Cựu Bộ trưởng Mattis chỉ trích hai ông Trump và Esper v́ đă sử dụng quân lính tại ngũ cho hành pháp, cũng như dùng lực lượng Vệ binh Quốc gia để giải tán một cuộc biểu t́nh ôn ḥa lớn gần Nhà Trắng vào tối ngày 1/6, sau khi người đứng đầu Lầu Năm góc mới đây đă gạt bỏ ư kiến của Tổng thống Donald Trump sử dụng quân đội để dẹp yên biểu t́nh trên toàn nước Mỹ.
Cả Bộ trưởng Quốc pḥng đương nhiệm Mark Esper và tổng thống Mỹ đều bất ngờ trở thành mục tiêu công kích của bộ trường quốc pḥng đầu tiên trong chính quyền Trump, James Mattis.
Những phát biểu của ông Mattis được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Trump đe dọa sẽ viện tới sức mạnh quân sự nhằm đối phó với làn sóng biểu t́nh phản đối sau sự kiện George Floyd – một người đàn ông da đen bị một cảnh sát da trắng gh́ cổ tới chết tại bang Minnesota.
Tuy nhiên, tới đầu ngày 3/6, Bộ trưởng Esper đă khiến ông Trump tức giận khi tuyên bố phản đối sử dụng quân đội vào các hoạt động hành pháp. Theo ông Esper, Đạo luật Khởi nghĩa (1807) mà ông Trump muốn sử dụng, chỉ có thể được kích hoạt trong những "t́nh huống khẩn cấp và khốc liệt nhất" của nước Mỹ. "Và chúng ta hiện đang không ở trong t́nh h́nh như vậy", ông Esper nhấn mạnh.
Tổng thống Donald Trump và Bộ trưởng Mark Esper (đeo kính) rời Nhà Trắng để tới Nhà thờ St. John tại Washington D.C. hôm 1/6 (ảnh: getty)
Sau chuyến đi tiếp theo tới Nhà Trắng, Lầu Năm góc bất ngờ đảo ngược một quyết định trước đó và để hàng trăm lính nghĩa vụ rời Washington D.C. về địa phương ban đầu. Đây được coi là một dấu hiệu công khai thể hiện mâu thuẫn ngày càng gia tăng giữa Bộ Quốc pḥng Mỹ và Nhà Trắng giữa những chỉ trích rằng, Lầu Năm góc đang bị chính trị hóa trong những phản ứng của chính phủ trước làn sóng biểu t́nh.
Trong một bài viết trên tờ The Atlantic, cựu Bộ trưởng Mattis chỉ trích hai ông Trump và Esper v́ đă sử dụng quân lính tại ngũ cho hành pháp, cũng như dùng lực lượng Vệ binh Quốc gia để giải tán một cuộc biểu t́nh ôn ḥa lớn gần Nhà Trắng vào tối ngày 1/6.
"Chúng ta cần phải từ chối bất kỳ suy nghĩ rằng, các thành phố của chúng ta là một 'không gian chiến trường' mà quân đội chính quy của chúng ta đang được kêu gọi để 'chiếm ưu thế'", ông Mattis nói, đề cập tới những phát ngôn của hai bộ trưởng Esper và Tổng thống Trump. "Quân sự hóa phản ứng của chúng ta, như những ǵ chúng ta đă chứng kiến ở Washington D.C., đă tạo ra xung đột – một cuộc xung đột sai lầm – giữa quân đội và xă hội dân sự".
Vài ngày trước, ông Esper đă ra lệnh khoảng 1.300 quân nhân Mỹ có mặt ở các căn cứ quân sự ngay bên ngoài thủ đô Washington D.C. khi Tổng thống Trump cân nhắc liệu có kích hoạt Đạo luật Khởi nghĩa hay không; đồng thời cử binh lính tại ngũ vào trong hẳn thành phố. Tuy nhiên, sau một đêm bạo lực không bùng phát nhờ vào sự triển khai quy mô lớn quân Vệ binh Quốc gia và lực lượng hành pháp có trang bị vũ khí, giới chức quốc pḥng Mỹ nói, quân đội sẽ quay trở lại các căn cứ ban đầu của ḿnh.
Bộ trưởng Lục quân Mỹ Ran McCarrthy chia sẻ với AP, quyết định trên được đưa ra sau khi Bộ trưởng Esper tới Nhà Trắng. C̣n Nhà Trắng từ chối xác nhận đó có phải là chỉ thị từ ông Trump hay không.
Cựu Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis (trái) và Tổng thống Donald Trump (ảnh: getty)
Sự thay đổi khiến đe dọa kích hoạt Đạo luật Khởi nghĩa của ông Trump càng trở nên mơ hồ. Nhà Trắng xác định, ngay cả trước những phát biểu của Bộ trưởng Esper, ông Trump dường như đă muốn rút lại ư định sử dụng đạo luật; tuy nhiên, người đứng đầu nước Mỹ vẫn coi những lời nói của ông Esper là chứa đựng "sự yếu ớt".
C̣n thư kư báo chí Nhà Trắng Kayleigh McEnany cho hay, tổng thống vẫn sẵn sàng triển khai quân đội liên bang bất chấp tuyên bố từ bộ trưởng quốc pḥng.
"Nếu cần thiết, ông ấy sẽ làm vậy", bà McEnnany nói. "Nhưng lần này ông ấy dựa vào Vệ binh Quốc gia. Họ mang lại hiệu quả tuyệt vời".
Theo ông Trump, sự xuất hiện quy mô lớn của Vệ binh và các lực lượng hành pháp đă giúp các thành phố yên tĩnh hơn trong những ngày gần đây. Ông cũng tiếp tục chỉ trích những thống đốc từ chối triển khai Vệ binh Quốc gia.
"Anh cần phải có một sức mạnh vượt trội", ông Trump nói trên Fox News. "Chúng ta cần luật pháp và trật tự".
Khi được hỏi về quan hệ hiện tại giữa tổng thống và bộ trưởng quốc pḥng, thư kư báo chí McEnany trả lời, "hiện tại, Bộ trưởng Esper vẫn là Bộ trưởng Esper và nếu tổng thống mất đi niềm tin [vào ông Esper], chúng ta đều sẽ biết trong tương lai".
Trong những phát biểu của ḿnh, ông Esper thể hiện sự không hài ḷng với cảnh sát Minneapolis, đồng thời gọi cái chết của Floyd là "giết người" và "một tội ác kinh hoàng".
Bản thân người đứng đầu Lầu Năm góc cũng vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ, từ cả những cựu quân nhân v́ đă tham gia chụp ảnh vào tối ngày 1/6 cùng Tổng thống Trump và một số người khác trước cửa Nhà thờ St. John (c̣n được gọi là Nhà thờ của các tổng thống).
"Tôi có thông tin trước về vụ chụp ảnh", ông Esper phân trần đồng thời khẳng định ḿnh cũng không biết rằng cảnh sát đang dùng vũ lực để đàn áp những người biểu t́nh ôn ḥa ở Quảng trường Lafayette nhằm "mở đường" cho ông Trump và đoàn tùy tùng.
Cựu Bộ trưởng Mattis gọi sự kiện trên là "lạm dụng quyền điều hành". Vị tướng nghỉ hưu từ chức vào tháng 12/2018 sau nhiều tháng mâu thuẫn với tổng thống liên quan tới quyết định của ông Trump đơn phương rút quân Mỹ khỏi Syria.
Mặc dù phản ứng của chính quyền trước các cuộc biểu t́nh tại Washington nhận được lời ngợi khen của một số người ủng hộ Tổng thống Trump, nhưng một nhóm các đảng viên Cộng ḥa cũng bày tỏ lo ngại, các nhân viên hành pháp có nguy cơ vi phạm quyền của những người biểu t́nh, được quy định trong Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ.
Về phần ḿnh, ông Trump tuyên bố, "các anh hăy lưu ư là tất cả những địa điểm có vấn đề đều không được điều hành bởi người Cộng ḥa mà bởi những người Dân chủ tự do".
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
