Nhật Bản đang từng bước thắt chặt quan hệ an ninh với các nước Đông Nam Á đang phải đối phó với tham vọng về chủ quyền của Trung Quốc.
Theo Reuters, hợp tác an ninh của Nhật Bản với các nước tại khu vực Đông Nam Á hiện diễn ra trên diện rộng. Nước này trong vài tháng tới sẽ tổ chức cuộc tập trận hải quân chung đầu tiên với Philippines theo khuôn khổ của thỏa thuận an ninh đă được hai nước kư kết tại Tokyo hồi tháng 1 vừa qua, trong đó bao gồm cả việc thiết lập cơ chế đối thoại quốc pḥng cấp thứ trưởng và các hoạt động trao đổi cán bộ cấp cao thường xuyên giữa hai bên.
Bên cạnh đó, tàu đầu tiên trong 10 tàu bảo vệ bờ biển mà Nhật đang xây dựng cho Philippines sẽ được chuyển giao vào cuối năm nay. Một quan chức Nhật Bản cho biết thêm, Nhật có thể cũng sẽ tài trợ cho việc cải thiện cơ sở hạ tầng xung quanh căn cứ quân sự của Philippines trên đảo Palawan, gần với quần đảo Trường Sa. Các quan chức quốc pḥng Nhật cũng đă tiến hành các cuộc thảo luận ban đầu về việc cùng sản xuất vũ khí với Malaysia và Indonesia.
Ngoài ra, Nhật Bản cũng tuyên bố sẽ cung cấp 6 tuần tra cho Việt Nam cũng như tư vấn về điều trị chứng giảm áp trong quá tŕnh làm việc trên các tàu ngầm cho các thủy thủ Việt Nam. Bộ trưởng Quốc pḥng Nhật Bản Gen Nakatani hồi tháng trước tuyên bố chính sách không điều máy bay tuần tra tới biển Đông có thể cần phải được xem xét lại dựa trên tầm quan trọng của vùng biển này với việc đi lại tới Tokyo.
Sự hỗ trợ của Nhật Bản diễn ra sau bài diễn văn hồi tháng 5/2014 của Thủ tướng nước này Shinzo Abe, theo đó ông Abe tuyên bố Tokyo sẽ hỗ trợ các nước Đông Nam Á duy tŕ tự do hàng hải và hàng không trong khu vực. Việc hợp tác này cũng phù hợp với chính sách an ninh dựa vào sức mạnh nhiều hơn mà ông Abe đang vận động, đồng thời “ăn khớp” với chính sách tái cân bằng hướng tới châu Á của Mỹ. “Xu hướng này đang ngày càng trở nên rơ ràng hơn và tôi không nghĩ rằng Nhật Bản sẽ lùi lại, bất chấp những phản đối từ Trung Quốc” – ông Ian Storey, một chuyên gia về an ninh khu vực tại Viện ngiên cứu Đông Nam Á của Singapore, nhận định.
Hỗ trợ của Nhật Bản dành cho các nước Đông Nam Á diễn ra trong lúc Trung Quốc hiện đang đẩy mạnh xây dựng trái phép nhiều đảo nhân tạo từ các băi đá và rạn san hô ở Trường Sa nhằm củng cố các tuyên bố chủ quyền ngang ngược của nước này tại biển Đông, tạo cơ sở mở rộng sự hiện diện của lực lượng hải quân và không quân của nước này ở khu vực.
Một số chuyên gia cho rằng các đảo này sẽ giúp Trung Quốc tạo ra và giám sát một vùng nhận dạng pḥng không (ADIZ) – nơi các máy bay sẽ phải nhận dạng với nhà chức trách Trung Quốc. Trước đó, Trung Quốc cũng đă vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ Nhật Bản và Mỹ khi thiết lập một ADIZ trên biển Hoa Đông hồi cuối năm 2013. Quân đội Mỹ và Nhật đều phớt lờ khu vực này nhưng theo các chuyên gia, các nước nhỏ hơn ở Đông Nam Á sẽ không dễ làm được điều này nếu một ADIZ tồn tại tại biển Đông. “Một ADIZ sẽ là một thảm họa. Nó sẽ hạn chế một cách nghiêm trọng các hoạt động hàng không và hàng hải” – một nhà làm luật cấp cao của Nhật Bản nh́n nhận.
Nhật Bản không có tuyên bố chủ quyền tại biển Đông nhưng đang lo ngại về khả năng bị cô lập nếu Trung Quốc thống trị vùng biển này – nơi phần lớn thương mại đường biển của Tokyo chạy qua.
VietSN© Sưu tập