Trong lúc nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi chiến tranh, chuyện lay-off là chuyện tôi nghe hàng ngày nhưng vẫn không tin một ngày nào đó tôi bị "đụng" đến :.
Tôi làm cho công ty này cũng được gần 4 năm, giữ vai tṛ một senior khá là quan trọng trong việc thiết kế và thực hiện sản phẩm. Khoảng hai năm trước, công ty có dự án xây dựng một sản phẩm hoàn toàn mới nhằm vào một thị phần lớn đang bị bỏ trống sau khi một đại gia bị phá sản. Trước ngày dự án bắt đầu, thằng boss kêu tôi vô pḥng nói chuyện riêng, nó vẽ ra một viễn ảnh thật đẹp sau khi sản phẩm mới ra đời. Nó đặt lên bàn một sơ đồ tái cấu trúc công ty và chỉ cho tôi vị trí mới của ḿnh sau khi cái killing app (sản phẩm có tính chất sống c̣n của công ty) này tung ra thị trường và hứa một big bonus (hơn 2 tháng lương). Tôi bắt đầu dự án bằng việc hướng dẫn cả team về một ngôn ngữ mà không ai có kinh nghiệm (trừ tôi
. Song song với việc này, tôi làm việc cật lực với thằng technical director (cánh tay mặt của thằng boss, được nó kéo về từ một công ty đối thủ của công ty tôi) trong việc thiết kế sản phẩm mới.
Meeting hàng ngày, họp tới họp lui, sử dụng thử hàng tá các tools trên thị trường để t́m kiếm cái thích hợp cho sản phẩm mới của công ty. Đêm về nhà ngủ mà lúc nào cũng mơ về nó. Nghĩ đủ cách để sao cho sản phẩm đạt được tốt nhất các yêu cầu về thiết kế tôi đă được học khi c̣n ngồi trong ghế nhà trường. Sau khi bản thiết kế hoàn tất th́ các team-mates của tôi cũng đă sẵn sàng để "lâm trận". Bây giờ nghĩ lại chắc thằng boss của tôi cũng đă sử dụng the same technique (hay là sự bịp bợm) với các anh em khác nên ai làm việc cũng hăng say quá xá. Tôi làm xong phần việc của ḿnh th́ vẫn phải ngó xem anh em có gặp khó khăn ǵ không, mọi người có tuân thủ coding standards (các tiêu chuẩn trong việc lập tŕnh) để dễ cho việc sửa chửa và bảo tŕ hay nâng cấp sản phẩm sau này.
Ṛng ră gần một năm rưỡi th́ sản phẩm beta (sản phẩm chưa hoàn chỉnh) ra đời, công ty tôi bắt đầu kư giao ước với một số công ty trong việc cho họ sử dụng thử sản phẩm mới. Các đợt user training được mở ra, trong công ty ai ai cũng hớn hở và hy vọng. Bug (lỗi trong chương tŕnh máy tính) được t́m thấy nhưng là "chuyện nhỏ" :, ai ai cũng vui vẻ làm việc để sửa chữa vừa lỗi vừa những điều theo ư khách hàng. Song song với việc training cho khách hàng, sửa chữa bug, tụi tôi c̣n phải ngày đêm cố gắng hoàn tất cho xong việc chạy sản phẩm mới với những dữ liệu và tiêu chuẩn ngặt nghèo được đặt ra từ các công ty có thẩm quyền trước khi họ cho phép sản phẩm được tung ra thị trường.
Email, phone, fax, meeting liên tục với các công ty này để hối thúc họ trong việc định xét kết quả do chạy thử nghiệm sản phẩm mới. Đây cũng là một nghệ thuật trong giao tiếp mà tôi học được, nếu ḿnh hối thúc quá th́ họ cảm thấy ḿnh làm phiền họ, họ sẽ kiếm cách này hay cách khác để thoái thác và cho ḿnh chờ dài cổ v́ lư do họ cũng bận rộn thẩm định cho các công ty khác. C̣n nếu ḿnh không nhắc nhở họ th́ nhiều khi họ quên ḿnh luôn 9.
Tôi dồn toàn tâm toàn lực vào công việc. Làm trong công ty, về đến nhà, tối đến tôi tranh thủ làm đủ các research, đọc thêm trong sách vở nhằm làm cho sản phẩm tốt nhất. Hai đứa nhóc con tôi chịu nhiều thiệt tḥi nhất trong khoảng thời gian này v́ cả ngày ở nhà chúng chỉ mong tôi vềø chơi với chúng. Bồng bế con một chút, hôn vội vợ con trước khi đi ngủ là tôi lại chui đầu vào cái computer. Tới 2, 3 giờ sáng mới thiếp đi được một chút, rồi 6, 7 giờ sáng lại chui vào công ty. Tôi làm việc âm thầm ngoài giờ cho công ty mà không ai biết trong khi thằng director của tôi thiệt là ma mănh. Nhiều hôm 10, 11 giờ sáng nó mới vô, tối th́ nó ở lại trong công ty đến 11, 12 giờ đêm. Trước mắt chủ công ty th́ nó làm việc quá nhiều, vào họp th́ ôi thôi nó nói hươu, nói vượn. Có lần tôi để quên cái laptop trong công ty, tối ghé vô lấy th́ thấy nó nằm ngủ kḥ. Trên cái đĩa cứng (hard disk) của nó th́ đầy những video clip từ sex cam sau những lần chit-chat.
Tôi có cái tính mà cả nhà ai cũng bảo là dại. Tôi luôn thích được chia xẻ các thông tin mà tôi học được. Nhiều cái ḿnh tốn biết bao công sức thử nghiệm, mày ṃ mới rút ra được, tôi lại không ngần ngại chia xẻ với các anh em làm chung. Anh em cần ǵ là giúp hết ḿnh. Tôi đă từng đưa một người chân ướt, chân ráo từ Vietnam qua được hơn hai tuần vào làm trong công ty. Vậy mà cũng chính người này sau này đă phủ nhận sự thật 100% này trước mặt những người quen khác của tôi. Có lẽ do cái nguồn gốc làm thầy giáo từ khi c̣n ở bên nhà nên tôi vẫn thích làm con tằm rút ruột ḿnh. Đau quá :.
Ông bà ḿnh nói khi cơ hàn th́ không sao, khi có chút lợi là quên hết, thiệt là đúng với công ty tôi. Khi sản phẩm mới bắt đầu có hơi hướm của lợi nhuận là sự cạnh tranh quyền lợi bùng nổ dữ dội trên "thượng tầng" tổ chức của công ty. Các cuộc thanh trừng bắt đầu. Công ty bắt đầu cho lay-off hàng loạt v́ họ không muốn chia phần cho ai hết như đă hứa từ đầu.
Một buổi sáng nọ, khi vào công ty tôi thấy không khí có vẻ khác khác sao đó, "tử khí" nặng nề: Thằng boss ngày ngày say hi khi gặp tôi hôm nay lại vờ đi luôn. Khoảng 10 giờ th́ nó vào pḥng tôi "Brian, we want to see you in my office". Tôi cũng tỉnh bơ v́ nghĩ chắc nó phát tiền thưởng riêng cho từng người. Thiệt là bé cái lầm. Sau khi yên vị, th́ thằng boss và bà chủ công ty bắt đầu ca bài ca con cá sống không cần nước. Tôi thiệt là như đang bay trên mây th́ té cái bịch xuống bùn đen. Những khuôn mặt mà chỉ hôm qua thôi c̣n hết lời khen ngợi tôi trước mặt khách hàng th́ hôm nay sao mà tráo trở, vô hồn. Bà chủ nước mắt lă chă nói rất tiếc "let you go", quẹt nước mắt xong là nói "we need your keys" (giao lại ch́a khóa công ty). Thiệt là một màn kịch đóng quá tệ. Tôi nhắc đến món tiền thưởng mà họ đă hứa th́ nhận ngay câu trả lời được chuẩn bị sẵn "công ty chưa bán được sản phẩm nên bây giờ không có tiền trả!". Tôi tức muốn nghẹn họng. Tôi rời công ty mà không chào tạm biệt những người làm chung v́ sợ ảnh hưởng đến họ. Có lẽ họ cũng không dám nói ǵ với tôi đâu, nếu có cũng chỉ là những lời an ủi trên đầu môi. Họ c̣n phải giữ cái nồi cơm cho gia đ́nh họ chứ.
Cùng đợt bị lay-off với tôi, nh́n qua nh́n lại toàn là "công thần" với công ty, lănh lương cao. Tôi bị công ty "xù" không trả luôn cả tiền vacation mà tôi chưa sử dụng. Thằng Korean, cùng đợt với tôi, nó kiện công ty lên đến … trời luôn. Bộ lao động Cali buộc công ty bồi thường số tiền khá lớn cho nó sau khi nó theo đuổi vụ kiện 6 tháng. Bây giờ nó bỏ nghề luôn, ra mở văn pḥng địa ốc với ông anh rể ở thành phố Garden Grove. Nó gọi phone cho tôi không biết bao nhiêu lần và đề nghị giúp đỡ tôi. Nhưng tôi nói "Thôi, bỏ qua đi Tám".
Tôi bắt đầu những ngày tháng ở nhà dài hạn. Nghĩ lại tôi không buồn chút nào v́ tin đây là cơ hội Chúa cho tôi được ở gần con tôi sau khi nó mới sanh. Tôi làm babysit bất đắc dĩ với những niềm vui mới mà trước nay tôi chưa hề được biết. Sau mấy tháng tôi đă thay tả, pha sữa, tắm rửa cho em bé một cách thành thục. Giờ đi làm lại nhiều khi tôi lại nhớ đến khoảng thời gian này. Căng thẳng trong công việc được thay bằng niềm vui được đưa đón con đi học, nh́n con cười khi đặt nó vào nôi, thấy con lớn lên từng ngày. Tuy nhiên tôi cũng rất nhớ công việc của ḿnh. Tôi không muốn trở thành gánh nặng của xă hội, số tiền trợ cấp thất nghiệp của tôi sẽ giúp cho người khác nếu tôi t́m được việc làm mới.
Tranh thủ lúc con ngủ là tôi lại đọc sách, ôn lại các kỹ năng mà ḿnh đă thu thập bao năm qua. Tôi soạn lại resume của ḿnh và gửi đến các website t́m việc rất phổ thông như
www.hotresumes.com,
www.careerbuilder.com,
www.monster.com,
www.ocjobfinder.com,
www.caljobs.ca.gov, …
và đăng kư tham gia các job fair. Tôi đồng thời cũng liên lạc với recruiter (công ty t́m việc chuyên nghiệp) để báo cho họ biết ḿnh đang t́m việc. Tôi luôn giữ mối quan hệ gần như là thân hữu với các nhân viên của các công ty loại này (như thỉnh thoảng gửi một "Happy Friday" message hay phone hỏi thăm họ) nên nhận được sự giúp đỡ rất nhiệt t́nh. Ngoài ra tôi c̣n tự săn t́m việc khắp nơi trên internet.
Tôi chuẩn bị rất kỹ cho các buổi phỏng vấn và research coi thị trường lương bổng ra sao để đưa ra yêu cầu phù hợp. Đây là các câu hỏi mà không bao giờ không "bị" hỏi trong các lần tôi đi phỏng vấn, cách hỏi có thể khác như ng ư vẫn giống nhau.
1. Mô tả công việc và boss mà bạn cho là lư tưởng"
Theo tôi người phỏng vấn muốn thấy bạn có phù hợp với môi trường làm việc của công ty không và muốn biết bạn sẽ đối phó ra sao nếu boss của bạn quá khó khăn, gặp các team-mate không tử tế, khó chịu. Tôi thường trả lời là thông qua bàn thảo (communication) th́ việc ǵ cũng giải quyết được hết. Cách trả lời chung chung này làm hài ḷng nhiều người lắm. Tôi muốn tự tṛng dây vào cổ ḿnh nếu người phỏng vấn ḿnh cũng sẽ là manager tương lai.
2. Tại sao bạn lại không c̣n làm công việc cũ"
Theo tôi tốt nhất là bạn đừng bao giờ nói bạn tự ư bỏ việc (quit) v́ không người chủ nào muốn nghe điều này. Nếu bạn quit th́ đừng đồng ư cho họ tiếp xúc với công ty cũ sẽ không có lợi.
3. Điều ǵ làm bạn khác với những ứng viên khác"
Theo tôi bạn nên nhấn mạnh về cả hai mặt chuyên môn và bản chất của ḿnh (ví dụ như làm việc chăm chỉ, cầu tiến, …)
4. Hăy tự nói về bạn"
Câu này theo tôi quá rộng. Tôi sẽ nói qua về những việc làm trong quá khứ và chỉ nhấn mạnh vào những thành quả ḿnh đă đạt được mà không quá sa đà vào chi tiết. Ví dụ, tôi đă tham gia xây dựng một sản phẩm ABC, giúp cho công ty tiết kiệm được hàng năm vài trăm ngàn, thay v́ nói tôi đă sử dụng kỹ thuật XYZ để làm ra sản phẩm ABC.
5. Hăy cho biết những điểm yếu và mạnh của bạn"
Tôi thường lờ trả lời những điểm yếu. Nếu phải trả lời th́ nên lấy điểm mạnh làm điểm yếu. Ví dụ như tôi thường hay đọc sách hay học thêm vào cuối tuần thay v́ đi vũ trường.
6. Kế hoạch ngắn hạn và dài hạn của bạn"
Theo tôi tránh nói ra tham vọng thực của bạn. Tôi biết có người đă trả lời như thế này "Tôi muốn sau 3 năm tôi sẽ làm manager", trong khi người đang phỏng vấn anh ta là manager tương lai của anh ta!
7. Bạn yêu cầu lương bao nhiêu"
Câu này th́ hơi gamble. Nếu bạn cho một con số th́ bạn phải đủ tự tin sau khi trả lời các câu hỏi, nếu không th́ nên nói tùy (open). Thời buổi gạo châu củi quế, vô được rồi tính sau. Nhảy chổ khác đâu có muộn.
8. Tại sao bạn lại muốn vào làm trong công ty này"
Bạn nên nghiên cứu về công ty trước khi đi phỏng vấn như vào website của họ hay trả lời dựa trên các yếu tố job requirements mà họ đặt ra là an toàn nhất.
9. Chủ cũ của bạn sẽ nói ǵ về bạn"
Câu này giống như là "Tôi sẽ nói ǵ về bạn sau khi bạn làm một thời gian cho tôi"" Nên t́m ra những điểm mạnh của bạn mà tŕnh bày.
10. Bạn có sẵn sàng làm overtime hay di chuyển không"
Câu này th́ tùy bạn.
Trong thời gian bạn t́m việc, bạn nên lạc quan. Nói th́ dễ nhưng đụng thực tế th́ lại khó. Điều quan trọng là hăy cố gắng đừng đổ những thất vọng, mệt mỏi của bạn lên những người thân yêu sống quanh bạn, v́ lẽ ra bạn phải đổ lên thằng boss cũ của bạn phải không" Tranh thủ làm những việc mà những ngày bù đầu đi cày bạn không làm được, ví dụ như đi thăm một người bà con ở xa, đi tham quan một thắng cảnh nào đó cùng gia đ́nh.
Tôi may mắn có một niềm tin tôn giáo rất mạnh mẽ, và tôi phó thác mọi chuyện vào tay Chuá trong khi tôi cố gắng hết sức ḿnh. Một điều nữa là tôi luôn có một số tiền để dành mà không bao giờ đụng đến, nó có thể giúp tôi và gia đ́nh đứng vững ít nhất là 6 tháng. Saving for the raining days, you never know when you need it.
Tôi kết thúc bài viết này với những lời cám ơn chân thành từ đáy ḷng tôi đến Ba Má tôi, bà xă tôi, hai nhóc t́ của tôi, những người thân trong gia đ́nh, bạn bè, đă cho tôi những lời an ủi, động viên, giúp tôi đứng vững.
Tôi cũng báo cho bạn một tin hay hay là bà chủ và thằng boss của tôi đă bị những người đầu tư vào công ty cho về vườn rồi. Đời mà. Quan trọng là sống làm sao thôi phải không bạn"
Nguyễn Khánh Vũ
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
