CÔNG CUỘC NAM TIẾN CỦA TRIỀU ĐÌNH PHÚ XUÂN SO VỚI TRIỀU ĐÌNH THĂNG LONG

[luyenchuong3000]

* TRIỀU ĐÌNH THĂNG LONG
Kinh đô Thăng Long xác lập vào năm 1010, dưới đời Nhà Lý, bấy giờ biên giới phía nam là Hà Tĩnh. Quá trình Nam tiến diễn ra chậm chạp. Cho đến đời Hậu Lê, vào năm 1471 thì sáp nhập Bình Định (gọi theo tên hiện nay) trở thành tỉnh biên giới cực nam.
Ròng rã 460 năm (1010-1471, trải qua Lý, Trần, Hậu Lê), triều đình Thăng Long chỉ mở rộng địa giới thêm 7 tỉnh thành (gọi theo tên tỉnh thành hiện nay cho dễ hình dung): Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, và Bình Định.
Vai trò mở cõi về phía Nam của triều đình Thăng Long đến đây là chấm dứt.
* TRIỀU ĐÌNH PHÚ XUÂN
Năm 1600, Chúa Tiên Nguyễn Hoàng có kế sách định cõi riêng, lần hồi tách rời khỏi triều đình Thăng Long ngoài bắc. Năm 1611 Chúa Nguyễn Hoàng sáp nhập tỉnh Phú Yên vào lãnh thổ của Đàng Trong.
Năm 1757 là thời điểm hoàn tất cuộc Nam tiến: toàn bộ vùng Thủy Chân Lạp thuộc về triều đình Phú Xuân.
Vai trò mở cõi phía Nam của triều đình Phú Xuân (Huế) rất đáng nể, vượt trội so với triều đình Thăng Long! Chỉ trong hơn 150 năm đã mở rộng địa giới thêm 23 tỉnh thành (gọi tên theo tỉnh thành trong nước VN hiện nay cho dễ hình dung) - trong khi, nhắc lại, triều đình Thăng Long trải qua 460 năm chỉ mở rộng về phía Nam được vỏn vẹn 7 tỉnh.
Công trạng mở cõi về phía Nam của các Chúa Nguyễn (triều đình Phú Xuân) như sau:
* 4 tỉnh miền Trung (Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận);
* cộng với 19 tỉnh miền Nam
(6 tỉnh miền Đông: Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, tpHCM, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai; và 13 tỉnh miền Tây: Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Trà Vinh, Sóc Trăng, Cần Thơ, Hậu Giang, An Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang, Cà Mau).
(Bài Nguyễn- Chương Mt)
-------------------------------------------------------------------
Hình ảnh: Kinh đô Phú Xuân (Huế);
Hoàng thành Thăng Long (trái)
Hà Tiên hiện nay (thuở xưa, vào năm 1702 thì nội thuộc lãnh thổ Đàng Trong của triều đình Phú Xuân).