Hạ viện Mỹ, do phe Dân chủ chiếm đa số, mở cuộc điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump vào cuối tháng 9, sau khi một "người thổi c̣i" tố cáo ông chủ Nhà Trắng hối thúc người đồng cấp Ukraine điều tra cựu phó tổng thống Joe Biden trong cuộc điện đàm ngày 25/7. Biden là một trong những ứng cử viên hàng đầu của đảng Dân chủ, đối thủ của Trump, đảng Cộng ḥa, trong cuộc bầu cử năm 2020.
Ngày 3/12, Ủy ban T́nh báo Hạ viện Mỹ công bố báo cáo 300 trang và thông qua, cho rằng bằng chứng về hành vi sai trái và cản trở quốc hội của Tổng thống Trump là "rất mạnh ", cáo buộc hành động của ông với Ukraine đă làm tổn hại an ninh quốc gia, và tŕnh lên Ủy ban Tư pháp Thượng viện xem xét.
Ủy ban Tư pháp Thượng viện dự kiến bỏ phiếu sớm nhất trong tuần này để đưa ra các cáo buộc chính thức đối với Tổng thống Trump trước khi đưa ra biểu quyết tại Hạ viện. Nếu bị luận tội, ông Trump có thể phải ra tŕnh diện Thượng viện, do đảng Cộng ḥa kiểm soát.
Hạ viện Mỹ ngày 10/12 đưa ra hai cáo buộc chính với ông Trump.
Lạm quyền
Trong khía cạnh luận tội, lạm quyền thường được định nghĩa là sử dụng quyền lực của tổng thống cho lợi ích cá nhân.
Lạm quyền không được coi là hành động bị luận tội theo Hiến pháp Mỹ. Hiến pháp Mỹ quy định một tổng thống có thể bị phế truất v́ “phản quốc, tham nhũng hoặc phạm tội h́nh sự, có hành vi sai trái nghiêm trọng”.
Tuy nhiên, những người soạn thảo có ư dùng cụm từ “phạm tội h́nh sự, có hành vi sai trái nghiêm trọng” để bao hàm cả lạm quyền, theo các học giả pháp lư. Alexander Hamilton, chính trị gia nổi tiếng của Mỹ, năm 1788 viết rằng quy tŕnh luận tội dành cho “những tội bắt nguồn từ hành vi sai trái của công chức, nói cách khác, là lạm quyền hoặc tổn hại đến niềm tin từ công chúng”.
Tổng thống Donald Trump đang bị Hạ viện điều tra luận tội. Ảnh: Reuters.
Louis Michael Seidman, giáo sư tại Georgetown Law, cho biết cáo buộc cốt lơi nhằm vào Tổng thống Trump, rằng ông chủ Nhà Trắng dọa không giải ngân hỗ trợ an ninh cho Ukraine để ép Kiev mở cuộc điều tra có lợi về chính trị cho ông, là hành vi được các nhà soạn thảo coi là có thể luận tội.
“Mỹ có lợi ích an ninh quốc gia tại Ukraine và dường như điều tổng thống làm là gây nguy hại cho lợi ích an ninh quốc gia để đổi lấy lợi ích chính trị”, Seidman nhận định. “Nếu Trump bị luận tội, đó sẽ là luận điểm then chốt của quy tŕnh”.
Lạm quyền cũng là một trong những cáo buộc nhằm vào cựu tổng thống Richard Nixon. Ông đă từ chức ngay trước khi toàn bộ Hạ viện bỏ phiếu thông qua. Trước đó, một ủy ban Hạ viện cho rằng Nixon đă yêu cầu kiểm toán thuế các đối thủ chính trị trong “danh sách địch thủ” của ông.
Cựu tổng thống Bill Clinton cũng bị cáo buộc lạm quyền liên quan chuyện t́nh cảm của ông với một nữ thực tập sinh Nhà Trắng. Tuy nhiên, đa số thành viên Hạ viện bỏ phiếu phản đối cáo buộc này. Cuối cùng, ông Clinton bị luận tội với 2 cáo buộc phản bội lời thề và cản trở công lư nhưng không bị Thượng viện kết tội.
Cản trở quốc hội
Phe Dân chủ c̣n cáo buộc ông Trump cản trở quốc hội dựa trên việc ông cản trở quá tŕnh điều tra luận tội của Hạ viện. Nhà Trắng từ chối cung cấp tài liệu cho nhà điều tra từ quốc hội và chỉ đạo các cố vấn cấp cao, quan chức chính phủ bất tuân trát hầu ṭa, từ chối ra điều trần. Một cáo buộc tương tự cũng được đưa ra trong trường hợp của Nixon.
Cản trở quốc hội là tội h́nh sự theo luật pháp Mỹ, được định nghĩa là cố t́nh không ra điều trần hoặc cung cấp tài liệu cho quốc hội. Nhà Trắng lập luận rằng Hiến pháp Mỹ không quy định các cố vấn cấp cao của tổng thống phải ra điều trần trước quốc hội. Một thẩm phán đă bác bỏ lập luận trên hôm 25/11, liên quan đến trát hầu ṭa của cựu cố vấn Nhà Trắng Don McGahn.
Các luật sư của Trump cho rằng việc Trump từ chối hợp tác với quá tŕnh điều tra luận tội là đúng bởi quy tŕnh này bất công với ông.
Quy tŕnh tiếp theo
Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ sẽ họp vào 9h EST (21h giờ Hà Nội) ngày 12/12 để tranh luận về các điều khoản luận tội, cân nhắc chỉnh sửa và chuyển ra Hạ viện bỏ phiếu thông qua lần cuối. Nếu được thông qua, ông Trump sẽ bị xét xử tại Thượng viện, nơi phe Cộng ḥa chiếm đa số, có thể là vào đầu năm 2020.
Bộ trưởng Tư pháp Mỹ John Roberts sẽ chủ tŕ xét xử. Hạ viện đưa ra bằng chứng cáo buộc Trump và đội pháp lư của tổng thống sẽ phản bác. Các thượng nghị sĩ đóng vai tṛ bồi thẩm.
VietBF © sưu tầm