ba Lan đă mất giá đáng kể. V́ đồng tiền Zloty vốn dĩ đă yếu kém trước đó, trên thị trường tiền tệ Ba Lan đă đạt được các kỷ lục mới: hơn 5 Zlotys mới tương đương cho 1 đồng Euro và gần như nhiều hơn cho 1 đồng Franc Thụy Sĩ. 1 đô la Mỹ đổi 4,60 Zloty là mức giá cao nhất cho đồng tiền này trong hơn 21 năm qua. Tuy nhiên, chúng ta cần cân nhắc đến việc nếu Bộ Tài chính Ba Lan có kế hoạch trao đổi các quỹ của Liên Âu trên thị trường tiền tệ, th́ triển vọng suy yếu lâu dài của tỷ giá hối đoái Zloty là ít. Mặt khác, việc đồng tiền Ba Lan có giá cao hơn chắc chắn sẽ có thể sẽ xảy ra, nếu các căng thẳng địa chính trị giảm.
Do ḍng người tị nạn, tỷ giá hối đoái yếu hơn và doanh thu ngày càng tăng của các công trái phiếu Ba Lan có nghĩa là khoảng công chi to tát không được bù đấp bởi các nguồn thu trong hiện tại. Kết quả có thể tiên đoán là mức thâm hụt ngân sách và nợ công ngày càng tăng. May mắn thay, sau cuộc khủng hoảng do đại dịch Corona gây ra, t́nh trạng nợ công và thâm hụt của Ba Lan đang trên đà đi xuống. Một thách thức đối với ngân sách công cũng sẽ là sự gia tăng kinh phí quốc pḥng. Ngay từ năm 2023, 3% GDP sẽ được cung cấp cho mục đích này.
Mức thâm hụt ngân sách Ba Lan năm 2021 là 1,9% của GDP và mức nợ tính theo GDP là 54%. Chính phủ dự báo mức thâm hụt sẽ là 4,3% vào năm 2022 và sau đó hy vọng là sẽ giảm xuống c̣n 3,7% của GDP và mức nợ giảm xuống c̣n 51,5% so với GDP (2023). Trong những năm tiếp theo, dự báo giảm thêm xuống c̣n 2,5% GDP hoặc 49,7% so với GDP (2025).
Ba Lan tiếp nhận hơn 3 triệu người tị nạn
Đến cuối tháng 4 năm 2022, hơn 3 triệu người đă vượt biên đến Ba Lan. Họ được cung cấp thực phẩm, thuốc men và nhận trợ giúp xă hội. Đây là một phong trào nhập cư đến từ Ukraine hoàn toàn khác, nếu so với cuộc chiến Donbass năm 2014. Vào thời điểm đó, chủ yếu là nam giới trong độ tuổi lao động đă đến Ba Lan, hàng trăm ngàn người, họ đă tăng cường cho thị trường lao động Ba Lan và tăng hiệu quả cho nền kinh tế Ba Lan.
Hiện nay, nhiều phụ nữ và trẻ em đến Ba Lan, họ là những người chủ yếu gây ra chi phí trong ngắn hạn và trung hạn. Họ được cung cấp nơi cư trú, thực phẩm, giáo dục và chăm sóc y tế. Một đạo luật đặc biệt về viện trợ cho người Ukraine ước tính chi phí này là 1,8 đến 3,5 tỷ Zlotys. Tuy nhiên, trên thực tế, các công chi chắc chắn sẽ cao hơn đáng kể, đó là nghĩa vụ đạo đức của Ba Lan đối với lân bang. Trong trung hạn, một số người tị nạn sẽ nhận việc làm và có thể tự quyết định lấy là có nên ở lại Ba Lan hay không.
Đồng thời, nhiều người Ukraine đang rời Ba Lan và vào quân đội Ukraine để chiến đấu cho đất nước. Có tin cho là có đến hàng chục ngàn người về, mặc dù các con số đích thực không được biết rơ, v́ do t́nh h́nh nhập cư luôn biến động giữa Ukraine và Ba Lan.
Ba Lan đă có rất nhiều người tiêu dùng mới, điều này chắc chắn sẽ làm tăng doanh thu của các chuỗi bán lẻ, và ít nhất là trong ngắn hạn, thúc đẩy cho mức tiêu dùng tư nhân và GDP cũng như tăng số thu thuế. Tuy nhiên, về lâu dài, phần lớn chi phí hỗ trợ cho người tị nạn sẽ phải được ngân sách chi trả.
Phong trào tị nạn cũng có thể là một thách thức lớn đối với thị trường lao động Ba Lan. Theo các công nhân từ Ukraine cho biết, những người di cư kinh tế đến Ba Lan trước chiến tranh chủ yếu t́m được việc làm trong ngành xây dựng, công nghiệp chế biến, hoạt động hành chính (bất động sản, kế toán) và các dịch vụ kinh doanh hỗ trợ, cũng như trong lĩnh vực vận tải và kho băi. Đa số đă làm việc ở Ba Lan dưới tŕnh độ của họ. Hiện nay, phụ nữ sẽ t́m kiếm việc làm. Nh́n chung đầu tiên, có thể kết luận rằng, trong số những người tị nạn có nhiều phụ nữ có tŕnh độ mà Ba Lan đang có nhu cầu, thí dụ như y tá, giáo viên, thợ may, đầu bếp, thông dịch viên và nhân viên hành chính. Do đó, có những cơ hội tương đối rộng mở để t́m việc làm, bởi v́ trong lĩnh vực sản xuất, nhờ tự động hóa và công nghệ mới, nhiều công việc cũng có thể do phụ nữ đảm nhận mà trước đây chỉ dành cho nam giới. PIE thực hiện các nghiên cứu và cung cấp thông tin về các công việc tiềm năng có thể được tạo ra ở Ba Lan vào năm 2022 và sẽ được những người tị nạn đảm nhiệm.
Dựa trên cơ sở các chỉ số về phụ nữ trong từng lĩnh vực của nền kinh tế, người ta đă đánh giá cao mức tỷ lệ phụ nữ trong số các công nhân mới. Các ước tính cho thấy, vào đầu tháng 3 năm 2022, các doanh nghiệp Ba Lan đă hoạch định tuyển dụng khoảng 253.000 phụ nữ trong ba tháng tới. 3/4 các công việc này nằm trong lĩnh vực ẩm thực và khách sạn, thương mại và các dịch vụ khác, tức là các lĩnh vực đang t́m kiếm công nhân và hướng đến việc t́m phụ nữ nhiều hơn.
Việc mở cửa để thu dụng cho thị trường lao động và đơn giản hóa thủ tục hợp đồng nhận việc hợp pháp ở Ba Lan, cũng như các cơ quan Lao Động sẽ tạo điều kiện tối đa để giúp cho người tị nạn t́m việc làm và giới chủ nhân cung ứng việc. Một cơ sở dữ liệu tổng hợp các thông tin về khả năng người tỵ nạn và nhu cầu của giới chủ nhân qua hệ thống Woiwodschaften giúp các doanh nghiệp có thể t́m ra các thông tin về năng lực của các nhân viên Ukraine tương ứng. Việc phân phối đồng đều người tị nạn ở Ba Lan sẽ có tầm quan trọng đáng kể để tránh một cuộc khủng hoảng về người tị nạn và cho phép người Ukraine tự lo sinh kế của họ. Một thách thức sẽ là việc trẻ em Ukraine đến các trung tâm giáo dục và nhà trẻ hằng ngày, bởi v́ nhà trẻ đă có vấn đề trước khi ḍng người tị nạn đến các thành phố lớn.
Những kinh nghiệm đến nay cho thấy, chủ thường t́m nhân viên, khi ít nhất họ có thể giao tiếp bằng tiếng Ba Lan. Trong các trường hợp riêng biệt, tiếng Anh cũng có thể gọi là đủ. Điều này dẫn đến sự cần thiết là phải tổ chức các khóa học cơ bản về ngôn ngữ Ba Lan, đặc biệt là đối với phụ nữ có cơ hội làm việc trong lĩnh vực y tế, giáo dục và các lĩnh vực khác có tiếp xúc trực tiếp với khách hàng.
Trong tương lai, việc đào tạo theo từng ngành chuyên biệt sẽ cần thiết, nhưng các chi phí cho các khoá này mà giới chủ nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ, có thể sẽ không thể trả nổi. Đây là vấn đề mà các hiệp hội các chủ nhân và các tổ chức công có thể giúp đở với các dự án đào tạo đặc biệt.
2/3 người Ba Lan tự nguyện giúp người Ukraine
Cuộc chiến tranh xâm lược của Nga ở Ukraine đă gây ra một làn sóng đoàn kết ở Ba Lan. Ba Lan và Ukraine có một lịch sử chung đầy khó khăn, trong đó không thiếu chiến tranh và tội ác. Đặc biệt, người Ba Lan bị tổn thương bởi vết thương chưa lành của vụ thảm sát thường dân Ba Lan ở Volhynia do Quân nổi dậy Ukraine (UPA) gây ra vào năm 1943/44. Tuy nhiên, ngày nay, người Ba Lan đă đặt lịch sử qua một bên, mở rộng cửa và giúp đỡ những người tị nạn Ukraine.
Các cuộc thăm ḍ trước khi Nga xâm lược Ukraine cho thấy, người Ukraine là một trong những dân tộc không được ưa chuộng nhất đối với người Ba Lan. Viện Thăm ḍ Dư luận Ba Lan CBOS đă nghiên cứu về mối quan hệ của người Ba Lan với các quốc gia khác trong nhiều năm: thiện cảm dành cho người Ukraine thấp hơn so với phần lớn các quốc gia châu Âu. So với các nước láng giềng khác của Ba Lan, họ tự đặt ḿnh giữa người Nga, những người có ít thiện cảm nhất và người Belarus. Tuy nhiên, kể từ những năm 1990, nói chung, mối quan hệ giữa Ba Lan và Ukraine đă được cải thiện. Các khảo sát của CBOS trước chiến tranh cho thấy, 41% số người Ba Lan được hỏi có mối quan hệ tích cực với người Ukraine và 25% có thái độ tiêu cực. Đối với người Nga, thiện cảm thể hiện là 29 % và ác cảm 38 %.
Vào giữa tháng 3 năm 2022, CBOS đă tiến hành các cuộc khảo sát về chủ đề viện trợ mà người Ba Lan đă cung cấp cho các nước láng giềng của họ. 68% người dân đă giúp đỡ người tị nạn Ukraine bằng hiện vật hoặc tài chính. Phần lớn người Ba Lan, 88%, cho biết họ đang theo dơi chặt chẽ các sự kiện liên quan đến cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Hơn một nửa số người được hỏi, 57%, cho biết trong cuộc khảo sát là họ sẽ tẩy chay các sản phẩm của Nga.
Một số ít người được hỏi cho biết đang t́m cách để bảo vệ bản thân và gia đ́nh do những hậu quả tiêu cực của chiến tranh có thể xảy ra. Trong nhóm này, 11% cho biết họ sẽ tích trữ tiền mặt, 8% dự trữ thực phẩm và các nhu yếu phẩm khác, và 4% dự trữ xăng dầu. Ngoài ra, một số người được hỏi đă dự định hoặc cân nhắc việc di chuyển đến một nơi an toàn hơn, với nhiều người (8%) xem xét việc rời khỏi đất nước hơn là đi nơi khác trong Ba Lan (4%).
Nhà nước Ba Lan cũng phản ứng bằng các biện pháp trợ giúp. Giá trị ước tính về viện trợ quân sự của Ba Lan cho Ukraine là bảy tỷ Zlotys (1,5 tỷ euro). Vào tháng 3, Ngân hàng Quốc gia Ba Lan đă đề nghị Ngân hàng Trung ương Ukraine một h́nh thức trao đổi tiền tệ trị giá 963 triệu euro (**). Nếu tính bao gồm cả giá trị viện trợ nhân đạo, viện trợ của Ba Lan cho Ukraine đă lên tới hơn 2,5 tỷ euro. Tuy nhiên, số tiền này không tính đến số tiền viện trợ cho người tị nạn mà chính phủ Ba Lan ước tính sẽ trả thêm 2,1 tỷ euro (mười tỷ Zloty) cho đến cuối năm nay, số chu cấp tài chính cho người tị nạn, hoàn trả chi phí cho những người dân tiếp nhận người tị nạn và các qũy bổ sung cho chính quyền địa phương để nâng cấp trường học.
Một phần chính của sự hỗ trợ này là cấp tiền cho các gia đ́nh Ba Lan mà họ cung cấp một căn hộ hoặc chỗ ở cho người tị nạn. Theo ước tính của chính phủ, dựa trên dữ liệu của chính quyền địa phương, khoảng 600.000 người sử dụng khoản hỗ trợ này. Nếu tính đến số trợ cấp tiền mặt được sử dụng cho chỗ ở và thực phẩm của người dân Ukraine (40 Zloty mỗi ngày), giá trị của khoản viện trợ này lên tới khoảng 720 triệu Zlotys.
Điều quan trọng trong bối cảnh này là việc trả tiền cho các gia đ́nh sau khi họ nhận được mă số PESEL, một loại mă số mà dân Ba Lan sử dụng để liên lạc với chính quyền, và sau này thực tế đánh đồng công dân Ukraine với người Ba Lan sau hai năm. Do cuộc chiến c̣n đang diễn ra, nên việc chu cấp cho những người hỗ trợ người tị nạn sẽ được gia hạn (từ 60 ngày lên 120 ngày). Những người tị nạn nghèo nhất có thể nhận được trợ cấp xă hội trong những điều kiện tương tự như người Ba Lan, tức là không chỉ tiền dành cho trẻ em nói chung "trong khoảng trên 500 " cho mỗi đứa trẻ, mà c̣n các dịch vụ chăm sóc khác. Ngoài ra, mỗi người Ukraine nhận được một khoản tiền chào mừng là 300 Zloty và tiền Hryvnia của Ukraina, gây ra các vấn đề trong việc trao đổi tiền tệ trong các ngân hàng nhà nước PKO BP và Pekao SA. Việc này được phối hợp của NBP ở một tỷ lệ cố định (0,14 Zloty cho mỗi Hryvnia; tối đa 10.000 Hryvnia cho mỗi người).
Ngoài việc tiếp nhận riêng người tị nạn, người Ba Lan đă cung cấp các phương tiện vận chuyển người tị nạn từ Ukraine và quyên góp tiền cho những người c̣n ở lại Ukraine. Hàng ngàn t́nh nguyện viên đă tổ chức các trạm tiếp đón nhận người tị nạn, phân phối các hiện vật quyên góp, cung cấp thông tin và chỉ dẫn về pháp lư, cung cấp hỗ trợ tâm lư và trợ giúp ngôn ngữ. Gần hai tuần sau khi chiến tranh bùng nổ, riêng tại Warsaw có hơn 6.000 t́nh nguyện viên đă đăng kư t́nh nguyện giúp cho người tị nạn Ukraine. Theo đó, người ta có thể ước tính, trong cả nước có ít nhất là vài chục ngàn người. Người Ba Lan cũng trao các khoản quyên góp bằng hiện vật, bao gồm thuốc men, quần áo, thực phẩm, vật phẩm vệ sinh. Mức độ dấn thân thiện nguyện và phân phối các khoản đóng góp bằng hiện vật không thể xác định được giá trị tài chính thực sự.
Chỉ có một phần dữ liệu trong phần sưu tầm mức quyên góp qua Internet là khả dụng, bởi v́ không phải tất cả các nhà tổ chức đều công bố thông tin về số tiền thu được. Các tin về số lượng quyên góp lớn nhất, được điều hành bởi các tổ chức phi lợi nhuận nổi tiếng, mang lại hơn 100 triệu Zloty (bao gồm Fundacja Siepomaga gần 50 triệu Zloty, Polska Akcja Humanitarna khoảng 30 triệu Zloty, Zundacja Pomagam.pl gần 11,5 triệu Zloty). Caritas Polska đă quyên được hơn 100 triệu Zlotys (ngoài các khoản quyên góp bằng hiện vật ước tính khoảng 136 triệu Zlotys). Tuy nhiên, đây chỉ là một phần nhỏ của số hỗ trợ thực tế được cung cấp - v́ nhiều khoản gây quỹ được thực hiện trong các doanh nghiệp, trường học, v.v. và kết quả của họ không được công bố, cả danh sách cuối cùng cũng như ước tính theo mẫu đại diện đều không thể thực hiện được.
Ngoài ra, c̣n có sự giúp đỡ của các doanh nghiệp tư nhân, bao gồm các chuỗi bán lẻ lớn nhất, ngân hàng, nhà cung cấp điện thoại di động, các doanh nhân ngành xây dựng. Giá trị hỗ trợ từ các doanh nghiệp lớn nhất hoặc hiệp hội các ban ngành thường vượt quá một triệu Zloty. Nhiều doanh nghiệp không công bố dữ liệu về sự đóng góp của họ, điều này gây khó khăn cho việc ước tính ngay cả giá trị quyên góp.
Ba Lan trên đường độc lập khỏi năng lượng Nga
Phản ứng trước sự xâm lược của Nga với Ukraine là nhiều quốc gia phương Tây muốn trở nên độc lập với nguồn cung cấp năng lượng của Nga, v́ Nga có thể sử dụng số tiền thu được từ việc bán để tài trợ cho các thiết bị quân sự. Đối với Ba Lan, các hợp đồng dài hạn về cung cấp khí đốt và dầu mỏ của Nga sẽ sớm kết thúc. Vào tháng 4 năm 2022, chính Nga đă ngừng cung cấp khí đốt cho Ba Lan, do đó, nó phủ đầu cho việc chấm dứt hiệp ước. Tuy nhiên, Ba Lan đă chuẩn bị cho điều này. Các cơ sở tồn trữ khí đốt ở Ba Lan đă đong đầy với 76%, trong khi mức trung b́nh của Liên Âu là 32%.
Vào cuối năm 2019, sản lượng khí đốt tự nhiên ở Ba Lan chỉ đạt dưới 5 tỷ m3, phục vụ khoảng 1/4 nhu cầu trong nước, đứng ở mức 20 tỷ m3 vào năm 2019.
Tiến tŕnh làm bớt phụ thuộc khí đốt của Nga đă diễn ra từ lâu ổ Ba Lan. Trong các năm từ 2015 đến 2019, tỷ trọng khí đốt nhập khẩu của Nga đă giảm khoảng 17 phần trăm điểm. Ba Lan nhập khoảng 17,5 triệu m3, trong đó 10 triệu m3 đến từ Nga, chiếm 55% trong tổng số nhập khẩu.
Mặc dù trong thực tế, hơn một nửa số lượng khí đốt nhập khẩu của Ba Lan đến từ Nga, việc thay thế nguyên liệu thô của Nga có thể được là nhờ sự đa dạng hóa dần dần của các tuyến đường cung cấp. Năm 2022, đă có kế hoạch cho việc bắt đầu vận chuyển khí đốt từ thềm lục địa Na Uy thông qua đường ống dẫn khí Baltic Pipe có công suất hàng năm là mười tỷ m3, cũng như dự kiến đưa vào vận hành đường ống dẫn khí Ba Lan-Lithuania (GIPL), nó tạo điều kiện cung cấp khí đốt từ nhà ga khí đốt ở Klaipeda. Điều này có thể làm thay thế cho một phần nguồn cung cấp khí đốt của Nga. Ngoài ra, cũng có kế hoạch tăng công suất của nhà ga LNG ở Świnoujście lên 6,2 tỷ m3 vào năm 2022/23 và lên khoảng 8,3 tỷ m3 mỗi năm từ đầu năm 2024. Việc mở rộng này cho phép một số cung ứng lớn LNG được chuyển đến Ba Lan, ví dụ từ Mỹ và Qatar. Năm 2019, Ba Lan đă nhập khẩu khoảng 3,5 triệu m3 LNG, bao gồm 950.000 m3 từ Mỹ và 2,3 triệu m3 từ Qatar.
Liên quan đến việc Ba Lan nhập khẩu dầu của Nga, chính phủ Ba Lan tuyên bố rằng, các hợp đồng cung cấp có thời hạn sẽ hết hạn vào đầu năm 2022/23và họ không có kế hoạch kư kết các hợp đồng mới. Ba Lan cũng từ bỏ việc nhập khẩu than của Nga.
Điều quan trọng là toàn bộ châu Âu phải loại bỏ nguồn cung cấp năng lượng của Nga. Liên Âu nhập khẩu khí đốt từ Nga chiếm khoảng 45% trong tổng số lượng nhập khẩu và phục vụ 40% cho nhu cầu. Tương tự như trường hợp dầu mỏ, các quốc gia Đông và Trung Âu phụ thuộc phần lớn vào nguồn cung cấp khí đốt của Nga. Tuy nhiên, về mặt danh nghĩa, các nhà nhập khẩu khí đốt lớn nhất là Đức, Ư, Hungary và Hà Lan.
Tháng 3 năm 2022, Ủy ban châu Âu đă đề xuất một kế hoạch tạm thời về cách Liên Âu có thể trở nên độc lập với nhiên liệu hóa thạch của Nga vào năm 2030 và kêu gọi giảm 65% nhập khẩu khí đốt từ Nga vào năm 2022. Tính toán của PIE cho thấy, nhờ đa dạng hóa nguồn cung, thay thế khí đốt bằng năng lượng tái tạo, năng lượng hạt nhân và than đá, cũng như khai thác tiềm năng tiết kiệm (bao gồm thiết lập làm mát thấp hơn hai độ cho các hệ thống điều ḥa không khí vào mùa hè) và các biện pháp tương ứng về phía nhu cầu để giảm tiêu thụ trong công nghiệp, việc giảm khoảng 91% nhập khẩu khí đốt sẽ có thể khả thi trên toàn Liên Âu.
Hơn nữa, việc đa dạng hóa lâu dài nguồn cung dầu không đ̣i hỏi đầu tư cơ sở hạ tầng đáng kể. Hiện nay, hầu hết việc nhập khẩu vào Liên Âu diễn ra bằng đường biển. Vào năm 2021, thậm chí không một nửa công suất của NAFTOPORT Ba Lan (Gdansk/Gdańsk) được sử dụng. Sự gia tăng sản lượng dầu ở Nam Mỹ sẽ cho phép chúng ta chỉ nhận được dưới một triệu thùng mỗi ngày, tức là khoảng 40% lượng dầu nhập khẩu từ Nga. Trong các cuộc đàm phán thuận lợi với các nước OPEC, bao gồm Saudi Arabia, các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Iran, châu Âu có thể ngừng mua dầu của Nga, ǵnh lấy được phương tiện của Nga dùng để tài trợ cho sự xâm lược chống lại các nước láng giềng.
***
Piotr Arak là Giám đốc Viện Kinh tế Ba Lan (Polski Instytut Ekonomiczny – PIE), Warsaw. Trước đây, ông làm việc trong Chương tŕnh Phát triển Liên Hiệp Quốc, Bộ Hành chính và Số hóa Cộng ḥa Ba Lan và Phủ Thủ tướng. Chuyên đề nghiên cứu của ông là chính sách kinh tế, số hóa và các vấn đề quốc tế.
_________
Phụ chú của người dịch:
(*) Trước đây, các dự án cải cách tư pháp tại Ba Lan đă gây xung đột gay gắt với Liên Âu. Cuộc chiến Nga-Ukraine làm xoa dịu các tranh chấp.
Trong chuyến viếng thăm Warsaw ngày 2/6/2022, Chủ tịch Ủy ban Liên Âu Ursula von der Leyen thông báo, sau khi kiểm tra, các khoản tiền dự định tài trợ cho Kế hoạch Krajowy Odbudowy (KPO) do Ba Lan đệ tŕnh bị đóng băng theo cơ chế pháp quyền của Liên Âu nay được giải toả và việc giải thể Pḥng Kỷ luật của Ṭa án Tối cao (Sąd Najwyższy - SN) là điều kiện cho việc giải ngân. Biện pháp này bắt đầu thực hiện trong một vài tháng tới.
Các nhà phê b́nh chế độ tiếp tục lo ngại rằng việc cải cách về nhà nước pháp quyền của Ba Lan sẽ không có những thay đổi sâu rộng; ngược lại, các chính sách mị dân và độc tài ngày càng nhiều làm cho nền dân chủ sẽ lâm nguy.
(**) Một loại hợp đồng trao đổi giữa hai loại tiền tệ theo tỷ giá hối đoái cố định tại một thời điểm thỏa thuận trong tương lai.
Thành phố Lysychansk ở miền đông Ukraine hiện là trung tâm của các tuyên bố chủ quyền cạnh tranh, với cả Ukraine và Nga đều tuyên bố kiểm soát thành phố này.
Ukraine’s eastern city of Lysychansk is now the center of competing claims, with both Ukraine and Russia claiming to be in control of it. https://t.co/vL4eVq5jI7
— The Kyiv Independent (@KyivIndependent) July 3, 2022
Thị trưởng: Lực lượng Nga tấn công Kramatorsk bằng Smerch MLRS.
Thị trưởng Kramatorsk Oleksandr Honcharenko ngày 3/7 báo cáo rằng trong hai ngày liên tiếp, quân đội Nga đă tấn công thành phố bằng nhiều hệ thống tên lửa phóng loạt Smerch. Hiện chưa có báo cáo về thương vong.
Thủ tướng Úc Anthony Albanese thăm Bucha, Hostomel & Irpin, những thành phố gần Kyiv bị phá hủy trong cuộc xâm lược của Nga
Ông nói: “Australia ủng hộ Ukraine và ủng hộ sự trừng phạt công bằng cho những tội ác đă gây ra ở đây. Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông ấy đến Ukraine
🇦🇺 Australian PM Anthony Albanese visits Bucha, Hostomel & Irpin, cities near Kyiv demolished in Russian invasion
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
