Danh tính 12 bà vợ của vua Khải Định có lẽ không nhiều người biết. Nói về vua Khải Định, đường vợ con của ông có vẻ rắc rối hơn vua cha, mặc dù cả hai đều giống nhau là có con trai trưởng từ lúc chưa làm vua.
Điều ít biết về 12 bà vợ của vua Khải Định
Tác giả cũng mô tả chi tiết các sự kiện diễn ra trong thời gian vua Khải Định ở ngôi như: chuyến “Ngự giá Bắc tuần” năm 1918; lễ tấn phong Đông cung Thái tử cho hoàng tử Vĩnh Thụy năm 1922; chuyến “Ngự giá như Tây" sang Pháp năm 1922; lễ “Tứ tuần đại khánh” năm 1924…
Bên cạnh đó, tác giả c̣n tiết lộ nhiều bí mật chốn cung đ́nh cũng như chuyện đời tư của vua Khải Định. Từ chuyện những ngày vua c̣n ở tiềm để (trước khi làm vua), đến chuyện đường đến ngai vàng của vua, chuyện vua bị nghi là “người bất lực vô hậu”, hay chuyện đường vợ con của vua…
Vua Khải Định và hoàng tử Vĩnh Thụy (vua Bảo Đại sau này). Ảnh tư liệu.
Nói về các bà vợ của vua Khải Định, tác giả cho biết có một thông tin rất đáng lưu ư, mà vua Bảo Đại viết trong cuốn hồi kư Le Dragon d’Annam, đó là: Ngày 15/5/1922, cả 12 bà vợ của vua Khải Định, theo thứ tự cấp bậc lớn nhỏ sắp hàng quỳ tiễn đưa vua lên đường sang Pháp, mang theo thái tử Vĩnh Thụy đi du học.
Vậy 12 bà vợ trên gồm những ai? Theo tác giả chắc chắn sẽ không có bà Trương Thị Như Tịnh con gái của Thượng thư Trương Như Cương - người vợ đầu tiên, chính thức được cưới hỏi khi vua Khải Định (ông Phụng hóa) c̣n ở tiềm để. Bà đă giă từ ông Phụng Hóa và đi tu trước ngày ông lên ngai vàng. Điều chắc chắn là hôm đó có mặt bà Nhị giai hữu phi, thân mẫu vua Bảo Đại và bà Ân phi Hồ Thị Chỉ. Ngoài 2 bà này ra c̣n có 10 bà nữa.
Trong tang lễ vua Khải Định vào cuối năm 1925 đầu năm 1926, khi nói về việc việc để tang, Bộ Lễ có tŕnh rằng 2 bà Phi và 3 bà Tân (Tần) sẽ chịu đại tang 15 tháng. Số c̣n lại từ cấp lục giai Tiếp dư (Tiệp dư) cho đến cửu giai Tài nhân đều chịu tang 13 tháng.
Theo Vơ Hương An, 3 bà Tân đó là tam giai Diệu tân (con của quan Tham tán Nội các Phạm Ḥe), Tứ giai Du tân (con của quan Thượng thư bộ Công Vơ Liêm), và bà ngũ giai Điềm tân (cháu nội của quan Thượng thư hưu trí Nguyễn Đ́nh Ḥe).
Về các bà tiếp, c̣n có bà Tiếp du. Tác giả Trần Gia Phụng có kể thêm 3 bà khác nữa là bà Tân Diệm, bà Tiếp Táo và bà Tiếp Quư Trang.
Như vậy, trong 12 bà kể trên th́ đă có 9 bà rơ danh tính, c̣n 3 bà c̣n lại th́ cho đến nay vẫn chưa ai biết đó là ai. Điều này cũng dễ hiểu v́ trong hậu cung nhà Nguyễn, chỉ bậc Lục giai tiếp dư (triều Nguyễn đặt ra 9 bậc cửu giai) trở lên được gọi bằng “bà”. 3 bậc c̣n lại là thất giai Quư nhân, bát giai Mỹ nhân, cửu giai Tài nhân chỉ được gọi bằng “chị mà thôi. Và mới ở cấp “chị” nên chẳng ai nhớ làm ǵ.
Con phú quư, mẹ vinh hiển
Trong 12 bà vợ của vua Khải Định kể trên, chỉ có 2 bà: số 1 (Hồ Thị Chỉ) và số 2 (Hoàng Thị Cúc) là có nhiều chuyện để nói.
Bà Hồ Thị Chỉ là ái nữ của quan Học bộ Thượng thư Hồ Đắc Trung được vua Khải Định cưới vào ngày 3/12/1917 (tức ngày 19 tháng 10 năm Khải Định thứ 2). Chỉ 5 ngày sau ngày cưới (8/12/1917), vua đă sách phong cho bà làm Nhất giai Ân phi.
Ân phi Hồ Thị Chỉ. Ảnh tư liệu.
Theo Vơ Hương An, đám cưới vua Khải Định và bà Hồ Thị Chỉ là một cuộc hôn nhân gượng ép, nặng về nghi lễ và h́nh thức chứ không bắt nguồn từ t́nh yêu. Người ta nói Hồ tiểu thư trong tâm tư đă có một thần tượng khác v́ nợ nước mà phải đi đầy đó là vua Duy Tân.
Thời điểm vua Khải Định lấy bà Hồ Thị Chỉ, hoàng tử Vĩnh Thụy con của vua với bà Hoàng Thị Cúc (vốn xuất thân b́nh dân, học hành không bao nhiêu, cuộc hôn nhân không môn đăng hộ đối và không theo nghi lễ chính thức) lên 4 tuổi.
Bà Ân phi không có con. Sau khi vua Khải Định băng hà, vị thế của bà ngày càng mờ nhạt trước bà Hoàng Thị Cúc. Càng về sau bà càng có triệu chứng tâm thần. Sau năm 1945, người ta thấy bà đi lang thang nơi này nơi khác ở Huế. Không rơ bà mất năm nào, ở đâu.
Đức Từ Cung (1890-1980) đứng trước hiên nhà ḿnh ở Huế năm 1972. Ảnh: Patrice Habans.
Bà Hoàng Thị Cúc, người quê Mỹ Lợi, huyện Phúc Lộc, con của ông Hoàng Văn Tích. Bà có mặt ở phủ ông Phụng Hóa từ lúc tiềm để.
Chỉ v́ xuất thân hàn vi nên bà phải chịu cảnh lép vế, dù là kẻ đến trước và lại có con trai. Trong khi bà Hồ Thị Chỉ được phong là Nhất giai Ân phi ngay sau ngày cưới th́ bà chỉ được lên chức từng bước.
Năm 1917 bà được phong là tam giai Huệ tân. Năm 1918 lên Nhị giai Hữu phi. Năm 1923 được phong là nhất giai Huệ phi. Trước khi thăng hà, vua Khải Định nói “Tử quư, mẫu vinh” (Con phú quư mẹ vinh hiển). Năm 1933, sau khi từ Pháp về cầm quyền, vua Bảo Đại tấn tôn bà làm Đoan huy hoàng thái hậu (cung đ́nh thường gọi là Đức Từ Cung).
Tuy xuất thân không không thuộc ḍng dơi quyền quư, nhưng bà Từ Cung thông minh, hội nhập nhanh nếp sống cung đ́nh và nhanh chóng khẳng định ḿnh là bậc mẫu nghi thiên hạ.
VietBF@ sưu tầm.
Games
