Tỷ giá USD và giá vàng đang tăng mạnh khiến người dân đặt ra hoài nghi liệu Việt Nam có đổi tiền hay không? Dù có thể sự việc không có thật hoặc khó có thể xảy ra nhưng hiện tại người dân vẫn đổ xô mua vàng trữ USD đề pḥng trường hợp xấu nhất xảy ra. Nhiều chuyên gia đă lên tiếng để trấn an ḷng dân liên quan đến sự việc này.
TIỀN & ĐỔI TIỀN
Tiền là một vật được quy ước có giá trị, sử dụng làm trung gian trao đổi hàng hóa dịch vụ.
Khi chưa phát minh ra tiền, người ta trao đổi hàng hóa dịch vụ bằng cách 1 nháy chịch bằng 10 quả trứng hay 1 quả mít bằng 4 con cá.
Bản thân tờ giấy được gọi là tiền đó không có giá trị, nhưng nó được quy ước là có giá trị.
Tiền Việt Nam được gọi là đồng. Năm 1986 tỷ giá giữa VND và USD là bạn phải bỏ ra 18 đồng mới mua được 1 đô Mỹ hay nếu nó có 1 đô, nó sẽ mua được 18 đồng Việt Nam. Như gă Toan Nguyen đă so sánh, cái tờ trong h́nh minh họa th́ năm 1986 sẽ mua được 28 USD. C̣n bây giờ, để mua được 28 USD, người ta cần 1,288 tờ 500 đồng!
Tức là, sau 30 năm đổi mới, Việt Nam ta đă thành công ở chỗ 1 tờ tiền 500 đồng vào năm 1986 mua được 28 USD th́ để tới năm 2016, cần phải có 1,288 tờ 500 đồng mới mua được cũng 28 USD! Thậm chí, t́m được tờ 500 đồng bây giờ là một kỳ tích, và bạn sẽ chẳng mua nổi 1 thứ ǵ ngoài chợ với tờ tiền này.
V́ sao phải đổi tiền?
Tiền là một thứ quy ước chung dùng để trao đổi hàng hóa dịch vụ, nên chuyện thay đổi vật quy ước chung đó là hoàn toàn b́nh thường. Khi nó không c̣n phù hợp với thị trường nữa th́ cần phải thay đổi bằng một vật khác.
Trên lư thuyết tài chính tiền tệ, đổi tiền là một biện pháp tài chính can thiệp vào thị trường tiền tệ theo ư muốn chủ quan của nhà nước, nhằm kiểm soát thị trường này. Đổi tiền là biện pháp thường được sử dụng khi thị trường có mức lạm phát phi mă (vài trăm phần trăm). Thời nay, các nền kinh tế hiện đại ít sử dụng biện pháp này.
Nói thế, không phải để nói rằng đổi tiền chỉ áp dụng khi nào có lạm phát phi mă. Cũng không phải để nói rằng Việt Nam sẽ không có đổi tiền. Nền kinh tế VN là nền kinh tế dị dạng, quái thai (kinh tế thị trường định hướng xhcn) nên chuyện ǵ cũng có thể xảy ra, theo ư muốn hoàn toàn chủ quan của một số ít người.
Khách quan mà nói, tờ tiền Việt Nam hiện nay đang dư thừa 3 số 0. Đổi tiền để xóa 3 số 0 này đi và để kiểm soát tài sản xă hội là thứ mà một số người có thể nghĩ tới, nếu họ lường trước được những hậu quả có thể xảy ra.
Cách tốt nhất để tránh thiệt hại khi xảy ra đổi tiền là sở hữu ít nhất có thể đồng tiền nghi ngờ là sẽ bị đổi.
Bổ sung: Căn cứ nào để đưa thêm hay rút tiền mặt trong thị trường?
Một bên là hàng hoá dịch vụ - một bên là tiền mặt. Xưa tiền mặt được đảm bảo bằng vàng nên khi 1 nhà nước có thêm vàng tích luỹ th́ họ sẽ tung thêm vào lưu thông 1 lượng tiền tương ứng. Sau này để đảm bảo phát triển kinh tế th́ biện pháp này không c̣n phù hợp.
Biện pháp thông thường là căn cứ vào ước lượng số hàng hoá dịch vụ mới được làm ra để phát hành thêm tiền vào lưu thông. Khi có 1 lượng A hàng hoá dịch vụ mới ước tính do xă hội làm ra th́ NHNN sẽ đưa vào lưu thông 1 lượng tiền A tương ứng. Nếu lượng tiền phát hành mới lớn hơn A th́ sẽ có lạm phát. Tức là phải dùng nhiều tiền hơn để mua 1 sản phẩm dịch vụ như trước kia.
Nếu một nền kinh tế không có phát triển mà NHNN cứ tung thêm tiền vào lưu thông th́ góp phần cho tiền mất giá. Đây cũng là cách để một nhà nước "cướp" tài sản của dân.
Lưu ư: Stt này không nói đến chuyện Việt Nam có đổi tiền trong thời gian tới hay là không. Chuyện ǵ cũng có thể xảy ra.
(FB Hoàng Dũng)