"Bao nhiêu năm rồi c̣n măi ra đi/Đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt/ Trên hai vai ta đôi vầng nhật nguyệt/Rọi suốt trăm năm một cơi đi về" Tôi vẫn nhớ như in cái không gian cách đây gần hai mươi năm về trước, trong một quán cà phê lụp xụp, mái lợp tranh ở đường Đặng Thái Thân, Huế, lần đầu tiên được nghe ca khúc Một cơi đi về.
H́nh như khung cảnh, tâm trạng và thời khắc lúc đó đă tạo nên những gia vị đầu tiên để tôi bắt đầu thích nhạc của Trịnh Công Sơn. Và rồi thời gian sau đó, lần lượt những tác phẩm như: Diễm xưa, Hạ trắng, Ướt mi, Tôi ơi! Đừng tuyệt vọng,… được bản thân t́m nghe, thưởng thức. Những giai điệu thướt tha, nhẹ nhàng như tưới đẫm tâm hồn đă làm cho tôi yêu nhạc của ông không biết tự lúc nào.
Đă có rất nhiều người, nhiều soạn giả, nhiều nghệ sĩ viết về ông, cảm nhận về con người và âm nhạc của ông, đă ví ông như là một trong những nhạc sĩ lớn nhất của nền âm nhạc Việt Nam đương đại. Cũng có người bảo rằng Trịnh Công Sơn là một triết gia và âm nhạc của ông là triết nhạc, với những ca từ, những quan niệm về cuộc sống, bởi “thân phận th́ hữu hạn, c̣n t́nh yêu th́ vô cùng”. Đâu đó, có những suy nghĩ, nhạc Trịnh làm cho con người uỷ mị, bi quan,…. Với khả năng hạn hẹp của ḿnh, tôi chỉ dám đồng cảm với những ǵ bản thân cho là đúng, thế thôi. Với tôi, được ngồi một ḿnh cùng những giọt cà phê đang nhỏ xuống ly trong chiều yên ả, ngắm sông Hương hiền ḥa chở những chuyến đ̣, những hạt phù sa và đắm ch́m trong những giai điệu ngọt ngào khó cưỡng, ví như ḿnh đang ăn những món ngon mà không phải ai cũng cùng khẩu vị. Nhạc Trịnh đến với con người bằng sự chân thành, sự cảm thông và chia sẻ, thế nên, chỉ cần chúng ta thích nghe, là đủ, và khi đă thích, bạn hẳn sẽ thấy, Trịnh Công Sơn đă xoa dịu khán giả bằng một thứ âm thanh khá b́nh dị, v́ một lẽ vô thường đến giản đơn, trần gian chỉ là một cuộc du ca qua kiếp người, bạn hăy sống thế nào để một mai không phải nuối tiếc, hối hận, v́ cuộc đời này cần có một tấm ḷng để rồi… cho gió cuốn đi.
Nếu có dịp đến Huế, bạn hăy thử ngồi nhấm nháp ly cà phê vỉa hè trên đường Nguyễn Trường Tộ, nơi có căn gác trọ mà nhạc sĩ họ Trịnh đă từng sống , ngước mắt nh́n lên hai toà tháp cổ kính rêu phong của nhà thờ Phú Cam và nghêu ngao “Mưa vẫn hay mưa trên hàng lá nhỏ, buổi chiều ngồi ngóng những chuyến mưa qua” hẳn bạn sẽ h́nh dung “Trên bước chân em âm thầm lá đổ” sẽ như thế nào, tưởng tượng h́nh ảnh của nàng nữ sinh tên Diễm với những bước chân thong thả hoàng cung làm lay động tâm hồn của người nghệ sĩ, và không khéo, bạn sẽ cảm thấy xót xa, thấy nuối tiếc như chính bản thân ḿnh đă từng đánh rơi tuổi trẻ, đánh rơi một điều ǵ đó thiêng liêng không t́m lại được bao giờ. Càng đắm ch́m vào âm nhạc của Trịnh Công Sơn, hẳn bạn sẽ thấy, Huế và đạo Phật luôn phảng phất trong từng giai điệu, từng ca từ của ông, v́ đơn giản, nghe nhạc Trịnh làm cho chúng ta thấy thương yêu con người và cuộc sống, thấy tâm hồn ḿnh hướng thiện, thấy cuộc sống trở nên vô thường trước những bon chen toan tính, những cám dỗ của vật chất và lo toan bề bộn.
Trong t́nh yêu, hẳn chúng ta cũng biết, yêu chính là chất xúc tác, là men nồng để Trịnh Công Sơn chắp bút viết nên những bản t́nh ca bất hủ, là một nhạc sĩ đa t́nh nhưng luôn yêu hết ḿnh, yêu đến mức h́nh như trước khi rời xa cuộc sống này, trái tim của ông vẫn đập những giai điệu du dương, thổn thức, dẫu có thể h́nh bóng là một ai đó đă từng lướt qua trong cuộc đời. Chỉ tiếc rằng, mỗi mối t́nh của ông h́nh như đă được sắp xếp bởi định mệnh, cho nên chỉ đi qua ông nhưng lại bước vào hiện hữu trong âm nhạc của ông đến hôm nay và tận mai sau.
Xa Huế, tôi vẫn giữ thói quen nghe nhạc của Trịnh Công Sơn, nhờ vậy, tôi lại t́m cho ḿnh được những người bạn cùng sở thích, cùng một niềm đồng cảm, và qua đó, lại được chiêm nghiệm rơ hơn về nhac Trịnh, một thứ âm nhạc không giới hạn không gian, thời gian, tuổi tác và đối tượng người nghe. Khi những giai điệu du dương được cất lên, ai cũng cảm thấy tâm hồn như lắng đọng, tái tê, thổn thức bởi t́nh yêu, thân phận và quê hương. Thấy yêu hơn cuộc sống này cùng gia đ́nh ruột thịt, thấy thương ṇi giống máu đỏ da vàng, thấy quư những phút b́nh yên.
“Đừng tuyệt vọng, em ơi đừng tuyệt vọng
Em hồn nhiên rồi em sẽ b́nh minh”
Con người chúng ta, vốn dĩ, sống để yêu thương nhau c̣n chưa đủ, vậy nên đừng làm đau đớn nhau giữa cuộc đời này, bởi v́:
“Dù đến rồi đi, tôi cũng xin tạ ơn người”.
Ngọc Khánh
MTG